Η Φύση δεν υποκύπτει σε κλισέ. Λειτουργεί με νόμους και φαινόμενα. Ωστόσο, παραμένει ρευστή και αναπάντεχη. Το ίδιο και η ανθρώπινη συμπεριφορά. Οσο κι αν προσπαθούμε να της αποδίδουμε στερεότυπα, τρέφοντας την ψευδαίσθηση πως έτσι την ελέγχουμε, την κάνουμε απλώς αναμενόμενη. Ψευδαίσθηση ανάλογη με την πίστη μας ότι ασκούμε οποιουδήποτε είδους ισχύ, παρεμβαίνοντας απερίσκεπτα στη Φύση.

Ο Κρόμερ σπέρνει στην καρδιά της γαλήνιας, αν και διαρκώς εν κινήσει, αδάμαστης και καλοκαιρινής Φύσης μια έκφραση «τυπικής» ανθρώπινης συμπεριφοράς, για να τη μελετήσει, να την αποδομήσει και, τελικά, να αποκαλύψει το είναι της κάτω από το παραπλανητικό φαίνεσθαι. Είναι τα μητρικά, προστατευτικά ένστικτα ή η ζήλια της ώριμης Μίριαμ για την ορμητική φρεσκάδα της εφηβείας, που την οδηγούν στο κάθε άλλο παρά αθώο φλερτ με τον γοητευτικό, ενήλικο φίλο της νεαρής Λίβια; Είναι η άρτι αφυπνισμένη σεξουαλικότητα ή η ζήλια για τους έμπειρους χυμούς της μέσης ηλικίας που σπρώχνουν τη Λίβια σε θρασείς πειραματισμούς και παρακινδυνευμένες αταξίες; Οι απαντήσεις εξαρτούνται από τα μάτια του παρατηρητή: με μια εύγλωττη αφηγηματική αφαίρεση, που αφουγκράζεται όσα κρύβονται στη σιωπή ή στις υπόκωφες συναισθηματικές εντάσεις των ηρώων του, ο Κρόμερ φτιάχνει ένα ρευστό και απρόβλεπτο μέχρι τέλους, γαλήνια αν και φεμινιστικά ανατρεπτικό ψυχογράφημα.

ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ