Έχεις παρατηρήσει ποτέ πως όταν βλέπεις κάποιον να χασμουριέται, ξαφνικά νιώθεις κι εσύ την ανάγκη να κάνεις το ίδιο; Ακόμα κι αν δεν είσαι κουρασμένη, ακόμα κι αν δεν βαριέσαι, το χασμουρητό φαίνεται να «κολλάει» σαν ιός. Κι αν το έχεις παρατηρήσει, έχεις αναρωτηθεί ποτέ γιατί συμβαίνει αυτό; Και τι σχέση μπορεί να έχει με την ενσυναίσθηση, δηλαδή την ικανότητά μας να καταλαβαίνουμε και να νιώθουμε τα συναισθήματα των άλλων;
Το μυστηριώδες φαινόμενο του μεταδοτικού χασμουρητού
Οι επιστήμονες εδώ και χρόνια προσπαθούν να καταλάβουν γιατί το χασμουρητό είναι τόσο… κολλητικό. Έρευνες έχουν δείξει ότι, όταν βλέπουμε κάποιον να χασμουριέται – είτε ζωντανά είτε ακόμα και σε βίντεο – ο εγκέφαλός μας αντιδρά σχεδόν αυτόματα κάνοντάς μας να κάνουμε το ίδιο.
Το φαινόμενο αυτό δεν περιορίζεται μόνο στους ανθρώπους. Και τα ζώα, όπως οι σκύλοι και οι χιμπατζήδες, φαίνεται πως «αντιγράφουν» το χασμουρητό των άλλων γύρω τους. Αυτό δείχνει πως μπορεί να είναι ένα ένστικτο που έχει να κάνει με την κοινωνική μας φύση.
Η παράξενη σχέση του με την ενσυναίσθηση
Το ενδιαφέρον είναι πως η τάση να «κολλάμε» το χασμουρητό δεν είναι ίδια σε όλους τους ανθρώπους. Οι έρευνες δείχνουν πως οι πιο ενσυναισθητικοί άνθρωποι, δηλαδή αυτοί που μπορούν να νιώσουν και να καταλάβουν τα συναισθήματα των άλλων, είναι πολύ πιο πιθανό να χασμουρηθούν όταν βλέπουν κάποιον να το κάνει.
Αυτό συμβαίνει επειδή ο εγκέφαλός μας διαθέτει καθρεπτικούς νευρώνες, μια ειδική ομάδα νευρικών κυττάρων που μας επιτρέπουν να «αντικατοπτρίζουμε» τις πράξεις και τα συναισθήματα των άλλων. Είναι οι ίδιοι νευρώνες που ενεργοποιούνται όταν βλέπουμε κάποιον να γελάει και νιώθουμε κι εμείς την ανάγκη να γελάσουμε ή όταν βλέπουμε κάποιον στεναχωρημένο και μπαίνουμε στη θέση του.
Γιατί κάποιοι δεν επηρεάζονται;
Δεν επηρεάζονται όλοι από το φαινόμενο του μεταδοτικού χασμουρητού με τον ίδιο τρόπο. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι:
• Τα μικρά παιδιά κάτω των 4-5 ετών δεν «κολλάνε» τόσο εύκολα το χασμουρητό, γιατί η ενσυναίσθησή τους δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως.
• Οι άνθρωποι με χαμηλότερη ενσυναίσθηση (όπως αυτοί με αντικοινωνικές ή ναρκισσιστικές τάσεις) είναι λιγότερο πιθανό να επηρεαστούν.
• Όσο πιο στενή η σχέση με κάποιον, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να χασμουρηθείς όταν τον βλέπεις. Αυτός είναι και ο λόγος που οι φίλοι και τα μέλη της οικογένειάς μας μπορούν να μας «κολλήσουν» πιο εύκολα από έναν άγνωστο.
Τι σημαίνει αυτό για εμάς;
Το μεταδοτικό χασμουρητό είναι μια μικρή αλλά ενδιαφέρουσα απόδειξη του πόσο συνδεδεμένοι είμαστε ως άνθρωποι. Ο εγκέφαλός μας είναι προγραμματισμένος να «συγχρονίζεται» με αυτούς γύρω μας, να κατανοεί τα συναισθήματά τους και να ανταποκρίνεται σε αυτά.
Την επόμενη φορά που θα χασμουρηθείς επειδή το έκανε κάποιος δίπλα σου, θυμήσου ότι δεν είναι απλά μια τυχαία αντίδραση, είναι ένα μικρό σημάδι ότι ο εγκέφαλός σου δουλεύει για να κατανοήσει και να συνδεθεί με τον κόσμο γύρω σου. Και αυτό είναι πραγματικά μαγικό!
