Είναι φανερή η προσπάθεια των δημιουργών αυτού του ντοκιμαντέρ να αφηγηθούν τη συγκλονιστική «ιστορία» της Μακρονήσου με την πολιτική αποστασιοποίηση που επιτρέπει πια το πέρασμα του χρόνου, αλλά και με την αναγκαιότητα που επιβάλλει η περασμένη ηλικία όσων έζησαν εκείνη την εποχή και μπορούν -για λίγο ακόμη- να θυμηθούν πρόσωπα και γεγονότα.


Με κεντρικό υλικό τις μαρτυρίες τριών αριστερών (ανάμεσα τους και η πρόσφατα εκλιπούσα Αλέκα Παΐζη) που επέζησαν από τα βασανιστήρια και με αντίπαλο δέος την αφοπλιστική εξομολόγηση του τότε διοικητή τάγματος, η «Μακρόνησος» είναι στην πραγματικότητα μια συλλογή -εν είδει ρεπορτάζ- απτών ντοκουμέντων (φωτογραφικό υλικό, επιστολές, αποκόμματα εφημερίδων κ.τ.λ.) και κομματιών μνήμης σε έναν σχετικά αποτελεσματικό, για τις ανάγκες της όποιας τεκμηρίωσης, συνδυασμό.


Δικαιολογημένα, ωστόσο, το κέντρου βάρους πέφτει στη μνήμη, αφού μέσα από τις συγκινητικές, κυνικές και συχνά συγκεχυμένες αφηγήσεις των «μαρτύρων» ξετυλίγεται ολοκάθαρα ο χάρτης μιας ταραγμένης ιστορικά εποχής. Οι μορφές των τεσσάρων «πρωταγωνιστών» -ανεξάρτητα από ποια πλευρά βρίσκονται- αποδεικνύονται πιο δυνατές και πιο ιστορικά ακριβείς ακόμη και από τις φωτογραφίες αρχείου ή το διεκπεραιωτικό voice over που ξεφυλλίζει την κρίσιμη πενταετία υπό μορφή ημερολογίου.


Και είναι αυτές οι μορφές που μετατρέπουν τελικά το χωρίς κινηματογραφικές φιλοδοξίες (αλλά και ούτε ιδιαίτερες αρετές) ντοκιμαντέρ περισσότερο σε ένα ντοκουμέντο πάνω στον χρόνο παρά σε μια πολιτική ανάλυση ή έστω δήλωση πάνω στον εμφύλιο, την εξορία στην Μακρόνησο και όσα παρεπόμενα αυτών καθόρισαν τη σύγχρονη ελληνική ιστορία.


ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΡΑΝΑΚΗΣ