H παρούσα μελέτη του νεοελληνιστή Guy Saunier είναι καρπός πολύχρονης διδασκαλίας του Παπαδιαμάντη στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόννης. Στηρίζεται πάνω σε μια αντικειμενική, απροκατάληπτη, καθαρά φιλολογική, ανάγνωση ολόκληρου του έργου του συγγραφέα: μυθιστορήματα και διηγήματα.
Βασικό χαρακτηριστικό του γραψίματος του Παπαδιαμάντη, που δεν παρέλειψαν να του πρασάψουν οι μύωπες επικριτές του, είναι η επανάληψη σκηνών, καταστάσεων και φράσεων από διήγημα σε διήγημα. Κι όμως, αυτό το χαρακτηριστικό αποτελεί ακριβώς κλειδί για την κατανόηση του έργου του συγγραφέα, ή τουλάχιστον του σπουδαιότερου μέρους του. Παρατηρώντας τις "εμμονές" αυτές του Παπαδιαμάντη, μπορεί κάποιος να καθορίσει τρεις θεμελιακές, αλληλένδετες, μυθικές ενότητες:
1. τον μύθο του νερού, του πνιγμού και της αβύσσου
2. τον μυθο του θανάτου
3. τον οικογενειακό μύθο, που διηγείται τον έρωτα του γιου για τη φανταστική μητέρα του, την εωσφορική ταύτιση του γιου με το Χριστό και της γοητευτικής και φόνισσας μητέρας με την Παναγιά και το οικτρό τέλος αυτού του έρωτα.

Ο μυθικός χαρακτήρας της παπαδιαμαντικής γραφής επιβεβαιώνεται από το χειρισμό των διάφορων μύθων: παραλλαγές, υποκαταστάσεις, αντιστροφές...
Η εικόνα του Παπαδιαμάντη που βγαίνει απ'αυτή την ανάγνωση είναι, βέβαια, πολύ διαφορετική από τη συνηθισμένη. Μελέτες μεμονωμένων έργων έχουν ήδη δημοσιευτεί κατά καιρούς σε περιοδικά. Ελπίζεται ότι η συγκέντρωσή τους σε ενιαίο τόμο, η οργάνωσή τους σε λογική σειρά και η συμπλήρωσή τους με άλλες μελέτες θα δείξουν την απόλυτη συνέπεια του παπαδιαμαντικού μύθου και θα πείσουν τον καλόπιστο αναγνωστη. Ο Παπαδιαμάντης είναι συγγραφέας πολύ μεγαλύτερης εμβέλειας απ' ότι νομίζεται συνήθως.


Εκδόσεις Αγρα
Τίτλος: Εωσφόρος και Αβυσσος, Ο προσωπικός μύθος του Παπαδιαμάντη
Συγγραφέας: Saunier Guy (Michel)
Σελίδες: 427
ISBN: 960-325-399-5