Θέατρο Εμπρός: Το Ημερολόγιο της Αμμου

05.03.2001
Το Το Ημερολόγιο της Άμμου του Δημήτρη Κορδάτου είναι οι τελευταίες ημέρες ενός πολιτικού πρόσφυγα, που μεγάλος πια επιστρέφει στην αμμουδιά των παιδικών του χρόνων. Είναι ο θυμός ενός ηλικιωμένου, που νιώθει το θάνατο να τον καλεί. Είναι η μυρωδιά του φόβού του, τα φαντάσματα του παρελθόντος, που επιστρέφουν. Ένα έργο ποιητικό, γεμάτο οπτασίες και εφιάλτες.
Το Το Ημερολόγιο της Άμμου του Δημήτρη Κορδάτου είναι οι τελευταίες ημέρες ενός πολιτικού πρόσφυγα, που μεγάλος πια επιστρέφει στην αμμουδιά των παιδικών του χρόνων. Είναι ο θυμός ενός ηλικιωμένου, που νιώθει το θάνατο να τον καλεί. Είναι η μυρωδιά του φόβού του, τα φαντάσματα του παρελθόντος, που επιστρέφουν. Ένα έργο ποιητικό, γεμάτο οπτασίες και εφιάλτες. "Μικρό παιδί έκλαιγα με το παραμικρό. Τραβώντας προς το τέλος, φτάνοντας στο τέλος . . . κλαις όλο και λιγότερο."
Ένα ονειρικό παραλήρημα, λίγο πριν την τελική Έξοδο. Ένα κομμάτι ζωής. Χωρίς τυμπανοκρουσίες, χωρίς σχόλια, μια ιστορία απλή, σκληρή, όπως είναι η ζωή και ο θάνατος. "Εκεί . . .που άλλοτε έφθανε πνοή . . τίποτα άλλο από σκοτάδια. Τόση δα . . . πνοή. Τίποτα δε γίνεται πια. Ίσως . . .όλο και κάτι να γίνεται. . . και να μη φθάνει πια σε μένα."
Δε μαθαίνουμε πολλά πράγματα για τη ζωή του. Η ιστορία της ζωής του υπάρχει ως παρελθόν, δεν παίζει πια ρόλο, ό,τι έγινε έγινε. Βρίσκεται σ' αυτήν την αμμουδιά και δε θέλει, γιατί ξέρει ότι το τέλος έρχεται και προσπαθεί να πιαστεί από κάπου. Και νιώθει ξένος, όπως σε όλη του τη ζωή άλλωστε. "Ποιος δεν είναι ξένος, βρες μου έναν που δεν είναι. Μια ζωή αυτό ήμουν. Ξένος ανάμεσα σε ξένους, ένιωθα μόνο μίσος, ένιωθα ασήμαντος, ένα τίποτα."
Οι αναμνήσεις ζωντανεύουν, εκεί σ' αυτήν την αμμουδιά, η μάνα του πρώτα, ο πατέρας του μετά. "Ένιωσα σαν να είχε έρθει εδώ η μάνα μου. Σα να κάθισε εδώ δίπλα μου. Ήταν ακόμα νέα. Για μια στιγμή θαρρώ πως με άγγιξε η μυρωδιά της." Έρχονται, τους καλεί εκείνος, φορούν τη δική του μνήμη και στέκονται μπροστά του για λίγο. Του λένε αυτά που φοβάται να πιστέψει, του γνέφουν από μακριά, τον τραβάνε κοντά τους. Κι εκείνος παραμένει σκληρός, όπως σε όλη του τη ζωή, δεν υπάρχει μετάνοια, συγγνώμη, απολογισμός.
Εκεί στην αμμουδιά των παιδικών του χρόνων θα κάνει έναν φίλο, τον τελευταίο του φίλο. Ένα παιδί μόνο, κυνηγημένο σαν κι αυτόν, που διψάει για αγάπη. Μαζί του θα ζήσει τις τελευταίες του αναλαμπές, σ' αυτό το παιδί θα δείξει την αγάπη και την τρυφερότητα που πάγωσε μέσα του πριν από πολλά χρόνια. Και η καρδιά του θα μαλακώσει μια τελευταία φορά πριν το τέλος.
Τα υπόλοιπα πρόσωπα, ο γιος του, ο εγγονός του, η νύφη του είναι σχηματικά. Απλώς υπάρχουν γύρω του, συμπληρώνοντας το σκηνικό της τελευταίας πράξης της ζωής του.
Η σκηνοθετική δουλειά του Τάσου Μπαντή τρυφερή, εμπνευσμένη. Έδωσε στο κείμενο πνοή, φύσηξε στην ποίησή του και τη ζωντάνεψε. Έβγαλε το έργο από τη μοναξιά του και του έδωσε μορφή και σκοπό. Η παράλληλη προβολή σλάιντς συμπληρώνει τη δράση, υπενθυμίζει, αγγίζει, δημιουργεί συγκινησιακή φόρτιση. Και το παιχνίδι ανάμεσα στο όνειρο και στην πραγματικότητα, το χθες και το σήμερα, το θέατρο και τη ζωή λειτουργεί καταλυτικά.
Ξεχωρίσαμε τον Γιώργο Μοσχίδη και τη Μαρία Κεχαγιόγλου. Ο Μοσχίδης είναι η ψυχή της παράστασης. Τρυφερός, άκαρδος, αστείος, γκρινιάρης, επικοινωνεί το ίδιο καλά με τις οπτασίες, όσο και με τους ανθρώπους. Η πορεία προς το θάνατο "γεμίζει" με την δική του προσωπική αλήθεια.
Η Κεχαγιόγλου, όμορφη, ευάλωτη, γήινη, μας παρασέρνει να την παρακολουθούμε μαγεμένοι, καθώς από το τίποτα χτίζει ένα ρόλο μοναδικά γοητευτικό.
Η μουσική και τα τραγούδια έχουν γραφτεί ειδικά για την παράσταση από τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, ο οποίος γράφει μουσική για Θέατρο πρώτη φορά και με μεγάλη -κατά γενική ομολόγία- αποτελεσματικότητα. Τα τραγούδια ερμηνεύει ο Χρήστος Θηβαίος.
Η παράσταση "ζωντανεύει" μέσα σε ένα από τα ωραιότερα σκηνικά που έχετε δει. Τα σκηνικά της Ελένης Μανωλοπούλου είναι "μαγικά", αλλά αυτό του Ημερολογίου της Αμμου ξεπερνά τον εαυτό του.