Η μορφή των αστικών πάρκων στις δυτικές πόλεις έχει καθοριστεί από τον τρόπο πρόσληψης του φυσικού τοπίου. Η φύση γίνεται αντιληπτή ως τοπίο όταν ο άνθρωπος εγκαταλείπει την ύπαιθρο για τα αστικά κέντρα. Η φύση μετατρέπεται σε θέαμα, και αντικείμενο αναπαράστασης από τους ζωγράφους της αναγέννησης, τη στιγμή που ο άνθρωπος παύει να αποτελεί μέρος της και στρέφει το βλέμμα του προς αυτή.
Έκτοτε, μέσα από την εξέλιξη της τοπιογραφίας και την αλληλεπίδραση της με την κηποτεχνία, το τοπίο αποτελεί μία ιστορικά νοηματοδοτημένη αναπαράσταση όπου οι κάτοικοι των πόλεων προβάλλουν τις αξίες τους. Καθ' όλη τη διάρκεια εξέλιξης των πόλεων, ο τρόπος διαμόρφωσης των φυσικών στοιχείων αποκαλύπτει στοιχεία τόσο για τη σχέση του ανθρώπου με την περιβάλλουσα φύση όσο και για τον τρόπο αυτοπροσδιορισμού των κοινωνιών.
Η συμβολική διάσταση του αστικού πρασίνου παραμένει ισχυρή κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Το πράσινο αποτελεί σύμβολο υγιεινής ζωής στα οράματα της μοντέρνας πολεοδομίας. Αντίστοιχα στα χρόνια της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης το αίτημα για πράσινο εκφράζει μια διάθεση άρνησης της αστικής συνθήκης και νοσταλγίας της υπαίθρου από τους νέους κατοίκους των πόλεων.
Την τελευταία δεκαετία, το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής και η ανάγκη για βιωσιμότητα έχουν ενθαρρύνει την ανάπτυξη νέων στρατηγικών σχεδιασμού που επαναδιαπραγματεύονται τη σχέση φύσης - πόλης. Ο σύγχρονος αστικός σχεδιασμός, μέσα από το νέο πεδίο της τοπιακής πολεοδομίας, προσδίδει έμφαση στην οργανική ανάπτυξη των υποδομών και τη σύζευξη τους με τα φυσικά συστήματα. Τα φυσικά στοιχεία σχεδιάζονται ως ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, ενώ οι αστικές υποδομές μελετώνται ως φυσικά συστήματα τα οποία εξελίσσονται στο χρόνο. Το τοπίο δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως εικόνα, αλλά ως μέθοδος σκέψης.
Επιπλέον το πράσινο αποτελεί αντικείμενο συχνών διεκδικήσεων στο δημόσιο χώρο, με πιο πρόσφατο παράδειγμα το πάρκο Gezi της Κωνσταντινούπολης. Οι φυτεμένες εκτάσεις αποτελούν αστικά κοινά τα οποία συχνά απειλούνται από ιδιωτικά αναπτυξιακά σχέδια. Με τον τρόπο αυτό το αστικό πράσινο αποκτά πολιτική διάσταση ως ένα φυσικό στοιχείο το οποίο τίθεται σε αντιπαράθεση με τις κυρίαρχες οικονομικές δομές.
Στις ημέρες μας, σε μια περίοδο κατά την οποία οι πόλεις βρίσκονται αντιμέτωπες με εξαιρετικά σοβαρά οικονομικά, περιβαλλοντικά και πολιτισμικά προβλήματα, ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου των φυσικών στοιχείων στην πόλη παραμένει προτεραιότητα του αστικού σχεδιασμού. Το κεντρικό ερώτημα της συζήτησης αφορά στις νέες σχέσεις φυσικών στοιχείων και τεχνικών υποδομών, και την επίδραση τους στην ταυτότητα των πόλεων του 21ου αιώνα. Η συζήτηση θα επικεντρωθεί στην αισθητική, περιβαλλοντική, συμβολική, και πολιτική διάσταση των χώρων αστικού πρασίνου μέσα από τη διερεύνηση των ακόλουθων ερωτημάτων:
• Στο παρελθόν η εικόνα των φυσικών τοπίων, όπως διαμορφώθηκε μέσα από την τοπιογραφία, επηρέασε τη μορφή των αστικών πάρκων. Θα μπορούσαμε σήμερα να εντοπιστούμε ανάλογες αναφορές στο σχεδιασμό, οι οποίες επηρεάζουν τη φυσιογνωμία των σύγχρονων δημόσιων χώρων;
• Το τοπίο αποτελεί βασικό στοιχείο διαμόρφωσης αισθητικής ιδεολογίας και αστικής ταυτότητας. Κατά την περίοδο της παγκοσμιοποίησης, ποια φυσικά στοιχεία είναι ικανά να δώσουν σε ένα αστικό τοπίο ιδιαίτερη τοπική ταυτότητα; Σε ποιο βαθμό είναι το αστικό πράσινο τοπικό και σε ποιο βαθμό αντανακλά παγκόσμιες ανάγκες και προβληματισμούς;
• Οι δυτικές πόλεις διαμόρφωσαν την ταυτότητα τους κατά τη διάρκεια των χρόνων της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης και της εισβολής του αυτοκινήτου. Λαμβάνοντας ως δεδομένη την ανάγκη ενδυνάμωσης της αντοχής των πόλεων απέναντι στην κλιματική αλλαγή, καθώς επίσης και την τάση περιορισμού της κυκλοφορίας ιδιωτικών οχημάτων, ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος των φυσικών στοιχείων στη διαμόρφωση των νέων αστικών δρόμων;
• Ποιες αστικές υποδομές μπορούν να τροποποιηθούν τα προσεχή χρόνια ώστε να ισχυροποιήσουν την ανθεκτικότητα των πόλεων απέναντι στην κλιματική αλλαγή και να αποκαταστήσουν τα περιβαλλοντικά προβλήματα που δημιούργησαν οι ταχύτατοι ρυθμοί της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης του εικοστού αιώνα;
• Τι διαφοροποιεί τους νέους αυτοδιαχειριζόμενους ελεύθερους χώρους από τις παραδοσιακές πλατείες, τα δημόσια πάρκα και τους ιδιόκτητους δημόσιους χώρους των σύγχρονων πόλεων; Τι επίδραση μπορεί να έχουν τα νέα κινήματα πόλης, όπως το Occupy New York, στην εξέλιξη των ανοικτών αστικών χώρων;
Ομιλητές:
Julia Czerniak: Αρχιτέκτονας, Αρχιτέκτονας τοπίου, Καθηγήτρια στο Syracuse University School of Architecture
Chris Reed: Αρχιτέκτονας τοπίου, Ιδρυτής του Stoss Landscape Urbanism, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Harvard University Graduate School of Design
Alex Wall: Αρχιτέκτονας, Επισκέπτης Καθηγητής στο Washington University του St.Louis
Θωμάς Δοξιάδης: Αρχιτέκτονας, Αρχιτέκτονας τοπίου, doxiadis+
Ζήσης Κοτιώνης: Αρχιτέκτονας, Καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Συντονισμός:
Τζίνα Μοσχολιού: Δημοσιογράφος
Επιμέλεια εκδήλωσης:
Πάνος Δραγώνας: Αρχιτέκτονας, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών
Το αίτημα για πράσινο και οι προοπτικές της τοπιακής πολεοδομίας
Info:
Κύκλος: “Re-think Athens” –Αστικές προκλήσεις
26 Μαρτίου 2014
Ώρα έναρξης: 19:00
Μικρή Σκηνή
Είσοδος ελεύθερη με σειρά προτεραιότητας. Η διανομή των δελτίων εισόδου ξεκινά μία ώρα πριν την εκδήλωση.
Για τις ομιλίες των ξένων προσκεκλημένων υπάρχει ταυτόχρονη διερμηνεία.
Οι συζητήσεις των κύκλων Λέξεις & Σκέψεις αναμεταδίδονται και με live streaming μέσω του sgt.gr.
Πάρκινγκ στη Στέγη
Άνετη & οικονομική στάθμευση εντός του κτιρίου της Στέγης
(είσοδος από την οδό Λεοντίου)
Μόνο 5 € / 3 ώρες
Ωράριο λειτουργίας: Δε.–Κυρ. 08:00 – 01:00
Τηλ.: 2130.023.192
