Επιμέλεια:
Δήμητρα Γκούντρα
Η οικονομική κρίση, τα προβλήματα και το άγχος της καθημερινότητας, μια απόλυση ή ένας πιθανός χωρισμός όπως είναι φυσικό δημιουργούν μια ατμόσφαιρα αρνητική. Αλλά ακόμη και δίχως εμφανή αιτία, σε αρκετές περιόδους της ζωής σου, η απαισιοδοξία και ο αρνητισμός κάνουν την εμφάνισή τους. Μάλιστα, όσο κι αν προσπαθείς να βγεις από αυτήν την «μαύρη τρύπα» νιώθεις σαν κάτι να σου ρουφάει συνεχώς την ενέργεια και τη ζωντάνια σου.
Η κατάθλιψη έχει κάνει την εμφάνισή της και η έξοδος από αυτήν φαντάζει κυκεώνας. Μετά από τις παραινέσεις τις καλύτερης σου φίλης επισκέφτηκες ψυχολόγο, κάτι που σε βοήθησε σε πολύ μεγάλο βαθμό. Όμως, τι μπορεί να είναι αυτό που σου χαλάει τη διάθεση; Όπως αποκαλύπτουν οι ειδικοί μιλώντας στην Βρετανική εφημερίδα Daily mail, απλές καθημερινές συνήθεις μπορούν να σε οδηγήσουν στην κατάθλιψη.
Τι σου προκαλεί κατάθλιψη;
Το καλοκαίρι
Με το που μπαίνει η Άνοιξη χοροπηδάς από χαρά σκεπτόμενη τις διακοπές και τις ατελείωτες ώρες που θα περνάς στην παραλία πίνοντας καφεδάκι και κάνοντας ηλιοθεραπεία ή μήπως σε πιάνουν τα… κλάματα; Οι περισσότεροι βλέποντας τον ήλιο να ξεπροβάλει και τον καιρό να ζεσταίνει «ανεβαίνουν» σε διάθεση. Ωστόσο, για πολλούς το καλοκαίρι και ο ζεστός καιρός σημαίνει ένα πράγμα: Κατάθλιψη.
Αν σου συμβαίνει αυτό ίσως πάσχεις από εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (ΕΔΕ) του… Καλοκαιριού. Στις περισσότερες περιπτώσεις η εποχική συναισθηματική διαταραχή, που πλήττει σε μεγαλύτερο ποσοστό τις γυναίκες, συνδέεται άμεσα με την έλλειψη της ηλιοφάνειας και αρχίζει να κάνει την εμφάνισή της με το που μπει το φθινόπωρο και τελειώσουν οι διακοπές. Ωστόσο, σε ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού η σχέση ηλίου και κατάθλιψης λειτουργεί αντίστροφα. Άτομα που λόγω ασθενειών όπως για παράδειγμα η λεύκη ή άτομα που απλώς δεν αντέχουν τη ζέστη, επηρεάζονται από αυτή τόσο σε σωματικό όσο και ψυχικό επίπεδο. Αν λοιπόν τους καλοκαιρινούς μήνες νιώθεις μια συνεχή κόπωση, δεν έχεις όρεξη για φαγητό παρουσιάζεις αυπνίες και έχεις χάσει τη διάθεσή σου για διασκέδαση και αν αυτά τα συμπτώματα διαρκούν για μεγάλο διάστημα ίσως θα ήταν καλό να επισκεφτείς κάποιον ειδικό.
Οι γλυκοί πειρασμοί
Κάθε φορά που είσαι θλιμμένη ή αγχωμένη θέλεις να φας ένα γλυκάκι πιστεύοντας πως θα σου ανεβάσει τη διάθεση στη στιγμή. Στην πραγματικότητα όμως τρώγοντας γλυκά χάνεις την γραμμή σου αλλά και την ψυχική σου ευεξία.
Οι περισσότερες γυναίκες έχουμε την τάση να επιθυμούμε τροφές πλούσιες σε ζάχαρη και λιπαρά κάθε φορά που είμαστε συναισθηματικά φορτισμένες για να μας ανεβάσει τη διάθεση. Ωστόσο, η συνήθεια αυτή μάλλον φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα κάνοντάς μας να αισθανόμαστε χειρότερα. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η ζάχαρη ανεβάζει απότομα τα επίπεδα της ντοπαμίνης ενισχύοντας για λίγο τη διάθεσή. Μετά την κατανάλωση όμως του γλυκού, τα επιπεδα της ντομαμίνηε πέφτουν απότομα, προκαλώντας τη θλίψη.
Για να ανεβάσεις τη διάθεσή σου στη στιγμή δοκίμασε καλύτερα να φας ψωμί ολικής άλεσης ή μαύρη σοκολάτα που θα σου δώσουν την απαραίτητη ενέργεια.
Ο φωτισμός
Συχνά κάθεσαι στην κρεβατοκάμαρα μέσα στο ημίφως, βλέπεις τηλεόραση και από το παράθυρο χαζεύεις τα φώτα του δρόμου. Στη συνέχεια αποκοιμάσαι ξεχνώντας να σβήσεις το πορτατιφ. Θεωρούσες πως αυτή η συνήθεια σε χαλαρώνει αποβάλλοντας το άγχος της ημέρας. Στην πραγματικότητα όμως, όπως ισχυρίζονται επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Οχάιο αυτό επιβαρύνει την ψυχοσύνθεσή σου.
Πειράματα που έγιναν σε ζώα έδειξαν πως η συνεχής έκθεση σε αμυδρό φως κατά τη διάρκεια της νύχτας, σε καθημερινή βάση, με την πάροδο του χρόνου μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στον ιππόκαμπο, την περιοχή αυτή του εγκεφάλου που συνδέεται με τη κατάθλιψη.
Το Ιντερνετ
Όσο περισσότερο σερφάρεις τόσο περισσότερο «πέφτεις» σε ψυχολογία; Όπως πιστοποιούν και επιστημονικές μελέτες, μετά από ατελείωτες ώρες τσάτινγκ ή σερφαρίσματος η κατάθλιψη κάνει την εμφάνισή της. Μάλιστα, σύμφωνα με περσινή κινεζική έρευνα, με δείγμα 1000 ατόμων, όσοι κάνουν υπερβολική χρήση του διαδικτύου έχουν διπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσουν κατάθλιψη από όσους περιορίζονται στην ορθή του χρήση.
Η τεχνολογία έχει εισβάλει κυριολεκτικά στη ζωή μας, υποκαθιστώντας την φυσική κοινωνική επαφή με την διαδικτυακή κοινωνική επαφή. Ωστόσο, με το να μιλάς με τις ώρες στο τηλέφωνο ή να στέλνεις ηλεκτρονικά μηνύματα στους ιντερνετικούς σου φίλους δεν ικανοποιείς την εγγενή σου ανάγκη για επικοινωνία.
Σίγουρα οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής είναι τέτοιοι που δεν επιτρέπουν την καθημερινή επαφή με τους φίλους. Αν όμως ξοδεύεις περισσότερες από 3 ώρες ημερησίως πάνω από την οθόνη ενός υπολογιστή για να μιλήσεις με φίλους και εάν αυτό δεν είναι για επαγγελματικούς λόγους τότε το καμπανάκι της κατάθλιψης χτυπά!
Η τεμπελιά
Η κατάθλιψη όπως γνωρίζεις δημιουργεί οκνηρία. Ήξερες όμως ότι η κακή διαχείριση του χρόνου και η τεμπελιά μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση της; Αφήνοντας τα πάντα μέχρι το τέλος της ημέρας κάποια στιγμή θα νιώσεις να χάνεις τον έλεγχο. Εκτός αυτού, χρονοτριβόντας κατά τη διάρκεια της ημέρας, δε θα σου μείνει χρόνος για ένα χαλαρό δείπνο με τον αγαπημένο σου ή μια μπαρότσαρκα με τις κολλητές σου, συνήθειες που σε χαλαρώνουν και… «φορτίζουν τις μπαταρίες σου».
Αντίθετα, βλεποντας το φόρτο εργασίας που έχεις νιώθεις να εγκλωβίζεσαι ενώ ρίχνεις το φταίξιμο στον εαυτό σου. Ξέρεις πως η λανθασμένη διαχείριση του χρόνου ευθύνεται για τη «φυλακή» σου και σε εμποδίζει από το να διασκεδάσεις και να χαλαρώσεις. Αν λοιπόν δεν ακολουθήσεις σύντομα μικρά τιπς οργάνωσης, η κατάθλιψη θα σε συντροφεύει κάθε βράδυ που θα μένεις κλεισμένη σπίτι δουλεύοντας.
Η δίαιτα
Οι υδατάνθρακες αυξάνουν το επίπεδο της σεροτονίνης, της χημικής ουσίας του εγκεφάλου που σε κάνει να αισθάνεσαι ευτυχισμένη. Αντίθετα, η χαμηλή σε υδατάνθρακες δίαιτα μεταβάλλει τη διάθεσή σου προκαλώντας αρνητικά συναισθήματα όπως ο θυμός και η καταθλιπτική διάθεση.
Στο παραπάνω συμπέρασμα κατέληξαν ερευνητές στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης στη Βοστόνη. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η χαμηλή σε υδατάνθρακες διατροφή, κατά τα πρότυπα της δίαιτας Ατκινς, οδηγεί τον εγκέφαλο στο να σταματήσει να ρυθμίζει τη σεροτονίνη που βαθμιαία οδηγεί σε κατάθλιψη.
Η χορτοφαγία
Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι η έλλειψη των ακόρεστων λιπαρών οξέων και ενώσεων, που βρίσκονται σε τροφές όπως τα λιπαρά ψάρια, μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνιση κατάθλιψης. Αμερικάνοι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που έπιναν ιχθυέλαιο κατά την εγκυμοσύνη είχαν μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν επιλόχια κατάθλιψη.
Το πρόβλημα με τους χορτοφάγους είναι ότι ακόμη και αν λαμβάνουν τα σημαντικά αυτά θρεπτικά συστατικά από τροφές όπως τους ξηρούς καρπούς και τα όσπρια, το σώμα δεν τα μετατρέπει σωστά. Το πρόβλημα είναι ότι οι θρεπτικές ουσίες χάνονται σε αυτή τη διαδικασία.
Ο καφές και το Τσαι
Υποφέρεις από αυπνίες με αποτέλεσμα να μην έχεις ενέργεια καθόλη τη διάρκεια της ημέρας. Το βράδυ στριφογυρνάς στο κρεβάτι προσπαθώντας να κοιμηθείς και το πρωί σέρνεσαι κυριολεκτικά και προσπαθείς να εργαστείς κρατώντας τα μάτια σου ανοιχτά. Η κατάσταση αυτή σου προκαλεί θλίψη και δεν ξέρεις τι να κάνεις. Μάλιστα, για να μπορέσεις να μείνεις όρθια και να ανταπεξέλθεις το ρίχνεις στον καφέ, πρακτική που δημιουργεί έναν ατέρμονα κύκλο αυπνιών!
Η καφεΐνη σου παρέχει ενέργεια αλλά παράλληλα σε κρατά ξύπνια για αρκετές ώρες καθώς απαιτούνται περισσότερες από ένα οκτάωρο για να αποβληθεί από τον οργανισμό.
Το κάπνισμα
Το κάπνισμα μπορεί να αυξήσει το ρίσκο εμφάνισης βαριάς μορφής κατάθλιψης σε ποσοστό 93%. Σύμφωνα με τα ευρήματα έρευνας που διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης, το 15% των καπνιστών παρουσίασαν καταθλιπτικές τάσεις.
Οπως αναφέρεται στη μελέτη, τα ευρήματα της οποίας παρουσιάζονται στο Βρετανικό Περιοδικό Ψυχιατρικής, British Journal of Psychiatry, η νικοτίνη προκαλεί μια αίσθηση χαλάρωσης, ανακουφίζοντας από το στρες και το άγχος. Ωστόσο, το αίσθημα αυτό είναι παροδικό και διαρκεί μόλις λίγα λεπτά.
Από την άλλη η νικοτίνη απελευθερώνει ντοπαμίνη στον εγκέφαλο αυξάνοντας το αίσθημα της ανταμοιβής και της απόλαυσης. Η ευφορία όμως και σε αυτήν την περίπτωση είναι προσωρινή καθώς η απελευθέρωση της ντοπαμίνης λόγω καπνίσματος οδηγεί αυτομάτως σε απενεργοποίηση του μηχανισμού παραγωγής της από τον οργανισμό οδηγώντας μακροπρόθεσμα σε καταθλιπτικά συμπτώματα.
Τα αντισυλληπτικά χάπια
Υπαίτια για την κακή σου διάθεση μπορεί να είναι και τα αντισυλληπτικά χάπια που λαμβάνεις. Έρευνες έχει δείξει πως οι γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά έχουν διπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσουν κατάθλιψη.
Το παραπάνω τονίζει και ο δρ Αιλσα Τζέμπι, αντιπρόεδρος της σχολής σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας στο Βασιλικό Κολέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων της Βρετανίας, μιλώντας στην Dailymail. Όπως λέει ο ίδιος «Είναι πολύ πιθανό το χάπι να επηρεάσει τη διάθεση κάποιων γυναικών», Επίσης εξηγεί πως αν και ακόμη δε γνωρίζουμε την αιτία. Πιθανότατα αυτή η ψυχολογική μετάπτωση να συνδέεται με τα ¨μονοπάτια¨της σεροτονίνης στον εγκέφαλο.
Τα χάπια της πίεσης
Ορισμένοι βήτα-αναστολείς για την υψηλή πίεση του αίματος (όπως η προπρανολόλη), καθώς και τα ρετινοειδή που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία παθήσεων του δέρματος όπως η ακμή, η ψωρίαση και η κατάθλιψη προκαλούν σε ορισμένους ανθρώπους κατάθλιψη.
Ο Υπερθυρεοειδισμός
Μια κοινή αιτία της χαμηλής διάθεσης ή της κατάθλιψη είναι ο υπερθυρεοειδισμός. Αν λοιπόν παρουσιάζεις περπαραγωγή θυρεοειδικών ορμονών τότε συμπτώματα όπως νευρικότητα, κόπωση και κατάθλιψη κάνουν την εμφάνισή τους. Η πιο συχνή αιτία του υπερθυρεοειδισμού) είναι η νόσος Graves, συχνότερη σε όσους έχουν γενετική προδιάθεση ενώ αφορά 5-6 φορές περισσότερο τις γυναίκες. Ο υπερθυρεοειδισμός θεραπεύεται με αντιθυρεοειδικά φάρμακα, που αναστέλλουν τη σύνθεση θυρεοειδικών ορμονών ή με χειρουργικά αφαίρεση του θυρεοειδούς.
Οι πλαστικές επεμβάσεις
Γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε κοσμετική χειρουργική για την επιδιόρθωση κάποιας ατέλειας μπορεί μετά από ένα ή δύο χρόνια να πέσουν σε κατάθλιψη.
Τα ευρήματα έρευνας που δημοσιεύεται στο περιοδικό Ψυχιατρικής, Current Psychiatry Reports δείχνουν πως οι γυναίκες που υποβάλλονται σε πλαστική χειρουργική έχουν έως και τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να κάνουν κάποια απόπειρα αυτοκτονιας στα επόμενα έτη και είναι πιο επιρρεπείς να εθιστούν στο αλκοόλ και άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες απ΄ ότι όσες έχουν συμβιβαστεί με την εικόνα τους.
