Ο όρος «ναρκισσιστής» μοιάζει πολύ με τον όρο «αντικοινωνικός»—που σημαίνει ότι συχνά χρησιμοποιείται τυχαία. Ενώ πολλοί άνθρωποι συνδέουν τον ναρκισσισμό με οποιονδήποτε μιλάει τακτικά για τον εαυτό του, ο ναρκισσισμός υπερβαίνει τις περιστασιακές περιπτώσεις κυριαρχίας της προσοχής, όπως, ας πούμε, έναν φίλο που μονοπωλεί τη συζήτηση στο δείπνο για να μιλήσει για τον ίδιο. Ο ναρκισσισμός είναι μια διαταραχή προσωπικότητας που χαρακτηρίζεται από την ολιστική και συνεχή διογκωμένη αίσθηση της αυτο-σημασίας κάποιου. Αλλά η διαταραχή δεν είναι ενιαία. Υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τύποι ναρκισσισμού και η αναγνώριση, πόσο μάλλον η απομάκρυνση από ένα τέτοιο άτομο, είναι συχνά πιο εύκολο να ειπωθεί παρά να γίνει.
Όσο δύσκολο κι αν είναι να αποκοπείς από όλους τους τύπους ναρκισσιστών από τη ζωή σου, οι ειδικοί λένε ότι κάτι τέτοιο μπορεί να είναι σημαντικό. «Πολλές φορές, οι άνθρωποι δεν μπορούν να πιστέψουν ότι ένα άτομο είναι τόσο εγωκεντρικό και δεν έχει ενσυναίσθηση», λέει η θεραπεύτρια Lesli Doares. «Τους δίνεται το πλεονέκτημα της αμφιβολίας επειδή μπορούν να ενεργήσουν με τρόπους που φαίνονται γενναιόδωροι, αλλά είναι απλώς ένα τέχνασμα για να κρατήσουν κάποιον συνδεδεμένο μαζί τους ή για να λάβουν κάτι συγκεκριμένο σε αντάλλαγμα». Είναι εύκολο να επιμείνουμε σε αυτές τις στιγμές ως «απόδειξη» ότι ο νάρκισσος νοιαζόταν πραγματικά, προσθέτει, αλλά προειδοποιεί ότι αυτή η ψεύτικη σοβαρότητα που είναι συχνά χειραγωγική στη φύση είναι απίθανο να διαρκέσει.
Πώς να κάνεις εποικοδομητική κριτική χωρίς να γίνεις σκληρή
Παρακάτω θα δεις τους τύπου νάρκισσων που πρέπει να γνωρίζεις
1. Ο τοξικός ναρκισσιστής
Ένας τοξικός ναρκισσιστής «προκαλεί συνεχώς δράμα στις ζωές των άλλων και προκαλεί πόνο και καταστροφή, λέει ο κλινικός ψυχολόγος John Mayer.
Έτσι, αν τύχει να έχεις μια φίλη που απαιτεί συνεχώς όλο τον χρόνο και την προσοχή σου - και δεν ανταποκρίνεται καλά όταν δεν ικανοποιείς αυτές τις απαιτήσεις - μπορεί να έχεις να κάνεις με έναν τοξικό ναρκισσιστή. Ομοίως, αν κάποιος στη ζωή σου έχει προκαλέσει πιο ακραία ζητήματα, όπως να σε κακοποίησε σωματικά ή να σε οδήγησε στο τέλος μιας σχέσης, μπορεί να είναι επίσης τοξικός ναρκισσιστής.
2. Ο ψυχοπαθής νάρκισσος
Ένας ψυχοπαθής είναι ένα ασταθές, επιθετικό άτομο και αυτά τα χαρακτηριστικά εμφανίζονται και στον ψυχοπαθή νάρκισσο. Ένας ψυχοπαθής ναρκισσιστής, που είναι ένας τύπος τοξικού ναρκισσιστή, συχνά θα είναι βίαιος και δεν θα δείχνει τύψεις για τη συμπεριφορά του. «Οι κατά συρροή δολοφόνοι ανήκουν σε μεγάλο βαθμό σε αυτόν τον τύπο ναρκισσιστή», λέει ο Mayer.
3. Ο νάρκισσος της ντουλάπας
Συχνά πιο δύσκολο να εντοπιστούν από άλλους τύπους ναρκισσιστών, επειδή το άτομο δεν είναι πάντα προφανές για τη διαταραχή του, «ο ναρκισσιστής της ντουλάπας είναι αυτός που δεν εκφράζει την προσωπικότητά του προς τους άλλους ή στην κοινωνία, αλλά πιστεύει ακράδαντα στα χαρακτηριστικά του ναρκισσισμού», λέει ο Mayer. Αυτό μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα, συμπεριλαμβανομένου του αισθήματος δικαιώματος, της διαρκούς ανάγκης από άλλους ανθρώπους να τους θαυμάζουν, της ζήλιας των άλλων ανθρώπων και της έλλειψης ενσυναίσθησης για τους άλλους.
4. Ο επιδεικτικός ναρκισσιστής
Ο επιδεικτικός ναρκισσιστής βρίσκεται στο αντίθετο άκρο του φάσματος του ναρκισσισμού από τον ναρκισσιστή της ντουλάπας. «Αυτός είναι ο ναρκισσιστής που επιτρέπει σε όλους γύρω του να ξέρουν ότι είναι ναρκισσιστής», λέει ο Mayer, προσθέτοντας ότι αυτό το άτομο εκμεταλλεύεται άλλους ανθρώπους και είναι συχνά αγέρωχο και αλαζονικό.
Είναι επίσης κραυγαλέο σχετικά με την εγωκεντρική του συμπεριφορά. Πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο και νιώθει άβολα όταν δεν είναι.
5. Ο ναρκισσιστής εκφοβιστής
Αυτό το άτομο συνδυάζει δύο τρομερά χαρακτηριστικά: τον εκφοβισμό και την αυτοαπορρόφηση. Οι ναρκισσιστές που εκφοβίζουν ανεβάζουν τον εαυτό τους πετώντας τους άλλους 'στα σκουπίδια', λέει ο Mayer. Συχνά προσηλώνονται στη νίκη και κοροϊδεύουν ή απειλούν άλλους για να πάρουν αυτό που θέλουν. Τελικά παίρνουν χαρά όταν κάνουν τους άλλους να νιώθουν άσχημα, μικροί ή ανάξιοι. Αυτό είναι διαφορετικό από έναν «κανονικό» νταή που τείνει να υποτιμά τους ανθρώπους για κοινωνικό όφελος, ενώ ένας νάρκισσος που εκφοβίζει το κάνει για προσωπικό κίνητρο.
6. Ο σαγηνευτής ναρκισσιστής
Αυτός είναι ένας ιδιαίτερα δύσκολος τύπος ναρκισσιστή: Ο αποπλανητής «θα σε κάνει να νιώσεις υπέροχα με τον εαυτό σου μόνο και μόνο για να σε «κερδίσει» ως σεξουαλική ή ερωτική κατάκτηση», λέει ο Mayer. Συχνά φαίνεται να σε θαυμάζει, μόνο και μόνο για να σε ξεγράψει μόλις δεν έχει πλέον ώφελος.
Ποιον τύπο ναρκισσιστή να αποφύγεις πάση θυσία
Επειδή είναι επικίνδυνο να είσαι κοντά σε έναν τοξικό ναρκισσιστή, αυτός είναι ο τύπος που πρέπει να αποφύγεις. (Αυτό ισχύει για τον ψυχοπαθή ναρκισσιστή, ο οποίος είναι, πάλι, ένας τύπος τοξικού ναρκισσιστή).
Φυσικά, όλοι οι τύποι ναρκισσιστών οδηγούν σε πληγές, αλλά είναι το στοιχείο της πρόθεσης που ξεχωρίζει το τοξικό. Για να προστατεύσεις τον εαυτό σου, κάνε έναν απολογισμό των ανθρώπων που σε περιβάλλουν. Ρώτησε τον εαυτό σου ποια άτομο σε κάνουν να νιώθεις καλά και αν κάποιοι μπορεί να είναι νάρκισσοι που αξίζει να κόψεις από τη ζωή σου.
