Είδαμε τον "Τριστάνο και Ιζόλδη" από τη Λυρική [και λατρέψαμε τον Βάγκνερ]

31.01.2015
Το μουσικό γεγονός της χρονιάς, την πρώτη πανελλήνια σκηνική παρουσίαση της όπερας του Βάγκνερ "Τριστάνος και Ιζόλδη" - του "απόλυτου έργου τέχνης"- παρακολουθήσαμε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε μία πεντάωρη μεγαλειώδη παραγωγή και πραγματικά μας άφησε άφωνους.

Η ορμητική μουσική διεύθυνση του Μύρωνα Μιχαηλίδη σε συνδυασμό με την ιδιαίτερα υφασμένη σκηνοθεσία του Γιάννη Κόκκου συνέστησαν μία μοναδική αναμέτρηση με το έργο αυτό που αποτελεί ορόσημο της μουσικής ιστορίας, το έργο που σηματοδότησε την αρχή του ύστερου μουσικού ρομαντισμού και άλλαξε δια παντός την ιστορία της μουσικής.

Να σημειωθεί εδώ πως ο Βάγκνερ έγραψε το «Τριστάνος και Ιζόλδη» επηρεαζόμενος από το έργο του σπουδαίου φιλοσόφου Άρθουρ Σοπενχάουερ, αλλά και από την έντονα συναισθηματική του σχέση με την Ματθίλδη Βέζεντονκ. Ενδεικτικό της σημασίας του έργου είναι ότι επηρέασε -άμεσα ή έμμεσα-, όχι μόνο σπουδαίους συνθέτες της δυτικής μουσικής, όπως τους Μάλερ, Ρίχαρντ Στράους, Μπρίττεν, Ντεμπυσσύ, Ραβέλ, Στραβίνσκι κ.ά., αλλά και φιλοσόφους όπως ο Νίτσε, λογοτέχνες όπως ο Τόμας Μαν, συμβολιστές ποιητές του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου, αλλά ακόμα και σύγχρονους κινηματογραφιστές όπως ο Λαρς Φον Τρίερ.

Η πλοκή του έργου αφορά τον έρωτα του ιππότη Τριστάνου για την ιρλανδή πριγκίπισσα Ιζόλδη, την οποία φέρνει ως νύφη στο θείο του βασιλιά Μάρκο της Κορνουάλης. Κατά το ταξίδι της επιστροφής στο πλοίο, με αφορμή ένα μαγικό ποτό, Τριστάνος και Ιζόλδη εξομολογούνται τον έρωτά τους. Στην Κορνουάλη, κατά την απουσία του βασιλιά σε κυνήγι, συναντιούνται ερωτικά. Ο Μάρκος τους βρίσκει μαζί και σε συμπλοκή που ακολουθεί ο Τριστάνος τραυματίζεται θανάσιμα. Μεταφέρεται στον πύργο του στη Βρετάνη, όπου παραληρεί. Όταν η Ιζόλδη φτάνει κοντά του είναι πια αργά: ο Τριστάνος ξεψυχά στα χέρια της και εκείνη τον ακολουθεί καθώς οραματίζεται την παντοτινή ένωση μαζί του.

Πραγματικός πρωταγωνιστής της παράστασης αυτής που παρακολουθήσαμε ήταν η Ορχήστρα, οι μουσικοί της οποίας κατάφεραν να φανούν αντάξιοι των απαιτήσεων μιας ιδιαίτερα δύσκολης παρτιτούρας ερμηνεύοντας με πάθος ένα από το πιο δύσκολα έργα που έχουν γραφτεί ποτέ. Όλα αυτά βέβαια με την καθοριστική συμβολή του Μύρωνα Μιχαηλίδη που κράτησε τα ηνία της διεύθυνσης με συνοχή και προσοχή στη λεπτομέρεια. Από την άλλη πλευρά, ο διεθνής Έλληνας Γιάννης Κόκκος υπέγραψε την σκηνοθεσία, τα σκηνικά και τα κοστούμια συνθέτοντας ένα συναρπαστικό θέαμα που κράτησε το ενδιαφέρον μας αμείωτο στην πεντάωρη διάρκεια της παράστασης. Οι εξαιρετικές, άψογα εναρμονισμένες με την γενικότερη αισθητική της παράστασης προβολές του Ερίκ Ντυραντώ και οι άκρως ατμοσφαιρικοί σκοτεινοί φωτισμοί του Τζουζέππε Ντι Ιόριο έδωσαν ένα ξεχωριστό χαρακτήρα στην ροή της και κατάφεραν να αναδείξουν την ψυχοσύνθεση του τραγικού ζευγαριού.

Στις ερμηνείες, τις εντυπώσεις έκλεψε η κορυφαία Δανέζα σοπράνο Αν Πέτερσεν στον ρόλο της Ιζόλδης, η οποία έχει ήδη εισπράξει τις αποθεωτικές κριτικές του διεθνή τύπου ως «ιδανική Ιζόλδη». Η Πέτερσεν μας χάρισε μία ανατριχιαστική ερμηνεία, καθώς κατάφερε να καταδυθεί στα άδυτα της ψυχής της Ιζόλδης και με την αιθέρια φωνή της μας ταξίδεψε μέσα σ΄αυτά τα μυστηριώδη ύδατα…. Ο γερμανός τενόρος Τόρστεν Κερλ δεν μας ενθουσίασε ως Τριστάνος. Αφενός μεν δεν ταίριαξε ως σωματότυπος με την Ιζόλδη, αφετέρου δε ήταν λίγο πιο αδύναμος και –ίσως- άνισος ερμηνευτικά στις τρεις πράξεις τους έργου. Στην τρίτη μόνο πράξη, όπου πρωταγωνιστούσε ολοκληρωτικά και όπου ξεδίπλωσε όλο του το είναι μέσω μια ψυχαναλυτικής οπερατικής εξομολόγησης, επιβεβαίωσε σ΄ένα βαθμό τις διθυραμβικές κριτικές που κατά καιρούς έχει λάβει από τον διεθνή Τύπο και το ότι θεωρείται ως ο πιο περιζήτητος «ηρωικός τενόρος» διεθνώς. Η σπουδαία Καταρίνα Νταλάυμαν έκλεψε τις εντυπώσεις ως Μπρανγκαίνε, ενώ το ίδιο εξαιρετικός ήταν και οι Μίχαελ Φηρ στο ρόλο του Κούρβεναλ και Ράινχαρτ Χάγκεν στο ρόλο του Βασιλιά Μάρκου.

Τα εισιτήρια της υπερπαραγωγής αυτής έγιναν αμέσως ανάρπαστα και δυστυχώς όλες οι παραστάσεις είναι sold out. Ευελπιστούμε πως σύντομα θα επαναληφθούν, γιατί είναι πραγματικά κρίμα να χάσετε αυτή την παράσταση, είτε είστε λάτρεις της όπερας είτε όχι….

Γεωργία Οικονόμου
[email protected]