Η συλλογή που συγκροτήθηκε από τον Αντώνη Μπενάκη και συνεχώς εμπλουτίζεται από δωρεές, είναι μοναδική τόσο στην Ελλάδα όσο και στα Βαλκάνια. Η σημασία του υλικού της συνίσταται στην καλλιτεχνική και ιστορική αξία των αντικειμένων που σε ορισμένες περιπτώσεις είναι μοναδικά παγκοσμίως.
Η Ελλάδα βρίσκεται στο σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης σε στενή εγγύτητα με την Μέση Ανατολή και οι πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις είναι ορατές σε διάφορες περιόδους. Βασικός σκοπός της δημιουργίας του παραρτήματος ήταν και είναι η ανάδειξη της τέχνης του ισλαμικού κόσμου και η γνωριμία και κατανόηση των γειτονικών λαών και πολιτισμών.
Με τη διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων, εκδηλώσεων, ξεναγήσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης κατόρθωσε μέσα στα δέκα χρόνια λειτουργίας του να προβάλει με επιτυχία ποικίλες όψεις του ισλαμικού κόσμου και αποκτώντας ένα πιστό κοινό.
Η εκθεσιακή δραστηριότητα του μουσείου καλύπτει θεματικές που αφορούν πτυχές του ισλαμικού πολιτισμού αλλά και της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Στους χώρους του φιλοξενήθηκαν έργα Ελλήνων και ξένων δημιουργών, προσφέροντας στο κοινό τη δυνατότητα να δουν τον κόσμο της Ανατολής μέσα από μια σύγχρονη ματιά, όπως οι εκθέσεις:
Αλ-χαττ, η μαγική γραφή. Ένας εικαστικός διάλογος με τα εκθέματα του Μουσείου (2008), με εικαστικές κατασκευές της εικαστικού Ειρήνης Γκόνου που συνδιαλέγονταν με το χώρο -τόσο το φυσικό όσο και τον πολιτισμικό - αλλά και με τα ίδια τα εκθέματα του Ισλαμικού Μουσείου.
Γιάζντ. Φωτεινά νήματα στο παζάρι. Φωτοκεντήματα της Νάντια αλ-Φοντέρι (2009), μια έκθεση φωτογραφίας της Ελληνο-Κουβεϊτιανής εικαστικού, Νάντιας αλ-Φοντέρι, προϊόν της περιήγησής της στο Ιράν, το χειμώνα του 2007.
Nour. Κοσμήματα της Έλενας Σύρακα (2012), με δημιουργίες της Έλενας Σύρακα εμπνευσμένες από την ισλαμική τέχνη και τα έργα του Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης.
Παράλληλα, το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης φιλοξένησε εκδηλώσεις ποικίλου ενδιαφέροντος, όπως ομιλίες ειδικού ενδιαφέροντος από Έλληνες και ξένους επιστήμονες και μελετητές, ημερίδες στο πλαίσιο εκθέσεων, μουσικές βραδιές και αφηγήσεις παραμυθιών, καθώς και ξεναγήσεις για το ευρύ κοινό από τους επιμελητές του Μουσείου.
Σημαντική δραστηριότητα από την έναρξη της λειτουργίας ου Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης έχουν να παρουσιάσουν τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα που πραγματοποιούνται στους χώρους του και απευθύνονται σε μικρούς και μεγάλους. Οικογένειες και σχολικές ομάδες, μέσα από την παρατήρηση, το παιχνίδι και τη συζήτηση, εξερευνούν 13 αιώνες αδιάκοπης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Για την προσέγγιση του πολύτιμου υλικού και την πιο ολοκληρωμένη επεξεργασία του εκδόθηκαν εκπαιδευτικά έντυπα και σχετικό υποστηρικτικό εποπτικό υλικό που απευθύνεται σε μαθητές και εκπαιδευτικούς. Παράλληλα, για την εξοικείωση ενός όσο το δυνατόν ευρύτερου κοινού με το μουσείο, οργανώνονται σε σταθερή βάση εργαστήρια και διαλέξεις για ενηλίκους με θέματα εμπνευσμένα από τις συλλογές του.
Το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης όμως ταξιδεύει εκτός συνόρων σε μουσεία της Ευρώπης, της Αμερικής και της Μέσης Ανατολής συμμετέχοντας ενεργά τα διεθνή δρώμενα. Η συλλογή του είναι ιδιαίτερα γνωστή στην διεθνή επιστημονική και μουσειακή κοινότητα και λαμβάνει κάθε χρόνο μέρος σε σημαντικές εκθέσεις του εξωτερικού, ενώ παράλληλα οι επιμελήτριες της συλλογής Ροζάννα Μπαλλιάν και Μίνα Μωραΐτου λαμβάνουν μέρος σε διεθνείς συναντήσεις και συνέδρια, προβάλλοντας τόσο το μουσείο όσο και την ελληνική συμβολή στην επιστημονική έρευνα.
Πρόγραμμα του Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης για το φθινόπωρο 2014-09-16
3/10 Ομιλία της καθηγήτριας Νάντια - Μαρία Ελ - Σέικ
Το Βυζάντιο όπως το είδαν οι Άραβες
Με την ευκαιρία της ελληνικής μετάφρασης του βιβλίου της Byzantium viewed by the Arabs από τις Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2013
22/10 Παρουσίαση βιβλίου
Συλλογή Μαντώς και Λόντου Οικονομίδη από υαλί χρωματιστό, ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ, 8ο παράρτημα
Στην έκδοση δημοσιεύεται το σύνολο (περίπου 150 αντικείμενα) της σπάνιας συλλογής από γυάλινα αγγεία και οπαλίνες που η Μάντω και ο Λόντος Οικονομίδης συγκρότησαν τις δεκαετίες 1960-1970 και αργότερα δώρισαν στο Μουσείο Μπενάκη. Τα περισσότερα από τα έργα της δωρεάς είναι κατασκευασμένα τον 19ο αιώνα στα προάστια της Κωνσταντινούπολης και αντιπροσωπεύουν μια αισθητική τυπική ενός αθηναϊκού μεσοαστικού σπιτιού της εποχής του μεσοπολέμου.
Έκθεση Δεκέμβριος 2014 - Φεβρουάριος 2015
Θεόδωρος Ράλλης: με το βλέμμα στην Ανατολή
Το καλλιτεχνικό έργο του Ράλλη εμπνευσμένο από την Ελλάδα και τη Μέση Ανατολή, καθώς ο καλλιτέχνης έχει καταγωγή από την Χίο, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και έζησε το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του στη Γαλλία, διαμορφωμένο στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ρεύματος του Οριενταλισμού και εκτελεσμένο σύμφωνα με την ακαδημαϊκή τεχνική της γαλλικής σχολής, συνέβαλε στη δημιουργία της νεότερης καλλιτεχνικής παράδοσης στην Ελλάδα.
Στόχος της έκθεσης είναι η ανάδειξη του έργου του Θεόδωρου Ράλλη μέσα από επιλεγμένους πίνακες που θα συνδεθούν με τα εκθέματα του Μουσείου. Θα εκτεθούν αυτοπροσωπογραφίες, έγγραφα που σχετίζονται με τη φοίτησή του στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού, επιστολές και φωτογραφίες του εργαστηρίου του. Επίσης, θα εκτεθούν σχέδια από την εικονογράφηση βιβλίων και έργα του που αντλούν το θέμα τους από τη λογοτεχνία και την ποίηση καθώς και αποσπάσματα από το ημερολόγιό του στο Άγιο Όρος και από την αρθρογραφία του στον τύπο της εποχής
Επιδιώκεται να αναπτυχθεί ένας «διάλογος» μεταξύ των αντικειμένων από τον υλικό πολιτισμό της Ανατολής και των έργων του Ράλλη. Επιπλέον στόχος είναι να εξερευνήσει το «βλέμμα» της Δύσης προς την «άλλη» Ανατολή, καθώς η αναπαράστασή της, όπως έχει μελετηθεί μέχρι σήμερα, εγείρει πολλά ερωτήματα και υπόκειται σε συνεχείς ανασκευές.
Η έκθεση θα απαρτίζεται από τρεις ενότητες. Την πίστη στην Ανατολή, το χαρέμι και το λουτρό.
Η αναγνώριση της μοναδικότητάς και της προσφοράς του Μουσείου Ισλαμικής Τέχνης τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, επισφραγίστηκε με την επιλογή του ως τιμώμενο μουσείο στο πλαίσιο του εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων του 2010.
