Αποτελούν σημαντικό κομμάτι της ελληνικής παραδοσιακής μαγειρικής. Έχουν χαρακτηριστικά ιδιαίτερη μυρωδιά, είναι πολύ πλούσια σε δραστικά συστατικά, ιδίως πολυφαινόλες και αιθέρια έλαια, με αντιοξειδωτικές, αντιμικροβιακές, αντιικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιγηραντικές ιδιότητες! Ο λόγος για τα βότανα και τα μπαχαρικά, φυσικά! Τα μαγειρικά βότανα προέρχονται από το φύλλωμα του φυτού και τις περισσότερες φορές χρησιμοποιούνται φρέσκα. Αντίθετα, τα μπαχαρικά προέρχονται συνήθως από τα σπόρια, τις ρίζες ή τον καρπό του φυτού και συνήθως είναι αποξηραμένα. Βότανα και μπαχαρικά δεν θεωρούνται λαχανικά, γιατί αφενός χρησιμοποιούνται σε πολύ μικρές ποσότητες, αφετέρου δεν μπορεί να αποτελέσουν από μόνα τους τροφή.
Βάλτε τα στο φαγητό & μεθύστε με άρωμά!
ΑΝΗΘΟΣ: Οι πατάτες τον... λατρεύουν. Ταιριάζει με βραστές πατάτες ή πουρέ. Προστίθεται σε πίκλες, σαλάτες, μαγειρεμένα λαχανικά, αρακά, κουκιά, χορτόπιτες και σε «άσπρα» ψάρια. Κατά το μαγείρεμα, προσθέστε τον στο τέλος, γιατί ο βρασμός τον καταστρέφει. Δοκιμάστε να τον καταψύξετε είτε ολόκληρο είτε ψιλοκομμένο σε αεροστεγή γυάλινα δοχεία.
ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ: Όχι μόνο για «πέστο». Φρέσκος, κατεψυγμένος ή αποξηραμένος, χρησιμοποιείται με καλοκαιρινά λαχανικά (ντομάτες, κολοκύθια, μελιτζάνες), ψάρια, ομελέτες, σάλτσες, πίτσες, γαρνιτούρες (π.χ. φασόλια ή πατάτες σαλάτα) αλλά και στη ζαχαροπλαστική (παγωτά, σορμπέ). Ανακατέψτε τον με ελαιόλαδο, ως καρύκευμα για ζυμαρικά, ρύζι και σαλάτες. Αποτελεί το σημαντικότερο συστατικό της περίφημης σάλτσας «πέστο».
ΓΑΡΙΦΑΛΟ (μοσχοκάρφι): Και το γλυκό μοσχομυρίζει! Ο αποξηραμένος κάλυκας του φυτού χρησιμοποιείται ως μπαχαρικό κυρίως σε γλυκά ταψιού, μηλόπιτες, κουλούρια και κέικ. Ταιριάζει όμως με τα μαγειρευτά κρέατα στην κατσαρόλα, σε σάλτσες και μαρινάτες.
ΓΛΥΚΑΝΙΣΟ: Άλλη γεύση στο ψωμί. Οι σπόροι του χρησιμοποιούνται σε ψωμιά, κουλούρια, μίγματα για κιμά και γλυκά με αποξηραμένα φρούτα.
ΔΑΦΝΗ: Δοκιμάστε τη στην μπεσαμέλ. Τα φύλλα της (καλύτερα ολόκληρα) προστίθενται κυρίως σε σούπες, όσπρια (π.χ. φακές), σάλτσες κάθε είδους (ειδικά όμως ντομάτας και μπεσαμέλ), κρέατα, στιφάδο, ψάρια αλλά και στο τσάι.
ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ: Και στο στιφάδο! Έχει πολύ έντονη γεύση. Χρησιμοποιείται αποξηραμένο σε σούπες, ψητά, στιφάδο, κλασικές συνταγές με κρέατα, διάφορα ψάρια, πατάτες, καρότα, κουνουπίδι, σάλτσες με βάση το γάλα, αρτοσκευάσματα, ενώ γίνεται και ρόφημα.
ΔΙΚΤΑΜΟ: Κάτι ξέρουν οι Κρητικοί! Χρησιμοποιείται κυρίως ως καταπραϋντικό ρόφημα αλλά και σε κρητικές συνταγές, συνήθως μαζί με άλλα βότανα, κυρίως ρίγανη και δεντρολίβανο.
ΔΥΟΣΜΟΣ: Ό,τι πρέπει για τις σούπες. Ταιριάζει στις σούπες με ζυμαρικά ή ρύζι, στις κρέμες με βάση την πατάτα, σε λαχανικά στον ατμό, αβγά και σαλάτες. Ο φρέσκος να χρησιμοποιείται μόλις κοπεί, χωρίς να τριφτεί ή να λιώσει.
ΘΥΜΑΡΙ: Το καλύτερο για μαρινάτες. Φρέσκο ή αποξηραμένο, αρωματίζει κρέατα (ιδίως αρνί), ψητά, ντομάτες, αβγά, σούπες, χορταρικά, όσπρια και ψάρι. Επειδή, αρωματίζει αργά το φαγητό, να τοποθετείται νωρίς στο μαγείρεμα ή να μπαίνει σε μαρινάτες.
ΚΟΛΙΑΝΤΡΟ (κορίανδρος): Άλλη γεύση στα γεμιστά! Έχει αρκετά βαρύ άρωμα. Χρησιμοποιείται ως γαρνιτούρα ή για ενισχυτικό της γεύσης σε γεμιστά, σάλτσες, λαχανικά, δημητριακά κ.ά. Οι σπόροι του γίνονται τσάι.
ΚΡΟΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ: Και το πιλάφι πέτυχε. Χρειάζεται ελάχιστη ποσότητα των στιγμάτων του! Δίνει ιδιαίτερο χρώμα σε όλα τα φαγητά (ριζότο, πιλάφι, πουλερικά, θαλασσινά, ψάρια κ.ά.). Πριν τον προσθέσετε διαλύστε τον πρώτα σε ζεστό νερό ή κρασί. Μπορείτε, επίσης, να τον διαλύσετε σε ένα ποτήρι γάλα, να το αφήσετε στο ψυγείο όλη τη νύχτα και να το πιείτε την επόμενη μέρα.
ΜΑΪΝΤΑΝΟΣ (πετροσέλινο): Πάει... παντού! Χρησιμοποιείται ψιλοκομμένος, είτε ως γαρνιτούρα είτε για την ενίσχυση της γεύσης σε γεμιστά, σάλτσες ντομάτας, λαχανικά, χορτόκρεμες, όσπρια, ζυμαρικά και ρύζι.
ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΑ: Τη δοκιμάσατε σε σάλτσες; Χρησιμοποιούνται τα φύλλα της, φρέσκα ή αποξηραμένα. Μέσα σε ελαιόλαδο ή λαδόξιδο ενισχύει το άρωμά τους. Χρησιμοποιείται σε σάλτσες με ντομάτα, πίτες και ψητά πουλερικά.
ΜΑΡΑΘΟΣ: Στη Μακεδονία τον... λατρεύουν. Ιδανικός για μαρινάτες, τουρσιά και μίγματα μπαχαρικών. Πρωταγωνιστεί στα κρητικά παξιμάδια και στα μαγειρευτά της Μακεδονίας. Τα ψιλοκομμένα φρέσκα φύλλα του είναι εξαιρετικά σε σαλάτες, ενώ ταιριάζουν με τα ψάρια και σε συνταγές με ρύζι. Η μαραθόριζα είναι γνωστή και ως «φινόκιο».
ΜΕΝΤΑ: Για κεφτεδάκια μοναδικά. Προστίθεται σε γεμιστά, κεφτεδάκια, σάλτσες, φρούτα και ποτά. Και, βέβαια, γίνεται εξαιρετικό ρόφημα με χωνευτικές ιδιότητες.
ΡΙΓΑΝΗ: «Παντρεύεται» με ντομάτα & ελαιόλαδο. Χρησιμοποιείται είτε αποξηραμένη (κυρίως) είτε φρέσκια (η ελληνική ποικιλία είναι αυτοφυής και έχει άσπρα ανθάκια). Προσδίδει υπέροχο άρωμα σε κάθε είδους κρέας, ψάρια, ομελέτες, μελιτζάνες και σε οτιδήποτε περιλαμβάνει ντομάτα και ελαιόλαδο, όπως η χωριάτικη σαλάτα και όλα τα κοκκινιστά φαγητά. Μπορείτε, επίσης, να προσθέσετε αποξηραμένα κλαδάκια ρίγανης σε γυάλινα μπουκάλια ή βαζάκια με ελαιόλαδο και να το χρησιμοποιήσετε σε σαλάτες.
ΣΕΛΙΝΟ: Τέλειο στις άσπρες σούπες. Χρησιμοποιούνται τα φύλλα και τα κοτσάνια του, κυρίως σε άσπρες σούπες, σούπες με όσπρια και σαλάτες λαχανικών.
ΣΚΟΡΔΟ: Όχι μόνο στο τζατζίκι. Ταιριάζει ιδιαίτερα με σάλτσες ντομάτας και κρέατα, γίνεται τζατζίκι και σκορδαλιά. Με το μαγείρεμα η γεύση του γίνεται ηπιότερη.
ΤΡΑΧΟΥΡΙ (εστραγκόν): Ιδανικό για ψαρονοστιμιές. Έχει γλυκιά γεύση γλυκάνισου. Ταιριάζει με ψάρια, πουλερικά, χοιρομέρι και πιάτα αβγών.
ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ: Για τυρολιχουδιές. Εκτός από την παρασκευή του γνωστού ροφήματος, τα φύλλα του μπορούν να προστεθούν σε ψητά με γαλοπούλα, χοιρινό και συνταγές με τυριά. Όταν είναι αποξηραμένο, μπορεί να αναμιχθεί με ελαιόλαδο και το μίγμα να προστεθεί σε ζυμαρικά, βρασμένα ή τηγανισμένα λαχανικά, κρέατα και ψάρια.
Τα βότανα της ελληνικής φύσης έχουν αντιοξειδωτικές, αντιμικροβιακές, αντιικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιγηραντικές ιδιότητες.
Πώς θα τα συντηρήσετε
Τα καρυκεύματα πρέπει να καταναλώνονται σε πολύ μικρές ποσότητες. Επίσης, να προστατεύονται από τη ζέστη και το φως, να μην εκτίθενται στον αέρα και να είναι φρέσκα, ει δυνατόν φρεσκοαλεσμένα. Διαφορετικά χάνουν σε ένταση και άρωμα, ενώ μερικά γίνονται, όταν είναι πολυκαιρισμένα, τοξικά! Ανεξέλεγκτη, μακρόχρονη κατανάλωση βοτάνων ή μπαχαρικών, ιδίως από άτομα με επιληψία ή εγκύους, μπορεί να επιφέρει ανεπιθύμητα αποτελέσματα στην υγεία και σοβαρές παρενέργειες.
Να θυμάστε: Τα αποξηραμένα μπαχαρικά και βότανα διατηρούνται έως και ένα έτος, με την προϋπόθεση της σωστής αποθήκευσης.
ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ
