Με αφετηρία τους δύο αυτούς μουσικούς πολιτισμούς και με πειραματισμούς πάνω σε μεταγενέστερους ήχους της jazz, κατορθώνουν να συνδυάσουν την παραδοσιακή manouche gypsy swing μουσική με την ελληνική μουσική παράδοση.
Καρπός αυτού του δεξιότεχνου παντρέματος gypsy jazz με ελληνικούς ήχους είναι το album του συγκροτήματος "Manouche De Grec", το οποίο κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 2013.
Οι Gadjo Dilo αποτελούνται από τους Σωτήρη Πομόνη (κιθάρα), Κώστα Μητρόπουλο (κιθάρα), Νίκο Βλάχο (Kοντραμπάσο), Σέργιο Χρυσοβιτσάνο (Βιολί), Γιώργο Τσιατσούλη (Ακορντεόν), Ηλιάνα Τσαπατσάρη (φωνή).
Λίγο πριν την εμφάνισή τους στις 5 Δεκεμβρίου στο Tin Pan Alley μάς μίλησαν για τον έρωτά τους για την gypsy jazz ... το πάθος και τη φλόγα που τους συγκινεί.
Πότε πρωτοσυναντήθηκαν οι δρόμοι σας και δημιουργήσατε τους «Gadjo Dilo» και ποιος σκέφτηκε το όνομα;
Ο Σωτήρης και ο Κώστας είναι παιδικοί φίλοι, και μαζί με το Νίκο έφτιαξαν το συγκρότημα το 2009, για να μελετούν και να παίζουν παρέα το ρεπερτόριο της gypsy jazz. Αργότερα προστέθηκε στην παρέα κι ο Σέργιος, και το σχήμα πήρε την τωρινή του μορφή το 2012, όταν υποδέχθηκε το Γιώργο και την Ηλιάνα. Το όνομα βγήκε μετά από... επαναλαμβανόμενες προβολές της ομότιτλης ταινίας του Tony Gatlif, η οποία μας ξετρέλανε τότε σαν παρέα, και μας έκανε λίγο να "ζηλέψουμε" το ταμπεραμέντο, την ανεμελιά και τα ευτράπελα του κόσμου που αναπαριστά.
Πείτε μας τρεις σαγηνευτικές ποιότητες της gypsy jazz που σας έκαναν να την αγαπήσετε.
Πολύ ενδιαφέρον χαρακτηριστικό της μουσικής αυτής είναι το ότι συνδυάζει τα βασικά στοιχεία του μηχανισμού της τζαζ με το τσιγγάνικο ταμπεραμέντο. Διακρίνουμε δηλαδή τον αυτοσχεδιασμό, τις φόρμες, την επικοινωνία επί σκηνής, την αίσθηση του swing, όμως μέσα στην αισθητική του παιξίματος και τις συνθέσεις της gypsy jazz διαφαίνεται ένα ιδιαίτερο πάθος και φλόγα που εμάς μας συγκινεί.
Το ιδίωμα αυτό ανήκει στο πιο "εμπορικό" κομμάτι του τζαζ φάσματος. Πρόκειται φυσικά για μουσική με ιδιαίτερες τεχνικές απαιτήσεις, στην ταχύτητα, το ρυθμό, τη δεξιοτεχνία, όμως δεν είναι "δύσκολη" και εγκεφαλική. Οι μελωδίες όπως θα παρατηρήσετε συνήθως τραγουδιούνται εύκολα, οι αυτοσχεδιασμοί είναι κι αυτοί "τραγουδιστοί" και παιχνιδιάρικοι, και ο ρυθμός της ξεσηκώνει το σώμα σε χορό.
Τέλος, κάτι που εμάς μας τράβηξε από την πρώτη στιγμή είναι ο ίδιος ο τρόπος παραγωγής της μουσικής, ο ήχος και η γλύκα των ακουστικών οργάνων. Είναι μια μουσική παρεΐστικη, που μπορείς χωρίς ηλεκτρικό εξοπλισμό να παίξεις οπουδήποτε με τους φίλους σου, ή να κάνεις νέους φίλους παίζοντας!
Είναι γνωστό πως έμπνευσή σας αποτελεί ο μεγάλος κιθαρίστας Django Reinhardt. Ποιες άλλες είναι οι επιρροές της μουσικής σας;
Οι έξι μας προερχόμαστε από διαφορετικούς μουσικούς χώρους, επιρροές, εκπαίδευση, εμπειρίες, οπότε σίγουρα ο καθένας από εμάς έχει πολλές μουσικές αποσκευές στην πλάτη του, τις οποίες -θέλοντας και μη- αφήνει να φανούν στο παίξιμό του, άρα και στον συνολικό ήχο της μπάντας. Από κει και πέρα, σαν σχήμα που ασχολείται με τη gypsy jazz, φυσικά ακούμε και μελετούμε ολόκληρη αυτή τη "σχολή" που δημιουργήθηκε στα χνάρια του Django Reinhardt, τους παλαιότερους και πιο σύγχρονους μουσικούς, οι οποίοι συνεχίζουν την παράδοση αυτή είτε με ήχο "ευρωπαϊκό", είτε με πιο τσιγγάνικο ή βαλκανικό άκουσμα.
Τέλος, στις επιρροές μας δε μπορούμε να αφήσουμε έξω τον τεράστιο πλούτο της ελληνικής μουσικής. Έχουμε γεννηθεί και μεγαλώσει εδώ, και έχουμε εμποτιστεί, άλλος περισσότερο κι άλλος λιγότερο, με τις συνθέσεις των μεγάλων μαστόρων της ελληνικής μουσικής. Άλλωστε, το πάντρεμα των δυο παραδόσεων που επιχειρούμε απαιτεί γνώση και αγάπη και για τις δυο!
Οι μουσικές σας έχουν μια αναπόληση, μια επιστροφή στο παρελθόν, θυμίζουν περασμένα μεγαλεία… πιστεύετε ότι λόγω της κρίσης ο κόσμος -ψυχολογικά ίσως- επιθυμεί μια επιστροφή στις παλιές καλές εποχές
Εδώ θα διαφωνήσουμε: η συγκεκριμένη περίοδος αναφοράς δε θα χαρακτηριζόταν "παλιές καλές εποχές". Ήταν περίοδος κρίσης κι εκείνη, περίοδος οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών δυσκολιών, που περιλάμβανε μάλιστα και τους δυο μεγάλους πολέμους. Ίσως όμως για αυτόν το λόγο ο κόσμος να επιστρέφει σε αυτή τη μουσική περίοδο, κατά την οποία η μουσική και ο χορός αποτελούσαν φάρμακο και όχι εγκεφαλική διαδικασία. Στα δικά μας αυτιά και μάτια φτάνουν πάντα οι δημιουργίες του παρελθόντος που έχουν αντέξει στο χρόνο, σε όλα τα καλλιτεχνικά πεδία, πράγμα που σημαίνει ότι αυτές οι δημιουργίες διατηρούν κάποιες ποιότητες που τις ξεχώρισαν από τις σύγχρονές τους. Ίσως έχουν μεγαλύτερη γλύκα και ευαισθησία, ίσως έχουν την ιδιότητα να επηρεάζουν έναν άνθρωπο, που αυτή την περίοδο το έχει ανάγκη, πολύ πιο έντονα από τις πιο σύγχρονες, πχ μινιμαλιστικές, αφαιρετικές ή μαζικής παραγωγής δημιουργίες.
Το δυνατό χαρτί σας είναι οι ζωντανές εμφανίσεις. Ποια πιστεύετε ότι είναι τα συστατικά ενός «επιτυχημένου» live;
Το live θεωρείται επιτυχημένο κυρίως όταν επιτυγχάνεται αυτή η μαγική επικοινωνία της μπάντας με το ακροατήριο, όταν με έναν ανεπαίσθητο τρόπο έχουμε γίνει όλοι μια παρέα και γλυκαίνουν οι καρδούλες μας με τη μουσική. Υπάρχουν οι τρόποι να καταφέρουμε κάτι τέτοιο, χωρίς να προσπαθήσουμε να "εκβιάσουμε" τη συμμετοχή του κόσμου, το κέφι και το χειροκρότημα: εμείς ερχόμαστε με τα όργανά μας και με τις αγνότερες προθέσεις, αφηγούμαστε με τη μουσική ή με τον λόγο κάποιες μικρές ιστορίες, μοιραζόμαστε συναισθήματα και ανησυχίες, και κάνουμε κάτι που αγαπάμε πολύ. Ο κόσμος που έρχεται το εισπράττει και μας το ανταποδίδει.
Πόσο σημαντικός είναι ο αυτοσχεδιασμός στα live σας;
Το ίδιο σημαντικός όσο... και ένα ταξίμι στην παραδοσιακή μουσική! Είναι ένας από τους τρόπους έκφρασης και επικοινωνίας μεταξύ μας και με τον κόσμο, είναι αυτό που αποτρέπει κάποιο κομμάτι από το να γίνει αποστειρωμένο και ανακυκλούμενο, αποτελεί πηγή ενέργειας, ζωντάνιας και δημιουργικότητας και δίνει κάθε φορά, σε κάθε παίξιμο, διαφορετικό χρώμα και αίσθηση στην ερμηνεία.
Εσείς πηγαίνετε να ακούσετε live άλλων καλλιτεχνών, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό; Ποιους καλλιτέχνες θαυμάζετε;
Φυσικά! Και εκτός από ψυχαγωγία και συνεύρεση με φίλους και συναδέλφους, το να πηγαίνει ένας μουσικός σε live αποτελεί και... σχολείο. Υποστηρίζουμε την ελληνική gypsy jazz σκηνή, που διαρκώς μεγαλώνει, ταυτόχρονα όμως ο καθένας από μας δραστηριοποιείται και σε πολλά άλλα μουσικά σχήματα ποικίλων στυλ και παρακολουθεί τους αντίστοιχους εκπροσώπους. Θαυμάζουμε πολύ κόσμο, η παρούσα συνέντευξη δε θα έφτανε για να αναφέρουμε ούτε καν τους μισούς! Να πούμε όμως ότι περισσότερο θαυμάζουμε τις αξιόλογες δημιουργίες ανθρώπων που έχουν κάτι να πουν, που δεν έχουν πρόθεση "να γίνουν" αλλά "να κάνουν", που αγαπούν τη μουσική και θέλουν να προσφέρουν. Είναι πολλοί αυτοί οι άνθρωποι, και στη χώρα μας και στο εξωτερικό, και επειδή πολλές φορές δεν προβάλλονται από τα μέσα είναι καλό να τους αναζητούμε για να τους γνωρίσουμε.
Το ελληνικό κοινό πως ανταποκρίνεται στην gypsy jazz; Εκπαιδεύεται σιγά σιγά;
Το πάθος, η φλόγα και η ειλικρίνεια αυτής της μουσικής θεωρούμε ότι είναι χαρακτηριστικά πολύ οικεία στο ελληνικό αυτί. Μην ξεχνάτε και το έργο του Μανώλη Χιώτη, ο οποίος ως λάτρης της μουσικής του Django Reinhardt έφερε πολλά στοιχεία της στο παίξιμο και τις συνθέσεις του. Με μεγάλη μας χαρά παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια να αυξάνονται τόσο οι μπάντες που παίζουν τη μουσική αυτή, όσο και το ακροατήριο που αναζητά να την ακούσει ζωντανά. Δεν έχετε παρά να περάσετε μια βόλτα από τα ετήσια Django Festival που γίνονται στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα, για να διαπιστώσετε με πόση αγάπη ο κόσμος αγκαλιάζει και διψά να μάθει για την gypsy jazz. Το δικό μας ταπεινό παράδειγμα αποδεικνύει το ίδιο πράγμα: όταν πρωτοξεκινήσαμε να παντρεύουμε τις ελληνικές συνθέσεις με τον τρόπο παιξίματος και τον ήχο της gypsy jazz, σε πολύ κόσμο φάνηκε μεν περίεργο (οι πειραγμένες αρμονίες, ο ρυθμός, οι αυτοσχεδιασμοί, οι αλλαγές στις φόρμες των κομματιών), όμως σιγά σιγά οι περισσότεροι αποδέχθηκαν, εκτίμησαν και αγκάλιασαν με ενδιαφέρον και με αγάπη το αποτέλεσμα.
Πρώτη φορά στο Tin Pan Alley. Τι θα ακούσουμε στο live;
Θα ακούσετε μουσικές από το πρώτο μας άλμπουμ, δηλαδή ελληνικές συνθέσεις παιγμένες με τον τρόπο της gypsy jazz, καθώς και κομμάτια από την ερχόμενη δισκογραφική μας δουλειά που θα κυκλοφορήσει σύντομα. Μέσα σε αυτά, φυσικά δε θα λείπουν και κομμάτια από το ρεπερτόριο της gypsy jazz, παλαιότερο και πιο σύγχρονο, που αγαπούμε να παίζουμε και να μπλέκουμε με τις διασκευές μας.
Θα ακούσετε τραγούδι και αυτοσχεδιασμούς, ελληνικές και τσιγγάνικες μελωδίες, κι ελπίζουμε να συμμετέχετε στο κέφι, τη νοσταλγία και το μεράκι μας, να κουνηθείτε στο ρυθμό του σουϊνγκ ή να σιγοτραγουδήσετε γλυκά ρομαντζάροντας μαζί μας.
Ετοιμάζετε νέο δίσκο; Θα ακούσουμε κάτι καινούριο; Θα περιλαμβάνει και δικά σας κομμάτια;
Υπάρχουν πολλές πολλές ιδέες, και το δύσκολο για μας τώρα είναι να αποφασίσουμε τι από όλα θα επιλέξουμε να καταγράψουμε δισκογραφικά. Έχουμε συλλέξει πολύ υλικό, από διασκευές ελληνικών κομματιών (σαν συνέχεια της πρώτης δισκογραφικής μας δουλειάς), μέχρι και αρκετές δικές μας συνθέσεις, αλλά ακόμα δεν έχουμε καταλήξει σε κάποια απόφαση! Το σίγουρο είναι ότι μέσα στο Δεκέμβρη θα κυκλοφορήσει μια νέα μας διασκευή, και τους επόμενους μήνες θα ακολουθήσει το καινούριο άλμπουμ.
Συνέντευξη Χριστίνα Τσατσαράγκου
