Aπό τον αρχιτέκτονα Βαγγέλη Σαΐτη
Η συμμετρία υπάρχει παντού στη φύση. Τα ζώα, τα πουλιά, τα έντομα και φυσικά το ανθρώπινο σώμα παρουσιάζουν αμφίπλευρη συμμετρία. Αν τραβήξουμε μια κατακόρυφη γραμμή στο μέσον του ανθρώπινου σώματος, θα διαπιστώσουμε ότι το δεξί τμήμα είναι όμοιο με το αριστερό, σαν μια αντανάκλαση σε έναν καθρέφτη. Αυτή η κατακόρυφη γραμμή λέγεται άξονας συμμετρίας.
Ομοίως, αν τραβήξουμε μια κατακόρυφη γραμμή στο μέσον ενός συμμετρικού κτιρίου, τότε θα διαπιστώσουμε ότι το δεξί τμήμα του είναι όμοιο με το αριστερό. Τα συμμετρικά κτίρια έχουν απλή, κατανοητή μορφή -καθώς μας θυμίζουν κάτι που μας είναι εξαιρετικά γνώριμο: το ίδιο μας το σώμα- και δημιουργούν μια αίσθηση ισορροπίας και τάξης. Η είσοδος είναι τονισμένη και βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο τους. Δεν κρύβουν εκπλήξεις: ο άξονας συμμετρίας δημιουργεί μια ιεραρχία στους χώρους και οι σημαντικότεροι βρίσκονται πάνω σε αυτόν, διευκολύνοντας παράλληλα τον προσανατολισμό του επισκέπτη. Αν επισκεφθείτε μια πόλη η οποία είναι σχεδιασμένη συμμετρικά, θα διαπιστώσετε ότι από την πρώτη κιόλας στιγμή θα μπορείτε να κινείστε με άνεση και οικειότητα.
Οι πολεοδόμοι αξιοποίησαν αυτές τις παρατηρήσεις, τοποθετώντας σημαντικά κτίρια στην απόληξη ενός τέτοιου άξονα.
Λαμπρά παραδείγματα που διασώζονται μέχρι και σήμερα είναι ο Αγιος Πέτρος στη Ρώμη, το μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι, το Καπιτώλιο στην Ουάσινγκτον και πολλά άλλα. Ο άξονας συμμετρίας του κτιριακού συγκροτήματος του Λούβρου περνά από τη μέση του κήπου του Κεραμεικού, επεκτείνεται στη Λεωφόρο των Ηλυσίων Πεδίων, κάτω από την Αψίδα του Θριάμβου, και καταλήγει στο μοντέρνο ουρανοξύστη, την Αψίδα της Ντεφάνς.
Το ανάκτορο του Λουδοβίκου XIV στις Βερσαλλίες, ένα έργο του 17ου αιώνα, εικονογραφεί με τον πιο γλαφυρό τρόπο τη μεγαλοπρέπεια της συμμετρικής σύνθεσης. Οχι μόνο το κτίριο είναι απόλυτα συμμετρικό, αλλά και οι αχανείς κήποι του είναι σχεδιασμένοι γεωμετρικά σε αναφορά με το βασικό άξονα. Το κέντρο αυτής της μεγαλειώδους γεωμετρικής σύνθεσης είναι φυσικά ο θρόνος του «Βασιλιά Ηλιου», του Λουδοβίκου XIV. Ενας αρχιτέκτονας της Ιταλικής Αναγέννησης, ο περίφημος Palladio, αναζήτησε το ιδανικό της αρχιτεκτονικής τελειότητας στην έννοια της συμμετρίας. Το 1566 σχεδίασε ένα ιδιόρρυθμο κτίριο, τη Βίλα Rotonda, σε ένα προάστιο κοντά στη Βενετία. Ηταν μια βίλα με τετράγωνη κάτοψη, με θόλο στο κέντρο και τέσσερις απολύτως ίδιες συμμετρικές πλευρές.
Κάθε πλευρά είχε ένα πρόπυλο με κίονες και από μια κεντρική είσοδο. Η Βίλα Rotonda ήταν ένα παράδοξο κτίριο με τέσσερις κεντρικές εισόδους, απολύτως όμοιες σε κάθε πλευρά του. Δεν είναι τυχαίο που ο Palladio επέλεξε να διαμορφώσει έναν θόλο στο κέντρο της. Η σφαίρα είναι το πλέον συμμετρικό από τα κανονικά γεωμετρικά σχήματα και γι αυτό συμβολίζει την ιδανική τελειότητα. Σήμερα, η χρήση της συμμετρίας μπορεί να μετριάσει την αίσθηση του χάους που αποπνέουν οι σύγχρονες πόλεις μας.
