Δεν είναι η πρώτη φορά που το σινεμά ασχολείται με τη ζωή, το έργο και την φιλοσοφία του Ιπ Μαν, ενός κινεζικού θρύλου των πολεμικών τεχνών του 20ου αιώνα ο οποίος στάθηκε επιρροή όχι μόνο για χιλιάδες επώνυμους μαθητές αλλά και για τον ίδιο τον κινηματογράφο.
Το 2008 ο Γουίλσον Γιπ γύρισε το «Ip Man», μια αρκετά χαλαρή σε επίπεδο αληθοφάνειας βιογραφία των πρώτων δεκαετιών ζωής του σπουδαίου εκπαιδευτή, η οποία γνώρισε μια πετυχημένη εισπρακτικά συνέχεια το 2010, μέσα στην ίδια χρονιά όπου στις αίθουσες κυκλοφόρησε και το συναφούς θεματικής «The Legend is Born» του σκηνοθέτη Χέρμαν Γιάου.
Στο διάστημα που ολοκληρώθηκαν οι παραπάνω ταινίες, ο Γουόνγκ Καρ Γουάι ετοίμαζε πυρετωδώς την δική του εκδοχή στην ζωή και τις διδαχές του Ιπ Μαν, επικεντρώνοντας όχι μόνο στην ουσία της τέχνης του αλλά και σε καταλυτικά στιγμιότυπα της ζωής του.
Στο «The Grandmaster», που αποτελεί την ένατη μεγάλου μήκους δημιουργία του σκηνοθέτη, η πρόθεση μιας βιογραφικής ματιάς στα επιτεύγματα του θρυλικού κουνγκ φου διδασκάλου μοιάζει πλέον με μακρινή ανάμνηση. Η ιστορία του Ιπ Μαν γίνεται λεπτομέρεια σε μια τοιχογραφία εποχής η οποία αποτυπώνεται στην οθόνη ως μια αφαιρετική πανδαισία εικόνων, εντυπώσεων και στιγμών και προσπαθεί να διατρέξει δύο δεκαετίες κινεζικής ιστορίας μέσα στις οποίες χωρούν από αιματηρές εισβολές και εμφύλιοι πόλεμοι μέχρι ατομικές τραγωδίες και ξεριζωμοί.
Ακόμα κι έτσι, ωστόσο, θα ήταν βιαστικό να αποκαλέσει κανείς το «The Grandmaster» ένα ιστορικό δράμα, όπως επιπόλαιο θα ήταν και το να ισχυριστεί πως αποτελεί μια παραδοσιακή περιπέτεια πολεμικών τεχνών. Σαν ένα πυρετικό όνειρο που παρακολουθείς σταδιακά όλο και πιο αποσβολωμένος, προσπερνώντας στην πορεία τις όποιες αντιρρήσεις σου, το φιλμ χορογραφείται γύρω από δυο ήρωες ικανούς να αψηφούν τους νόμους της βαρύτητας, όχι όμως και τα μυστηριώδη καλέσματα της καρδιάς ή τα απρόσμενα παιχνίδια της μοίρας, φιλοσοφεί πάνω στο πέρασμα του χρόνου και μιλάει για το ατελέσφορο στις ανθρώπινες ζωές.
Αυτό που στερείται, παρ' όλα αυτά, είναι μια πειθαρχημένη αφήγηση, η οποία θα αντικαθιστούσε αυτό το συγκεχυμένο συνονθύλευμα που βρίσκεται στη θέση της πλοκής, θα βοηθούσε να εξηγηθούν παράμετροι της ιστορίας που παραμένουν μετέωρες και ασαφείς (όπως ο χαρακτήρας που υποδύεται φευγαλέα ο Τσανγκ Τσεν και ο οποίος υποψιαζόμαστε ότι είχε βασικότερο ρόλο πριν το τελικό μοντάζ επέμβει και τον περιορίσει) και θα βοηθούσε το κοινό να αποκτήσει μεγαλύτερη συναισθηματική συμμετοχή απέναντι στα όσα βλέπει.
Δυστυχώς, όμως, όπως έχει γίνει εμφανές με το σινεμά του Καρ Γουάι τα τελευταία χρόνια, η αποθέωση του στιλ και της ατμόσφαιρας παίρνει ολοένα και μεγαλύτερο προβάδισμα σε βάρος του περιεχομένου. Το «The Grandmaster» περιέχει ομολογουμένως μυσταγωγικές οπτικές συνθέσεις. Υπάρχουν, ωστόσο, σημεία στα οποία ο σκηνοθέτης δίνει την εντύπωση ότι ενδιαφέρεται να φιλμάρει περισσότερο τις σταγόνες της βροχής που πέφτει παρά να προσφέρει στους πρωταγωνιστές του ένα επαρκές ψυχολογικό υπόβαθρο ή μια βαθύτερη κατανόηση των χαρακτήρων τους.
Ακόμη κι έτσι, όμως, είναι δύσκολο να αντισταθεί κανείς στη γοητεία που ασκεί η ταινία, να προσπεράσει το μέγεθος της τέχνης που έχει επενδυθεί εδώ ή να αναγνωρίσει ότι ο Γουόνγκ Καρ Γουάι προσπαθεί για ακόμη μια φορά να υψώσει μπροστά στα μάτια μας ένα κινηματογραφικό σύμπαν θεσπέσιας κομψότητας και μελαγχολίας. Έστω κι αν στην πορεία χρειάστηκε να θυσιάσει την πιθανότητα ενός αριστουργήματος με κάτι λιγότερο σπουδαίο.
