Σαν να έχει βγει από τις σελίδες της «Αναζήτησης του χαμένου χρόνου» του Προυστ. Υπέρκομψη, με πολυτελή φορέματα και πανάκριβα κοσμήματα. Είναι η «Παριζιάνα» που ζωγράφισε ο Σαρλ Ζιρόν, όπως περιγράφει ο Μαρσέλ Προυστ τη γυναίκα του Παρισιού της εποχής της Μπελ Επόκ, στο γύρισμα του 19ου προς τον 20ό αιώνα.
Μιας εποχής που θα ζωντανέψει στην πολυαναμενόμενη έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης, από τη Δευτέρα 22 Νοεμβρίου (εγκαίνια 8 μ.μ.) έως τις 28 Φεβρουαρίου: «Παρίσι 1900. Αρ Νουβό και Μοντερνισμός. Θησαυροί από το Πτί Παλέ Μουσείο Καλών Τεχνών της Πόλης του Παρισιού».
Οι αίθουσες της Πινακοθήκης θα λάμψουν από μια σημαδιακή περίοδο της Πόλης του Φωτός. Τότε που συναντώνται η διακοσμητική τέχνη της Αρ Νουβό και ο μοντερνισμός. Οι ακαδημαϊκοί και μοντέρνοι ζωγράφοι και αρχιτέκτονες αποτυπώνουν την αισθητική του παρόντος και εκείνη που διαφαίνεται. Πολυτελή σαλόνια με κομψές Παριζιάνες, λέσχες μεγαλοαστών, πολυσύχναστά βουλεβάρτα και πολύχρωμες αγορές, υπέροχα κιγκλιδώματα και βλαστόμορφα φανάρια του Γκιμάρ στο νεότευκτο μετρό, συνθέτουν την εικόνα, με την Αρ Νουβό στην κορύφωσή της και τον μοντερνισμό στη γέννησή του. Τα τελευταία εκλεκτικά κτίρια με τα περίτεχνα στολίδια διασταυρώνονται με τις πρώτες οικοδομές από μπετόν αρμέ.
Η συνύπαρξη και η σύγκρουση της διακοσμητικής υπερβολής με τις μεταϊμπρεσιονιστικές αναζητήσεις καλλιτεχνών, όπως του Σεζάν, πρόδρομου του κυβισμού, σημάδεψαν τη Διεθνή Εκθεση του Παρισιού το 1900, όψεις της οποίας θα δούμε στην αθηναϊκή έκθεση, με φωτογραφίες, αφίσες και έργα της ελληνικής συμμετοχής («Ταράτσα - Αθηναϊκή βραδιά» Ι. Ρίζου, «Παιδική συναυλία» Γ. Ιακωβίδη κ.ά.).
Η τελευταία μοιράστηκε τότε σε δύο κτίρια, στο Γκραν Παλέ και σε ένα ναόμορφο βυζαντινό κτίσμα, με διακόσμηση Αρ Νουβό, όπως αναφέρει η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, από σφυρήλατο σίδερο του Γάλλου αρχιτέκτονα Λισιέν Μάνι, το οποίο κατέληξε να στεγάσει τον Αγιο Σώστη στη λεωφόρο Συγγρού. Διαλύθηκε και μεταφέρθηκε στην Αθήνα όπου συναρμολογήθηκε και αφιερώθηκε στον Αγιο Σώστη, ως τάμα για τη σωτηρία του Γεωργίου Α΄, μετά από μια δολοφονική απόπειρα εναντίον του.
Μπελ Επόκ χωρίς Σάρα Μπερνάρ δεν γίνεται. Η μυθική γυναίκα αποτελεί τη ζωντανή ενσάρκωση της εποχής. Εμβλημα του Πτι Παλέ, το πορτρέτο της, έργο του Ζορζ Κλερέν, σπανίως φεύγει από το Μουσείο του. Το έργο, 2,5 μέτρων, με την Μπερνάρ κι έναν λευκό σκύλο ξαπλωμένο στα πόδια της, «μια μεθυστική συμφωνία σε λευκό, χρυσό και κόκκινο, που μας βυθίζει και πάλι στον μαγικό κόσμο του Προυστ», όπως παρατηρεί η κ. Λαμπράκη, θα κυριαρχεί στη μεγάλη αίθουσα της Πινακοθήκης.
Ανάμεσα σε 150 εκθέματα -πίνακες ζωγραφικής, σχέδια, αντικείμενα κ.ά.- δεσπόζουν επίσης έργα των Ρενουάρ («Κοκκινομάλλα με τριαντάφυλλο»), Μαγιόλ, Πισαρό, Κομέρ, Μορίς Ντενί, Ντιφί κ.ά., σε διαφορετικές ενότητες όπως αναπτύσσεται η έκθεση (επιμέλεια Μαρίας Κατσανάκη). Το κεφάλαιο του Μοντερνισμού συμπληρώνεται με σχέδια, χαρακτικά και αφίσες, από τη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης, των Πικάσο, Μπονάρ, Τουλούζ-Λοτρέκ κ.ά.
Σχέδια για κοσμήματα
Ξεχωριστό τόνο στην εντυπωσιακή έκθεση θα δώσουν οι διακοσμητικές τέχνες, που σφράγισαν την εποχή και εξακολουθούν να έχουν φανατικούς φίλους.
Θα παρουσιαστούν έπιπλα, όπως καρέκλες του αρχιτέκτονα Γκιμάρ, ο οποίος σχεδίασε τα κάγκελα και τα φανάρια του παρισινού μετρό, αντικείμενα, ανάμεσά τους κάποια πολύτιμα βάζα, αλλά και σχέδια για κοσμήματα μερικών από τους πιο διάσημους χρυσοχόους της εποχής, όπως του θρυλικού σχεδιαστή Ρενέ Λαλίκ, σε στυλ πάντα Αρ Νουβό.
Ας σημειωθεί πως την ίδια σχεδόν περίοδο παρουσιάζονται, σε άλλες μεγάλες πόλεις (Μόσχα και αλλού), εκθέσεις με πραγματικά κοσμήματα Λαλίκ.
Ανταπόδοση
Η έκθεση «Παρίσι 1900» αποτελεί ανταπόδοση της έκθεσης με τους θησαυρούς του Αγίου Ορους, που είχε παρουσιαστεί το 2009 στο Πτι Παλέ, με οργάνωση του υπουργείου Εξωτερικών.
ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ
