Από τη Σύλβια Μαζλούμη-Μαρσέλλου

Η γενική εικόνα κάθε σπιτιού βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με το δάπεδό του, μια επιφάνεια με την οποία έρχεται κανείς καθημερινά σε επαφή. Δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες για την άνετη και ασφαλή διαβίωση των ενοίκων και συμβάλλοντας συγχρόνως στη μόνωση του σπιτιού, κάθε δάπεδο θα πρέπει να έχει ομαλή επιφάνεια, να μη γλιστρά, να αντέχει στη σκληρή χρήση και τη φθορά του χρόνου και να είναι εύκολο στον καθαρισμό και τη συντήρηση. Ταυτόχρονα το χρώμα, το σχέδιο και η υφή του θα πρέπει να εναρμονίζονται με το συνολικό στιλ του χώρου. Τα ξύλινα δάπεδα βρίσκονται στην κορυφή των προτιμήσεων των καταναλωτών, αφού δημιουργούν μια φιλόξενη και ζεστή ατμόσφαιρα, αναβαθμίζοντας ποιοτικά και τη συνολική κατασκευή, ενώ παράλληλα η εφαρμογή τους δεν επιβάλλει ιδιαίτερους περιορισμούς. Τα δάπεδα από συμπαγές ξύλο (σε αντίθεση με τις απομιμήσεις ξύλου και τα επικολλητά) αποτελούν μια δαπανηρή λύση, ενώ απαιτούν ιδιαίτερη φροντίδα για τη συντήρησή τους.

Τα είδη των ξύλων που χρησιμοποιούνται σήμερα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: τα μαλακά, τα ημίσκληρα και τα σκληρά. Τα μαλακά ξύλα προέρχονται από αειθαλή δέντρα όπως το έλατο και η σημύδα, τα ημίσκληρα από πεύκο, οξιά και τα σκληρά από δρυ, καστανιά κ.ά. Τα μαλακά ξύλα είναι λιγότερο ανθεκτικά αλλά πιο οικονομικά, ενώ τα σκληρά είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά αλλά ακριβότερα. Τα σκουρόχρωμα ξύλα όπως είναι τα ντουσιέ, ιρόκο, νιαγκόν ή μπέτε προέρχονται από την Αφρική, η δρυς, το πεύκο και η καστανιά από την Ευρώπη, ενώ το pitch pine από το Ορεγκον της Αμερικής. Τα τεχνικά κριτήρια επιλογής του φυσικού αυτού υλικού σχετίζονται με την αντοχή του σε φθορά που μετριέται σε κλίμακα Monnin και σε αντιστοιχία κατά Brinell σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Ε.Ε. Εχοντας σαν ποιοτικό κριτήριο τα ελαττώματα που παρουσιάζει, η ξυλεία κατατάσσεται σε τρεις κατηγορίες: την Ι, τη ΙΙ και την ΙΙΙ που αντιστοιχούν στην άριστη, την ξυλεία με λίγους ρόζους και την κατάλληλη μόνο για βοηθητικές κατασκευές. Επειδή η συμπεριφορά του ξύλου σχετίζεται με τη χρήση του, πολύ συχνά χρησιμοποιείται ξυλεία από κωνοφόρα δέντρα (οικονομικότερα) για χώρους υπνοδωματίων όπου η χρήση είναι περιορισμένη. Για χώρους υποδοχής επιλέγεται δρυς, ενώ για χώρους με ιδιαίτερη καταπόνηση ιρόκο, ανζελίκ κτλ. Τα ξύλα που χρησιμοποιούνται για επιστρώσεις πρέπει να είναι υγιή, χωρίς κοψίματα και ρόζους.

Τοποθέτηση

Στο εμπόριο διατίθεται μια τεράστια ποικιλία ξύλινων δαπέδων, γεγονός που προσφέρει στον καταναλωτή μια ευρεία γκάμα επιλογών. Η χρήση, όμως, και οι συνθήκες του χώρου για τον οποίο προορίζονται καθορίζουν και τον τρόπο τοποθέτησής τους: καρφωτά, κολυμβητά ή επικολλητά. Τα μασίφ, πάχους +20 χιλ., ενδείκνυνται για τοποθέτηση με κάρφωμα, τα αντικολλητά για κολυμβητή τοποθέτηση και τα λεπτά για επικόλληση. Λόγω της φυσικής του προέλευσης το ξύλο επηρεάζεται από τις συνθήκες του χώρου που θα τοποθετηθεί: π.χ. η υγρασία αποτελεί το βασικό εχθρό του και γι αυτό η τοποθέτηση του δαπέδου επιβάλλεται να γίνει στο τέλος της κατασκευής της κατοικίας. Η υγρασία του αέρα του χώρου δεν πρέπει να ξεπερνά το 60% κατά τη διάρκεια της τοποθέτησης, ενώ η αντίστοιχη του ξύλου δεν πρέπει να ξεπερνά το 10% περίπου. Η προετοιμασία της βάσης που θα τοποθετηθεί το ξύλινο δάπεδο αποσκοπεί στη δημιουργία μιας επιφάνειας στεγνής, καθαρής, σταθερής και επίπεδης. Μεταξύ της ξύλινης επίστρωσης και της βάσης του δαπέδου μπορεί να τοποθετηθεί ένα λεπτό υπόστρωμα με σκοπό την απορρόφηση των θορύβων, ενώ για την προστασία του ξύλινου δαπέδου από την άνοδο της υγρασίας της βάσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί στεγανοποιητική στρώση από πολυαιθυλένιο ή ασφαλτόπανο.

Η διαμόρφωση των αρμών έχει μεγάλη σημασία για την προστασία από την υγρασία. Οι αρμοί διαμορφώνονται περιμετρικά του δαπέδου στις συναρμογές του με τους τοίχους, κατά μήκος των αρμών του υπόβαθρου και στη συνάντηση του δαπέδου με κάθε κατακόρυφο στοιχείο του χώρου και σφραγίζονται με ελαστικούς στεγανοποιητές.

Τρόποι τοποθέτησης

● Με κάρφωμα: Αποτελεί τον παλαιότερο, αλλά και τον πιο σωστό τρόπο τοποθέτησης και κατασκευής ξύλινων δαπέδων γιατί έτσι το ξύλο διατηρεί την ευκαμψία του, πλεονέκτημα που το ξεχωρίζει έναντι των άλλων υλικών επένδυσης.

● Με επικόλληση: Η επικόλληση εφαρμόζεται όταν πρόκειται για ξύλα με μικρές διαστάσεις (16x2,5 εκ.) και πάχος 8 χιλ.

● Κολυμβητή: Τα κολυμβητά δάπεδα αποτελούνται από λεπτές σανίδες πάχους 8-20 χιλ., που εδραιώνονται στο υπόβαθρο χωρίς επικόλληση. Μεταξύ της βάσης και της ξύλινης επίστρωσης παρεμβάλλεται ενδιάμεση στρώση από φύλλο χαρτιού ή πλαστικού, η οποία δε στερεώνεται αλλά απλώς στηρίζεται στο υπόβαθρο.

Φινίρισμα

Ανάλογα με τον τύπο του δαπέδου επιλέγεται και το φινίρισμα της τελικής επιφάνειάς του. Η επίστρωση με βερνίκι μπορεί να παραδοθεί τελειωμένη από το εργοστάσιο ή να γίνει επιτόπου αφού λειανθεί καλά το δάπεδο. Αλλοι τρόποι επεξεργασίας της τελικής επιφάνειας των δαπέδων είναι η τεχνητή παλαίωση του ξύλου με χημικά μέσα, η επάλειψη με κερί που θερμαίνεται και εφαρμόζεται με πινέλο, η βαφή του ξύλου που τονίζει το φυσικό χρώμα ή το καθιστά πιο σκούρο, το λάδωμα με επάλειψη λινέλαιου, τα διακοσμητικά τελειώματα με πατίνα κτλ. Μετά την εφαρμογή των διακοσμητικών αυτών φινιρισμάτων το ξύλινο δάπεδο πρέπει να προστατευτεί με βερνίκι ή κερί. Τα βερνικωμένα ή βαμμένα δάπεδα καθαρίζονται με σκούπισμα και με υγρή πετσέτα. Καλό είναι να αποφεύγεται η χρήση άφθονου νερού. Μετά τον καθαρισμό μπορεί το δάπεδο να περαστεί με προϊόντα που προστατεύουν το βερνίκι. Για βαθύτερο καθαρισμό απευθυνθείτε σε συνεργείο καθαρισμού. Για την ανανέωση του παλιού βερνικιού απαιτείται τρίψιμο του δαπέδου για την αφαίρεση της παλιάς στρώσης, καθαρισμός και μετά νέο βερνίκι. Για τα δάπεδα που έχουν εμποτιστεί με κερί απαιτείται στίλβωση μετά τον καθαρισμό. Εάν υπάρχουν λεκέδες, αυτοί αφαιρούνται με νέφτι πριν από τη νέα επάλειψη. Τα δάπεδα που έχουν επαλειφθεί με λινέλαιο σκουπίζονται ή τρίβονται ελαφρά εάν έχουν λεκέδες. Η ανανέωση με λινέλαιο είναι αρκετά συχνή.