Αφοπλιστικά ειλικρινής, ιδιαίτερα ήρεμος, με φωνή που αποπνέει σεβασμό και γαλήνη, με τα ...κότσια να πει ότι δε θα συνεργαζόταν με reality show παίκτη, με 25 χρόνια καριέρας, με αγάπη για τη μουσική και δίψα για πειραματισμούς.
Αυτός είναι ο Νίκος Πορτοκάλογλου κι αυτός ο δίσκος είναι άλλο ένα "ταξίδι" του...
Ένας καλλιτέχνης που με 25 χρόνια καριέρας ρωτάει την προσωπική μου γνώμη για το δίσκο πριν καν αρχίσουμε τη συνέντευξη (και το σημαντικότερο... ακούει τις απαντήσεις), ένας άνθρωπος που off air συζητάει τις διάφορες κριτικές που έχουν ήδη δημοσιευτεί και ψάχνει να τις καταλάβει, ένας τραγουδοποιός που απαντάει σ αυτά που θέλω να τον ρωτήσω με ειλικρίνεια και αγάπη, ένας μουσικός που θέλει να κλείσει μιλώντας για το νέο του άλμπουμ "Ένα Βήμα Πιο Κοντά".

...Και μετά από ένα υποτιθέμενο10λεπτο που έγινε 40λεπτο κατέβασα το ακουστικό με τη γαλήνη της φωνής του στα αυτιά μου, με την ηρεμία του να με έχει μαγέψει και με την επιθυμία να ακούσω άλλη μια φορά το δίσκο, γιατί ήμουν σίγουρη ότι τώρα θα το άκουγα αλλιώς. Έτσι κι έγινε. Μ εκείνη την ακρόαση, ήρθα «ένα βήμα πιο κοντά» στη δική μου αλήθεια.

Εβελίνα Σαρρή

Nα ξεκινήσουμε με το νέο σας άλμπουμ. Νιώθετε ότι είστε "Ένα Βήμα Πιο Κοντά" σε κάτι ή σε κάποιους? Συμβολίζει κάτι ο τίτλος αυτός όπως και το γεγονός ότι ξεκινάτε και κλείνετε με τη "Νέα Αρχή" ή είναι απλά οι τίτλοι των τραγουδιών σας και τίποτα παραπάνω?
Ναι βέβαια όλα έχουν τη σημασία τους. Θέλω τα τραγούδια να είναι απλά αλλά και να έχουν και μία δεύτερη ανάγνωση. Μ αυτή την έννοια ναι, είναι συμβολικά. Το «Ένα βήμα πιο κοντά» είναι μία φράση με πολλές έννοιες. Ένα βήμα πιο κοντά σ αυτό που χρόνια κυνηγάω, στην αλήθεια μου δηλαδή. Σ αυτό που ψάχνω μέσα από τη μουσική μου. Στον αληθινό μου εαυτό. Το τραγούδι λέει "στην καρδιά μου πιο κοντά" αλλά λέει και "στην καρδιά σου πιο κοντά", κι αυτό γιατί πλησιάζοντας εαυτό σου, πλησιάζεις και τους άλλους περισσότερο. Και φυσικά η «Νέα Αρχή» είναι ένα από τα βασικά θέματα του δίσκου. Όταν έχεις κάνει μία διαδρομή 25 χρόνων, που σφραγίστηκε μάλιστα με ένα live δίσκο-αναδρομή σε όλα αυτά τα χρόνια, και με ένα βιβλίο που περιείχε όλους μου τους στίχους καθώς και συνεντεύξεις και κείμενα, είναι σαν να τελειώνει ένα μεγάλο κεφάλαιο και αυτός ο δίσκος είναι η πρώτη σελίδα του επόμενου κεφαλαίου. Οπότε αισθάνομαι σαφώς ότι είμαι σε μία νέα αρχή.

Στο τραγούδι «Το Βάρος», έχετε στίχο, «αχ θάλασσα μου ανοιχτή»? Φαντάζομαι δεν είναι τυχαίο αυτό...
Δεν είναι καθόλου τυχαίο. Είναι αναφορά στο τραγούδι. Μ αρέσει να έχω αναφορές σε παλιότερα τραγούδια μου, το κάνω πολλές φορές. Τότε λοιπόν η θάλασσα πριν από 5 χρόνια ήταν σκοτεινή κι αγριεμένη, τώρα είναι ανοιχτή. Είναι μια επίκληση στην ανοιχτή, τη φωτεινή θάλασσα να πάρει στην αγκαλιά της το διψασμένο μου κορμί. Είναι μια λύτρωση δηλαδή. Αυτή η σκηνή μου θυμίζει τα καλοκαίρια όταν κατέβαινα από το χωριό μου στο Πήλιο -στο οποίο παρεμπιπτόντως έγινε και η φωτογράφηση του εξωφύλλου- μαζί με τους φίλους μου, περπατούσαμε με τα πόδια μέχρι τη θάλασσα, μεσημέρι, με τον ήλιο να μας καίει, και φτάναμε, πετάγαμε τα ρούχα μας και βουτούσαμε διψασμένοι και καμμένοι με μόνο σκοπό να δροσιστούμε, να λυτρωθεί το κορμί. Αυτή την εικόνα έχω σ αυτό το στίχο.

Νιώθετε ότι ξεπεράσατε την επιτυχία του «Θάλασσα μου σκοτεινή» με επόμενη δουλειά σας? Σας ενδιαφέρει κάτι τέτοιο?
Όχι. Δεν τη βλέπω τη μουσική σαν πρωταθλητισμό. Δεν έχω ποτέ στόχο να ξεπεράσω προηγούμενη επιτυχία μου. Επίσης, το πράγμα είναι απλό για μένα. Κάθε δύο τρία χρόνια όταν αισθάνομαι ότι έχω μαζέψει τραγούδια που με εκφράζουν θέλω να τα ηχογραφήσω, με μόνο κριτήριο αν αυτά έχουν νόημα για μένα. Κάθε φορά περιέχουν τις αγωνίες μου, τους φόβους μου, τους εφιάλτες μου, τα όνειρά μου, τις αγάπες μου, τα συναισθήματά μου. Όταν όλα αυτά νιώθω ότι έχουν αξία και νόημα να ηχογραφηθούν, τότε μπαίνω στο στούντιο. Τώρα αν όλα αυτά αφορούν τον κόσμο, είμαι πολύ χαρούμενος. Δεν είμαι από αυτούς που υποκρίνονται ότι δεν τους νοιάζει η ανταπόκριση. Αν όμως δεν αφορούν πολύ κόσμο, τότε απλά πάμε παραπέρα. Τώρα, σχετικά με τη «θάλασσα», συνέβη κάτι που συμβαίνει μια δυο φορές στην καριέρα ενός τραγουδοποιού. Να συντονιστεί δηλαδή τόσος πολύς και τόσος διαφορετικός κόσμος με ένα στίχο και όλοι να βρουν τον εαυτό τους εκεί μέσα. Αυτό δε μπορείς και να το κυνηγάς συνέχεια. Εξάλλου δεν το κυνήγησα κι όλας. Κι αν το είχα κυνηγήσει μπορεί και να μη γινόταν. Οπότε καταλήγουμε πάλι στο ίδιο, ότι σημασία έχει το αν τα τραγούδια έχουν αξία για μένα. Από κει και πέρα, εύχομαι απλά να έχουν αξία και για τους άλλους.

Μετά από 25 χρόνια στο ελληνικό τραγούδι, αν σας ζητούσα να επισημάνετε την μεγαλύτερη (θετική ή αρνητική) αλλαγή σ αυτό, και στη δισκογραφία, τι θα τονίζατε?
Υπάρχουν όλα αυτά που λέμε κάθε τόσο, ότι το τραγούδι έγινε ένα reality, ότι φτάσαμε να βλέπουμε πιο πολύ αν κάποιος έχει ωραία πόδια, παρά ωραία φωνή κτλ. Αυτό που βλέπω εγώ είναι ότι στη δεκαετία των 80ς, των 90ς, των 00ς, οι άνθρωποι που έχουν να πουν κάτι αυθεντικό και αληθινό, πάντα δυσκολεύονται. Απλά διαφέρουν οι δυσκολίες. Σ αυτή τη δεκαετία, αυτοί οι άνθρωποι δυσκολεύτηκαν γιατί είχαν να τα βάλουν με τον αθέμιτο ανταγωνισμό που λέγεται fame story. Στη δεκαετία του ‘80 εμείς είχαμε τη δυσκολία του ότι έπρεπε να ανήκουμε σε κάποιο κόμμα, ή σε κάποια παρέα... πάντα δηλαδή υπήρχαν εμπόδια, ο δρόμος ποτέ δεν είναι ανοιχτός όταν πας να κάνεις κάτι δύσκολο κι ωραίο.

Μ’ αυτή σας την απάντηση με φέρνετε πολύ ομαλά στην επόμενη ερώτηση...
Αν σας ζητούσε ένας νέος καλλιτέχνης που μόλις βγήκε από reality show να συνεργαστείτε μαζί του για το ντεμπούτο άλμπουμ του θα το κάνατε?
Ο καθένας έχει δικαίωμα να ξεκινάει όπως θέλει. Εγώ είμαι του δύσκολου δρόμου κι επειδή δε θέλω να ενθαρρύνω τα παιδιά που πάνε από τον εύκολο δρόμο, όχι δε θα το έκανα. Δε θα τό κανα δηλαδή για συμβολικούς λόγους. Όχι γιατί έχω κάτι μ αυτά τα παιδιά ή γιατί θέλω να τα καταδικάσω. Ο καθένας διαλέγει και εγώ δε θα έμπαινα ποτέ σε reality στην ηλικία τους. Θα προσπαθούσα να χτίσω μόνος μου την καριέρα και την πορεία μου κι επίσης είναι και θέμα περηφάνιας, γιατί δε θά θελα ποτέ να μπω στη διαδικασία να με κρίνουν διάφορες τηλεοπτικές περσόνες.

Κάνατε support στους U2, στη συναυλία που έδωσαν στη Θεσσαλονίκη το 1997 στα πλαίσια της ευρωπαϊκής πολιτιστικής πρωτεύουσας. Εγώ θεωρώ ότι αυτό δεν διαφημίστηκε αρκετά και πάντα το είχα παράπονο. Εσείς νιώσατε κάτι τέτοιο?
...Δεν έχω παράπονο, φυσικό είναι αυτό, support ήταν. Kαι να σας πω την αλήθεια δε θα το έκανα, το έκανα απλά και μόνο επειδή οι U2 είναι το αγαπημένο μου γκρουπ και το θεώρησα ωραία εμπειρία να το χω στις αναμνήσεις μου, έτσι κι αλλιώς δεν περίμενα να γίνει καμιά σπουδαία διαφήμιση απ’ αυτό. Και ούτε θα το ξανάκανα, γιατί από τη φύση του το support είναι μια κατάσταση που υποτιμάται. Είναι σαν να καλείς ένα ξένο σπίτι σου και να έρχεται μαζί κι ο γείτονας που τον βλέπεις κάθε μέρα!

Είστε από τους ανθρώπους που τολμώ να πω ότι δεν έχω διαβάσει ποτέ αρνητικό σχόλιο -και εννοώ κακοπροαίρετο σχόλιο, δεν εννοώ μία ενδεχόμενη κριτική στη μουσική σας. Νιώθω ότι δεν έχετε ποτέ ενοχλήσει, δεν έχετε ποτέ προκαλέσει τα ΜΜΕ να σας βάλλουν με οποιοδήποτε τρόπο.
Δεν έχετε δίκαιο σ αυτό. Υπάρχουν αρνητικές κριτικές αλλά ίσως να μην είναι πολύ επιθετικές.

Αυτές από την άλλη μπορεί να είναι εποικοδομητικές...
Συμφωνώ, γι αυτό το λόγο εγώ χειρότερες θεωρώ τις αδιάφορες κριτικές. Αυτές που λένε, "το ακούσαμε αλλά δε λέει και τίποτα", ή ακόμη χειρότερα, "δεν είναι τίποτα σπουδαίο, δεν είναι σαν εκείνο τον προηγούμενο δίσκο". Και το αστείο είναι ότι όταν κοιτάς πίσω, και τότε τα ίδια είχαν πει, πάλι για κάποιο προηγούμενο δίσκο.

Ναι, αλλά ο κόσμος καταλαβαίνει σ αυτές τις περιπτώσεις...
Ξέρετε τι γίνεται? Οι δίσκοι και η μουσική θέλουν χρόνο, δεν είναι σαν την κινηματογραφική ταινία που γράφει σε δύο ώρες ό,τι είναι να γράψει μέσα σου. Πρέπει να αφιερώσεις χρόνο στη μουσική. Φοβάμαι ότι αυτός ο χρόνος δεν υπάρχει. Οι άνθρωποι που κάνουν κριτικές έχουν 50 cd το ένα πάνω στο άλλο που πρέπει να τα γράψουν όλα για να πάρουν το μισθό τους. Σπάνια έχω διαβάσει κριτικές από τις οποίες έμαθα κάτι, είτε καλές είτε κακές. Συνήθως είναι γενικότητες που βγαίνουν από ένα πολύ βιαστικό άκουσμα του δίσκο. Γι αυτό και αυτές που έχουν αξία για μένα είναι αυτές που μου έρχονται στο site για παράδειγμα μετά από ένα 6μηνο, από ανθρώπους έχουν περάσει χρόνο με το δίσκο μου και δεν έχουν και κάτι να κερδίσουν απ αυτό.

Θέλετε να μας μιλήσετε για τα σχέδια σας στο Σταυρό του Νότου? Θα εμφανίζεστε από 15 Δεκεμβρίου μαζί με τους συνεργάτες σας.
Φέτος θα παίξω πολλά τραγούδια από τον δίσκο τον καινούργιο αλλά και πολλά παλιά. έχω φτιάξει μια καινούργια ομάδα, έχοντας πάντα μαζί μου τον Οδυσσέα Τσάκαλο, τη Βασιλική Καρακώστα που ήταν μαζί μου και πέρυσι. Και είναι μαζί μου και ο Αποστόλης Βαλαρούτσος στην κιθάρα, ο Μιχάλης Βρέττας στο βιολί, ο Θανάσης Τσαουσέλης στο πιάνο και ο Δημήτρης Φροσίνης στο μπάσο. Αυτή είναι η ομάδα που δουλέψαμε και στο δίσκο μαζί και μαζί πάλι θα παρουσιάσουμε και μία αναδρομή με παλιά κομμάτια, από ΦΑΤΜΕ μέχρι το νέο άλμπουμ. Στο γκρουπ υπάρχουν κι άλλα παιδιά που τραγουδάνε αλλά δεν υπάρχουν άλλοι τραγουδοποιοί.

Αν έπρεπε να βάλετε ένα cd να παίξει σε όλα τα σχολεία της Ελλάδας, στα πλαίσια ενός υποτιθέμενου μαθήματος Μουσικής Εκπαίδευσης, ποιο θα ήταν αυτό?
Από τα σχολεία και την Παιδεία λείπει κάτι πολύ βασικότερο. Όποιο cd και να βάλουμε όταν τα παιδιά δε μπορούν να εκφράσουν πραγματικά αυτό που τους αρέσει, την ειλικρινή τους γνώμη, δεν έχει νόημα ένας δίσκος. Αν δεν δώσουμε στα παιδιά την ικανότητα και τη γνώση να υποστηρίξουν την άποψη τους με επιχειρήματα και να καλλιεργήσουν την κρίση τους, όσα cd και να βάλεις, όσα λογοτεχνήματα κι αν δώσεις δεν κερδίζεις κάτι. Για μένα δηλαδή η μεγάλη συμφορά είναι η Έκθεση Ιδεών που εξακολουθεί να είναι η εκπαίδευση των Νέων στην υποκρισία και τίποτα άλλο, αφού δε γράφουν αυτό που σκέφτονται κι αυτό που πιστεύουν προσπαθώντας να το στηρίξουν, αλλά αυτό που οι άλλοι περιμένουν να ακούσουν. Αν αλλάξει αυτό, τότε θα αλλάξουν πολλά πράγματα στην Παιδεία.

Κλείνοντας να πούμε μερικά πράγματα για τον δίσκο...
Είναι πολύ περίεργο αυτό που νοιώθω γιατί από τη μία, μετά από 25 χρόνια αισθάνομαι ότι απευθύνομαι στους ανθρώπους της γενιάς μου, από την άλλη νιώθω σαν 20αρης που κάνει μία "Νέα Αρχή". Από τη μια είναι η μουσική του δίσκου που είναι στην ουσία ένα αφιέρωμα στις πρώτες μουσικές που άκουσα πιτσιρικάς (Beatles, Dylan, Cohen κτλ) κι απ’ την άλλη ήταν η ανάγκη μου να γυρίσω σε κάτι λιτό, απλό και άμεσο γι αυτό και δεν υπάρχει καθόλου τεχνολογία, computers, λούπες, synthesizers, με τα οποία πειραματίστηκα πολύ τα τελευταία χρόνια. Εδώ γυρίζω στο Α. Γι αυτό και μπήκαμε στο στούντιο και ηχογραφήσαμε live, κι αυτό είναι και μία ακόμη ομοιότητα με τα «Παιχνίδια με το Διάβολο». (Και τα δύο άλμπουμ -είχαμε συζητήσει νωρίτερα- είναι concept albums. Κινούνται γύρω από έναν ενιαίο θεματικό άξονα). Απλά εδώ ο δίσκος είναι ακουστικός, στηρίζεται στο πιάνο, στην κιθάρα και στα βιολιά. Και αυτή την τάση τη βλέπω και στο εξωτερικό. Η τεχνολογία ξεπερνιέται και υπάρχει επιστροφή στο φυσικό ήχο, στον άνθρωπο. Το στοίχημα για μένα είναι αν αυτά τα ακούσματα λοιπόν, μπορούν να είναι φρέσκα και σημερινά. Θα δείξει ο χρόνος...

To επίσημο website του Νίκου Πορτοκάλογλου είναι http://www.portokaloglou.gr