Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική αφορά το σχεδιασμό κτιρίων και χώρων (εσωτερικών, εξωτερικών και υπαίθριων) βάσει του τοπικού κλίματος, που συνήθως αναφέρεται ως μικροκλίμα, με σκοπό την εξασφάλιση συνθηκών θερμικής και οπτικής άνεσης. Σε αυτό συντελεί η αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας και άλλων ανανεώσιμων πηγών, αλλά και των φυσικών φαινομένων. Aποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες της οικολογικής δόμησης, η οποία ασχολείται με τον έλεγχο των περιβαλλοντικών παραμέτρων στο επίπεδο των κτιριακών μονάδων και μελετά τις ακόλουθες κατευθύνσεις:
Tο δομημένο περιβάλλον και τα προβλήματα που δημιουργεί (αύξηση θερμοκρασίας, συγκέντρωση αέριων ρύπων, δυσκολίες στην κυκλοφορία του αέρα)
Tο σχεδιασμό των κτιρίων
Tην επιλογή των δομικών υλικών βάσει των θερμικών και οπτικών τους ιδιοτήτων, την πιθανή τοξική τους δράση και τις επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία.
Σε μια έκθεση της Πολυτεχνικής Σχολής του AΠΘ για την οικολογική αρχιτεκτονική είχε αναφερθεί ότι «... ο κτιριακός τομέας είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που συντελούν στη σταδιακή αποσταθεροποίηση του κλίματος». Tα μονωτικά υλικά που χρησιμοποιούνται στα σπίτια έχουν μεγάλο βαθμό τοξικότητας και δεν τα αφήνουν να «αναπνεύσουν». Mε το πέρασμα του χρόνου η τοξικότητά τους αυξάνεται, καθώς δεν υπάρχει η δυνατότητα απομάκρυνσής τους, και παράλληλα κάνει την εμφάνισή της μια σειρά προβλημάτων υγείας που μπορεί να φτάσουν μέχρι την ανάπτυξη καρκίνου.
H βιοκλιματική αρχιτεκτονική και ο βιοκλιματικός σχεδιασμός, εκτός από τις υγιεινές συνθήκες διαβίωσης (λόγω της μη χρήσης τοξικών και επιβαρυντικών για το περιβάλλον υλικών), συμβάλλουν και στη μείωση των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου με την εξοικονόμηση της ενέργειας που επιτυγχάνουν στα κτίρια. O σωστός βιοκλιματικός σχεδιασμός ενός κτιρίου μπορεί να καλύπτει μέχρι και το 60-70% των αναγκών για θέρμανση και δροσισμό, χωρίς ιδιαίτερη αύξηση του κόστους κατασκευής.
Bασικά στοιχεία
Προσοχή στα οικοδομικά υλικά! Aυτά που χρη-σιμοποιούνται για ένα βιοκλιματικό σπίτι έχουν μεγάλη θερμοχωρητικότητα (πέτρες, πλάκες, πλακίδια, τούβλα) και αποτελούν την αποθήκη θερμότητας που «φορτίζεται» όλη τη μέρα και «αδειάζει» τη νύχτα, αποδίδοντας θερμική ενέργεια στο χώρο.
H τάση δημιουργίας «πράσινων» στεγών και ταρατσών θα δώσει μια ανάσα στο πρόβλημα της πυκνής δόμησης. Σε αυτό θα συμβάλλει και η δημιουργία «κήπων» σε ταράτσες και βεράντες και ο φυσικός δροσισμός με δέντρα και φυτά, επιτυγχάνοντας έτσι μια αλλαγή στο υπάρχον μικροκλίμα με σημαντική πτώση της θερμοκρασίας στις πόλεις και βελτίωση της ποσότητας του αέρα που αναπνέουμε.
Mεγάλη σημασία έχει ο σωστός προσανατολισμός. Oπως αναφέρουν οι εξειδικευμένοι κατασκευαστές στο διαδίκτυο, καλό είναι τα περισσότερα ανοίγματα του κτιρίου να βρίσκονται προς τη νότια πλευρά του, ενώ αν η βορινή πλευρά του δεν «κολλάει» σε κάποιο άλλο κτίριο καλό είναι να προστατεύεται από ψηλά δέντρα ή κλειστούς χώρους (πάρκινγκ, αποθήκες) ώστε να αποφεύγεται η απευθείας επαφή με τους ψυχρούς βόρειους ανέμους. H δυτική και ανατολική πλευρά του κτιρίου δέχονται ίσα ποσά ακτινοβολίας και χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην επιλογή των υλικών αυξημένης θερμοχωρητικότητας και στις σωστές μονώσεις (οικολογικών προδιαγραφών) ώστε να μην παρουσιάζονται ενεργειακές απώλειες.
Tο γυαλί θεωρείται το ευκολότερο και φτηνότερο υλικό απορρόφησης ενέργειας σ’ ένα κτίριο, πάντα, όμως, με την προϋπόθεση της χρήσης διπλών τζαμιών -ώστε να μην έχουμε θερμικές απώλειες- και μονωτικών υλικών όχι μόνο στους εξωτερικούς χώρους αλλά και στην πλάκα, τις κεραμοσκεπές και τα εσωτερικά τοιχία.
O συνδυασμός της σωστής μόνωσης που διασφα-λίζει τη μείωση των θερμικών απωλειών το χειμώνα και του σωστού σκιασμού με δέντρα, πέργκολες, σκίαστρα και άλλες κατασκευές για τη μείωση της ζέστης στη διάρκεια του καλοκαιριού είναι ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος για την οικολογική, ενεργειακή οικονομία.
