"Αυτοί που βούλιαξαν και αυτοί που σώθηκαν", μια εικόνα από τις απάνθρωπες συνθήκες που βίωσαν εκατοντάδες χιλιάδες κρατούμενοι στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κρατούμενος και ο ίδιος ο συγγραφέας στο στρατόπεδο του Αουσβιτς, παραθέτει δικές του αναμνήσεις και μαρτυρίες άλλων, σε μία προσπάθεια να ενημερώσει τον κόσμο για το τερατώδες έγκλημα που συντελέστηκε μόλις μισό αιώνα πριν.
Ο Πρίμο Λέβι παρουσιάζει την πολυπλοκότητα των σχέσεων εξουσίας και την ιεραρχία μέσα στο στρατόπεδο, τους μηχανισμούς αντίδρασης της ανθρώπινης μνήμης και αντίληψης καθώς και τη σημασία που είχε η επικοινωνία και το πόσο ολέθρια ήταν η έλλειψή της.
Με ψυχραιμία και αποστασιοποιημένος από τα προσωπικά του τραύματα δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα που μπορεί να προκύψουν στο μυαλό κάθε ανθρώπου που δεν βρέθηκε στη θέση του, όπως πχ, : γιατί ο ίδιος δεν αντέδρασε, γιατί δεν εξεγέρθηκε, γιατί δεν αυτοκτόνησε ώστε να τελειώσουν τα βάσανά του. Παράλληλα εξηγεί ότι δεν πρέπει να συγχέεται η πραγματικότητα με την κινηματογραφική - συχνά επίπλαστη- απεικόνισή της ή να βασίζεται η κρίση μας σε στερεότυπα.
Με απλότητα αποκαλύπτει ποιος ήταν ο σκοπός αυτής της άσκοπης για κάθε λογικό ον βίας, της μέγιστης οδύνης, του ψυχικού και σωματικού μαρτυρίου που ξεπερνούσε τα όρια της πιο νοσηρής φαντασίας .
Βασικό μέλημα του Λέβι είναι να κατανοήσει το γερμανικό λαό και να προσδιορίσει το μέγεθος της συνενοχής του στο αποτρόπαιο έγκλημα. Η προσπάθειά του έχει διπλό χαρακτήρα : να ενημερώσει και να πολεμήσει την εξοικείωση με τα γεγονότα που επέρχεται με την πάροδο του χρόνου. Χαρακτηριστικά αναφέρει: "Συνέβη, επομένως μπορεί να ξανασυμβεί: αυτή είναι η ουσία των όσων έχουμε να πούμε".
Ο τίτλος του βιβλίου, "Αυτοί που βούλιαξαν και αυτοί που σώθηκαν", ακούγεται όλο και πιο ειρωνικός... Είναι πιθανό να σώθηκε κάποιος επιβάτης αυτού του τραγικού ταξιδιού;
Ο συγγραφέας αυτοκτόνησε την 11η Απριλίου 1987 σε ηλικία 68 ετών.

Εκδόσεις Αγρα
Τίτλος: Αυτοί που βούλιαξαν και αυτοί που σώθηκαν
Συγγραφέας: Πρίμο Λέβι
Μετάφραση : Χαρά Σαρλικιώτη
Σελίδες : 225
ISBN: 960-325-362-6

Κωνσταντίνος Μποζινάκης