Το να ζεις στην ψηφιακή εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει σίγουρα τα προνόμιά του, αλλά έχει και αρκετά μειονεκτήματα. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μοιράζονται τις πιο περήφανες και ευτυχισμένες στιγμές τους στα social media, η ζήλια είναι σίγουρα μια από τις παγίδες αυτής της κοινωνίας. Το να νιώθεις ένα τσίμπημα φθόνου όταν βλέπεις στιγμιότυπα άλλων να έχουν πράγματα που θέλεις, μπορεί να σε κάνει να νιώθεις απαίσια. Παρόλα αυτά, η ζήλια δεν είναι απαραίτητα κακή. Είναι ένα συναίσθημα που μας παρέχει ενδείξεις για το τι πραγματικά θέλουμε και μπορεί να μας δώσει τη δυνατότητα να πετύχουμε τους στόχους μας.
«Η ζήλια είναι ένα δυσάρεστο συναίσθημα και μια κατάσταση ανασφάλειας», λέει ο νευροψυχολόγος Dr. Sanam Hafeez. «Μπορεί να είναι η δυσαρέσκεια κάποιου που απολαμβάνει το πλεονέκτημα ή την επιτυχία ή ο φόβος μήπως χάσει κάτι/κάποιον πολύτιμο για κάποιον άλλο. Μπορεί να αισθάνεσαι θυμωμένη, μπερδεμένη και ανήσυχη όταν ζηλεύεις. Μπορεί επίσης να έχεις ένα πολύ έντονο αίσθημα δυσαρέσκειας προς τα άτομα που έχουν αυτό που θέλεις». Με άλλα λόγια, η ζήλια είναι ένα σύνθετο συναίσθημα που συχνά περιλαμβάνει πολλαπλά συναισθήματα και θα είναι διαφορετικό για τον καθένα, λέει η ψυχολόγος Tiffany N. Brown.
Το να νιώθεις ζήλια είναι μια πολύ συνηθισμένη και φυσική συναισθηματική εμπειρία. Ωστόσο, μπορεί να γίνει δυνητικά ανθυγιεινό και προβληματικό εάν υποκύψεις σε ανασφάλειες αντί να προσπαθήσεις να κατανοήσεις τη ζήλια και να την επεξεργαστείς. «Η ζήλια είναι ανθυγιεινή όταν τροφοδοτεί την επιβλαβή συμπεριφορά κάποιου, ο οποίος μπορεί να γίνει ελεγκτικός, χειριστικός και/ή εμμονικός», λέει ο Hafeez.
Πώς να αποφύγεις την κοινωνική εξάντληση ως εσωστρεφές άτομο
Παρακάτω θα μάθεις πώς να αξιοποιείς τη ζήλια για καλό, σύμφωνα με τους ψυχολόγους:
Άλλαξε το πώς βλέπεις τη ζήλια
Όπως όλα τα συναισθήματα, η Brown λέει ότι η ζήλια προσπαθεί να σου πει κάτι. «Ανάλογα με το πλαίσιο, μπορεί να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε μια πιθανή απώλεια, να μας ειδοποιεί για ανομολόγητες επιθυμίες ή ανεκπλήρωτες επιθυμίες ή ανάγκες», εξηγεί. Έτσι, βλέποντας απλώς τη ζήλια ως μήνυμα και όχι ως αρνητική εμπειρία, είσαι ήδη στο δρόμο σου προς την αξιοποίηση της για όφελος σου.
Προσπάθησε να καταλάβεις τη ζήλια
Όταν εμφανίζεται η ζήλια, η Brown συνιστά να εγκαταλείψεις κάθε κριτική που έχεις για τον εαυτό σου επειδή αισθάνεται έτσι. Θυμήσου πως είναι ένα απολύτως φυσιολογικό συναίσθημα. Αντίθετα, εξερεύνησε το και προσπάθησε να καταλάβεις γιατί σου συμβαίνει. Σύμφωνα με την Brown, η εξερεύνηση, η κατανόηση και η επεξεργασία του συναισθήματος είναι αυτό που του επιτρέπει να γίνει θετικό πράγμα.
Για να βοηθήσεις σε αυτήν την εξερεύνηση, η Hafeez συμβουλεύει να βγάλεις στυλό και χαρτί και να γράψεις μια λίστα με τα άτομα που ζηλεύεις μαζί με τα συγκεκριμένα πράγματα για τα οποία τα ζηλεύεις. Στη συνέχεια, η ανάλυση της λίστας θα σε βοηθήσει να καταλάβεις γιατί νιώθεις έτσι και τι μήνυμα να σου δώσει η ζήλια. «Η ρίζα της ζήλιας σου είναι κυρίως βουτηγμένη σε υλικά αγαθά ή είναι συναισθηματικές ανάγκες που δεν ικανοποιούνται;» λέει η Hafeez. «Σου λείπουν άνθρωποι στη ζωή σου, είτε πρόκειται για περισσότερους φίλους, για σύζυγο, για μητρική φιγούρα κ.λπ.; Είσαι δυσαρεστημένη με τη δουλειά σου ή δεν έχεις; Μόλις καταλάβεις τι σε κάνει να ζηλεύεις τους άλλους, μπορείς να προσπαθήσεις να βρεις έναν τρόπο να πετύχεις αυτούς τους στόχους για τον εαυτό σου».
Εάν χρειάζεσαι υποστήριξη με αυτή τη διαδικασία ή παρατηρήσεις ότι τείνεις προς μια ανθυγιεινή συμπεριφορά, η Hafeez προτείνει να μιλήσεις με έναν θεραπευτή. Αυτό θα βελτιώσει την εικόνα του εαυτού σου και θα καλλιεργήσει πιο θετικές σκέψεις για τον εαυτό σου, οι οποίες με τη σειρά τους θα μειώσουν τα συναισθήματα της ζήλιας.
Όλα όσα μπορείς να συζητήσεις στη ψυχοθεραπεία
Άφησε τη ζήλια να σε παρακινήσει
Η επιτυχία ή τα επιτεύγματα κάποιου άλλου δεν μειώνουν τις πιθανότητές σου να κάνεις το ίδιο, λέει η Hafeez. Αν μη τι άλλο, είναι απόδειξη ότι αν μπορεί να κάνει κάτι, μπορείς και εσύ. Αντί να νιώθεις θυμό για τις νίκες κάποιου άλλου, η Hafeez συνιστά να χρησιμοποιήσεις αυτήν την ενέργεια για να σε ωθήσει προς την επίτευξη των δικών σου στόχων.
Το πρώτο βήμα: Δες ξανά τη λίστα της ζήλιας και επίλεξε ένα πράγμα που σκέφτεσαι ότι θέλεις πραγματικά και ξεκίνα να κάνεις βήματα προς αυτόν τον στόχο. Η Hafeez προτείνει να ξεκινήσεις με κάτι που φαίνεται πιο ρεαλιστικό και εφικτό αυτή τη στιγμή. Το κλειδί, προσθέτει, είναι να εστιάζεις σε έναν στόχο κάθε φορά για να αποφύγεις την υπερένταση.
Και τέλος, η Hafeez μας υπενθυμίζει ότι παρά το τι μπορεί να σε κάνουν να πιστεύεις οι εξαιρετικά επιμελημένες εικόνες των ανθρώπων στο Instagram, κανείς δεν έχει όλα όσα θέλει στη ζωή του. Είναι εντάξει να αφιερώνεις χρόνο και να κινείσαι με τον δικό σου ρυθμό.
