Δεκαεπτά χρόνια μετά την τελευταία τους συνεργασία, η Κάρμεν Μάουρα και ο Πέδρο Αλμοδόβαρ «επιστρέφουν». Κι αφήνουν το μυστήριο του χωρισμού τους να ίπταται ως φάντασμα πάνω από την παράλληλη αλλά με κάποιον -παθιασμένο- τρόπο κοινή πορεία τους, που έμελλε να καταλήξει στο πιο αποκαλυπτικό «γύρνα πίσω» της ζωής τους.
Κείμενο - Συνέντευξη: Μανώλης Κρανάκης

είναι μία μεγάλη ιστορία...

«Κατάφερα να φτάσω σ' ένα τρομακτικό σημείο επικοινωνίας με την Κάρμεν. Την καθοδηγούσα, χωρίς να το χει πάρει είδηση, με έναν υπνωτικό τρόπο. Η Κάρμεν μου δόθηκε όπως κανένας άλλος. Ηταν διαφορετική από τους άλλους ηθοποιούς μου. Θύμιζε εργαλείο που είχε ρυθμιστεί για μένα. Μπορούσα να κάνω οτιδήποτε μαζί της, γιατί είναι ικανή να βγει εξ ολοκλήρου από τον εαυτό της και να γίνει ένα διαφανές, εύπλαστο υλικό, με το οποίο μπορώ να δουλέψω όπως ακριβώς θέλω. Δεν έχω νιώσει έτσι με κανέναν άλλο ηθοποιό και είναι μία απίστευτη αίσθηση. Μπορεί να γίνει κάτι επικίνδυνο, αλλά δεν χρησιμοποιώ ποτέ αυτήν την επιρροή έξω από τη δουλειά μου. Η Κάρμεν έμοιαζε να είναι απόλυτο υποχείριο μου και να κάνει αυτό ακριβώς που ήθελα να κάνει. Δεν ξέρω πώς το κατάφερα αυτό, αλλά η Κάρμεν έγινε το ιδανικό καλλιτεχνικό μου όχημα για μένα και ειδικεύτηκε στο να δουλεύει μαζί μου. Δούλεψε και με άλλους σκηνοθέτες αλλά σε μένα βρήκε ένα είδος πνευματικής συγγένειας που της επέτρεψε να εκφράσει, χωρίς κανένα περιορισμό, το αμέτρητο ταλέντο της. Μετά τις Γυναίκες Στα Πρόθυρα Νευρικής Κρίσης, η σχέση μας δεν μπορούσε πια να συνεχιστεί για προσωπικούς λόγους. Κι εξακολουθεί να παραμένει αδύνατη. Αυτό έχει να κάνει εν μέρει με τα προβλήματα που γεννιούνται από την ένταση της δουλειάς στην οποία υποβάλλω στους ηθοποιούς μου. Αλλά η σχέση μου με την Κάρμεν προχώρησε σε ένα μη επαγγελματικό πεδίο και αυτό έκανε κακό και στους δυο μας. Είναι μια μεγάλη ιστορία». Πέδρο Αλμοδόβαρ, 1999

Μόνο που κανείς δεν θα την πει. Ούτε ο Πέδρο Αλμοδόβαρ, ούτε η Κάρμεν Μάουρα. Υπεύθυνο για τον μύθο γύρω από τον περίφημο «χωρισμό» τους, μετά τις Γυναίκες Στα Πρόθυρα Νευρικής Κρίσης, το μυστικό τους, είναι καλά φυλαγμένο εκεί όπου καμία φημολογία, καμία δημοσιογραφική έρευνα, καμία λογική διαδρομή σκέψης δεν μπορεί να φτάσει. Εκεί που ξεκινάει και τελειώνει η διαστροφική σχέση κάθε σκηνοθέτη με τη μούσα του. Γιατί, όσες γυναίκες κι αν πέρασαν από την κινηματογραφική ζωή του Αλμοδόβαρ (και είναι πολλές), η Μάουρα ήταν η μία, η πρώτη, η μοναδική. Ηταν αυτή που γνώρισε όταν, άσημος ακόμα, δούλευε ως ηθοποιός στο θέατρο μαζί με τους Los Galiardos και ως υπάλληλος στην τηλεφωνική υπηρεσία της Μαδρίτης και γύριζε ταινίες σε super 8 τα βράδια. Ηταν η πρώτη που άκουσε την ιδέα για το σενάριο του Η Πέπι, Η Λούσι, Η Μπομ Και Τα Αλλα Κορίτσια, η αιτία για την οποία η ταινία γυρίστηκε σε super 16mm και αυτή που θα τον ακολουθούσε πιστά μέχρι και το 1988 (αφού θα είχαν προηγηθεί τα Αμαρτωλές Καλόγριες, ο Νόμος Του Πόθου, Ματαντόρ και Μια Ζωή Ταλαιπωρία), όταν οι Γυναίκες Στα Πρόθυρα Νευρικής Κρίσης θα έφταναν μέχρι την υποψηφιότητα για το Οσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας και το όνομα του Αλμοδόβαρ θα έπαυε να είναι ένα καλά κρυμμένο μυστικό, γνωστό στην underground κοινότητα των σινεφίλ. Και μετά σιωπή...

...από αυτές που συμβαίνουν μόνο στον κινηματογράφο!

Πέρασαν 17 χρόνια και η Μάουρα έγινε μία από τις μεγαλύτερες πρωταγωνίστριες του ισπανικού σινεμά (χωρίς τον Πέδρο), ο Αλμοδόβαρ έγινε ο μεγαλύτερος Ευρωπαίος σκηνοθέτης (χωρίς την Κάρμεν). Ο έρωτάς τους θα τελείωνε άδοξα ακριβώς πάνω στη στιγμή της κορύφωσής του, για να επιβεβαιώσει το σκοτάδι το οποίο αγγίζει αναπόφευκτα κάποια στιγμή η σχέση κάθε σκηνοθέτη με τη μούσα του. Πολλοί μίλησαν για μία -κυριολεκτική- ερωτική σχέση (ανάμεσα σε έναν gay και το απόλυτο gay icon που έμελλε να γίνει η Μάουρα μετά το Νόμο Του Πόθου), άλλοι για μία σχέση μητέρας- γιου που ακριβώς μετά την «ενηλικίωση» καταλήγει σε μίσος... Κανείς, όμως, δεν ξέρει. Και κανείς δεν θα μάθει τι συνέβη στην πραγματικότητα. Αυτή που θα τους έφερνε εν έτει 2006 να γιορτάζουν μαζί την επιτυχία του Γύρνα Πίσω και την Κάρμεν Μάουρα να βλέπει την Πενέλοπε Κρουζ να γίνεται αυτό που κάποτε η ίδια υπήρξε για τον Αλμοδόβαρ. Ενα αντικείμενο του πόθου, ένα alter ego, μία εμμονή, όλα όσα αποτελούσαν πάντοτε και για πάντα τις μεγάλες στιγμές κάθε δημιουργίας. Ακόμα και όταν έχουν τελειώσει.

«Οταν γυρνούσαμε το Νόμο Του Πόθου, παρατήρησα ότι ο Πέδρο με κοιτούσε σαν να ήθελε να με υπνωτίσει. Ηταν κάτι που με τρόμαξε λιγάκι, αλλά προτίμησα να μη δείξω ότι είχα ανησυχήσει και να χειριστώ την κατάσταση σαν να παίζαμε τους ερωτευμένους. Δεν είμαι υπέρ του να έχω ερωτικές σχέσεις με τους σκηνοθέτες που κάνω ταινία μαζί τους. Οταν όμως τα πας καλά μ έναν σκηνοθέτη, αναπτύσσεις μία φανταστική σχέση μαζί του που μοιάζει με έρωτα». Κάρμεν Μάουρα, 1999

10 μούσες για δέκα σκηνοθέτες

1. Ανα Καρίνα

Η μούσα του Ζαν Λικ Γκοντάρ, σύζυγος του μέχρι το 1968, σύμβολο της νουβέλ βαγκ. Αν δείτε μία ταινία... Ζούσε Τη Ζωή της (1962)

2. Τζίνα Ρόουλαντς

Σύζυγος του Τζον Κασαβέτη μέχρι τον θάνατο του, η «ανεξάρτητη» γυναίκα μίας άλλης Αμερικής Αν δείτε μία ταινία... Γκλόρια (1980)

3. Μία Φάροου

Ακόμα και αν η πραγματική μούσα ήταν η Ντάιαν Κίτον και τα σκήπτρα παίρνει δυναμικά η Σκάρλετ Γιόχανσον, η Μια έμεινε δίπλα στον Γούντι Αλεν μέχρι τον επεισοδιακό χωρισμό τους. Αν δείτε μία ταινία... Μια Αλλη Γυναίκα (1988)

4. Τίπι Χέντρεν

Η γυναίκα που ανακάλυψε, αγάπησε και βασάνισε πιο πολύ απ όλες ο Αλφρεντ Χίτσκοκ. Αν δείτε μία ταινία... Μάρνι (1964)

5. Divine

Κάτι παραπάνω από μούσα για τον Τζον Γουότερς, κάτι περισσότερο από... divine για τους φαν της! Αν δείτε μία ταινία... Female Trouble (1974)

6. Χάνα Σιγκούλα

Σχεδόν η μοναδική γυναίκα στη ζωή του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ. Αν δείτε μία ταινία... Ο Γάμος Της Μαρία Μπράουν (1979)

7. Χέλμουτ Μπέργκερ

Η «μούσα» του Λουκίνο Βισκόντι, ο αιώνιος Λούντβιχ, ο καταραμένος... Αν δείτε μία ταινία... Λούντβιχ (1972)

8. Τζουλιέτα Μασίνα

Η Τζουλιέτα της Καμπίρια, των Πνευμάτων, του Ζαμπανό... Ο Φεντερίκο Φελίνι και η σύζυγος του. Αν δείτε μία ταινία... Νύχτες Της Καμπίρια (1957)

9. Μόνικα Βίτι

Νικώντας κατά κράτος τη Ζαν Μορό, υπήρξε η γυναίκα στα όνειρα του Μικελάντζελο Αντονιόνι. Αν δείτε μία ταινία... Κόκκινη Ερημος (1964)

10. Αμερική

Μούσα για πολλούς, απόλυτη μούσα για τον Ολιβερ Στόουν, η χώρα που τον κάνει να δημιουργεί. Αν δείτε μία ταινία... J.F.K. (1991)

η Κάρμεν Μάουρα με δικά της λόγια

Πόσο διαφορετικός ήταν ο Πέδρο μετά από τόσα χρόνια;

Ως άνθρωπος έχει αλλάξει πολύ, αλλά ως σκηνοθέτης και σε σχέση με μένα είναι ακριβώς ο ίδιος. Οταν έκανα την πρώτη πρόβα, οι πρώτες οδηγίες που μου έδωσε... ήταν ακριβώς η ίδια σχέση όπως και τότε. Συνέβησαν πολλά στις ζωές και των δυο μας. Αλλά εγώ είμαι ακριβώς η ίδια ηθοποιός που ήμουν τότε. Δουλεύει πια πολύ. Εχει περισσότερα λεφτά. Οταν τον γνώρισα ήταν πολύ φτωχός και τώρα είναι πολύ πλούσιος. Το γραφείο του στη Μαδρίτη είναι τεράστιο... έχει ασανσέρ! Γνώρισα έναν άλλο Πέδρο. Ηταν πιο χαρούμενος όταν τον γνώρισα. Εχει πολλές ευθύνες πια, τώρα πολλοί άνθρωποι περιμένουν πολλά πράγματα από αυτόν. Κάποτε έκανε τα πάντα μόνος του, τώρα έχει γύρω του ανθρώπους που τρέχουν γι αυτόν. Δεν είναι πια ευτυχισμένος. Είναι πιο λυπημένος. Είμαι σίγουρη γι αυτό.

Βλέποντας τις ταινίες του μέσα στα χρόνια, από τότε που συνεργαστήκατε για τελευταία φορά, τι νιώθατε; Οι ταινίες του έγιναν πιο σοβαρές, πιο κριτικά αποδεκτές...

Προτιμώ τις ταινίες που κάναμε μαζί. Η καλύτερη ταινία του είναι ο Νόμος Του Πόθου. Η σχέση μας τότε ήταν η καλύτερη που είχαμε ποτέ. Ο χαρακτήρας μου ήταν ο καλύτερος που έπαιξα ποτέ. Και ο Πέδρο με λάτρευε. Οι Γυναίκες Στα Πρόθυρα Νευρικής Κρίσης ήταν η ταινία που μας έκανε γνωστούς σε όλον τον κόσμο. Αλλά δεν είναι η αγαπημένη μου. Υπέφερα τότε. Αλλά είμαι πολύ ευχαριστημένη για όλα όσα κάναμε μαζί. Ολες οι στιγμές που ζήσαμε ήταν μοναδικές. Εγώ έζησα με τις Γυναίκες όλα αυτά που τώρα ζουν οι άλλες. Φτάσαμε μέχρι τα Οσκαρ. Και να μην με έπαιρνε ποτέ ξανά τηλέφωνο για να δουλέψουμε μαζί, δεν θα είχα κανένα πρόβλημα.

Ποια είναι η σχέση σας τώρα με τον Πέδρο;

Η σχέση μας ως σκηνοθέτη και ηθοποιού είναι ακριβώς η ίδια όπως πριν από 17 χρόνια. Αλλά η προσωπική μας σχέση δεν είναι καθόλου ίδια. Εχω την εντύπωση ότι ζούμε σε διαφορετικούς κόσμους, σε διαφορετικούς γαλαξίες. Είναι άλλος άνθρωπος. Δεν είναι τόσο ευχάριστος όσο τότε. Ανάμεσα στα γυρίσματα δεν μιλήσαμε ούτε μία φορά για τα προσωπικά μας προβλήματα. Αλλά η σχέση μας ως καλλιτέχνες είναι πιο ιερή από ποτέ. Και νομίζω ότι και αυτός πιστεύει το ίδιο. Είναι καλύτερο να μην πειράξουμε αυτή τη σχέση με το να την κάνουμε πιο προσωπική.

Πώς έγινε η πρώτη επαφή;

Με πήρε τηλέφωνο και μου είπε «Κάρμεν θέλω να δουλέψω μαζί σου». Και του είπα «εντάξει». Ηρθε στο σπίτι και μόλις άνοιξα την πόρτα ήταν πολύ νευρικός. Και εγώ ήμουν, αλλά αυτός περισσότερο... Μιλάγαμε για άσχετα πράγματα, αλλά, μετά από δύο λεπτά, έπεσα στην αγκαλιά του και όλα ήταν όπως πριν. Το πρώτο πράγμα που μου είπε, η μοναδική ανησυχία του ήταν αν με πειράζει να δείχνω χάλια στην ταινία. Απάντησα πως δεν με ένοιαζε καθόλου. Μου είπε την ιστορία, μου έδωσε το σενάριο και μόλις έφυγε, τον μίσησα! Αλλά τον πήρα τηλέφωνο και του είπα ότι θα το κάνω. Απλά δεν ήξερα πώς να παίξω τον ρόλο. Μου είπε «θα κάνεις μία κανονική μητέρα και εγώ θα φροντίσω για τα υπόλοιπα». Πάντοτε έχεις εμπιστοσύνη στον Πέδρο.

Και τι θέση έχει αυτός ο ρόλος στην καριέρα σας;

Είναι ένας πολύ ωραίος ρόλος, ο κόσμος τον αγαπάει. Είναι όμως μικρός ρόλος, όχι πολύ δύσκολος. Τελικά μου άρεσε περισσότερο όταν η ταινία τελικά έφτασε στις αίθουσες, με τις θετικές αντιδράσεις του κόσμου στην εμφάνισή μου.

Πώς ήταν η συνεργασία με την Πενέλοπε Κρουζ;

Δεν την ήξερα πριν. Η σχέση μας από την πρώτη στιγμή ήταν όπως αυτή στην ταινία. Ημασταν μαζί μόνο στα γυρίσματα. Την γνώρισα αφού τέλειωσε η ταινία. Είναι πολύ ευτυχισμένη. Γι αυτήν ο Πέδρο είναι θεός. Είμαστε τόσο διαφορετικές. Για μένα ο Πέδρο δεν είναι θεός, είναι ένας άνθρωπος. Είναι πολύ ταλαντούχα. Οταν μεγαλώνεις βλέπεις τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση. Η Πενέλοπε πιστεύει ότι ο Πέδρο είναι ο άνθρωπος που θα ήθελε να δουλεύει μαζί του για όλη της τη ζωή.

Γιατί έπρεπε να περάσουν δεκαεπτά χρόνια για να συνεργαστείτε; Τελικά υπήρξε κάτι που χάλασε τη σχέση σας;

Δεν θυμάμαι. Οταν δεν θέλω να μιλήσω για κάτι, δεν θα μιλήσω.

Θυμάστε όμως την πρώτη φορά που συναντήσατε τον Πέδρο;

Τον γνώρισα στο θέατρο. Δούλευα σε μία μικρή θεατρική εταιρεία και χρειαζόμασταν ηθοποιούς. Ο Πέδρο ήρθε να δουλέψει, αλλά είναι πάρα πολύ κακός ηθοποιός. Εγινε αμέσως φίλος μου, γιατί είχε πολλή πλάκα. Τότε έκανε ταινίες με super - 8 και του άρεσα πολύ σαν ηθοποιός. Και μία μέρα ήρθε με το σενάριο του Η Πέπι, Η Λούσι, Η Μπομ Και Τα Αλλα Κορίτσια. Ψάχναμε για λεφτά παντού. Σε φίλους, γνωστούς... Και ξεκινήσαμε τα γυρίσματα. Τα Σαββατοκύριακα, γιατί όλοι δούλευαν αλλού μέσα στη βδομάδα. Ο ενάμισης χρόνος που κράτησαν τα γυρίσματα ήταν το καλύτερο σχολείο που θα μπορούσα να είχα πάει ποτέ στη ζωή μου. Γυρίζαμε χωρίς άδεια από την αστυνομία. Ηταν σχολείο για όλους όσους δούλεψαν σε αυτή την ταινία. Καμιά φορά κοιτάζαμε το σενάριο, άλλες φορές κάναμε ό,τι μας ερχόταν εκείνη τη στιγμή.

Και πώς αποφασίσατε να γίνετε ηθοποιός;

Ηταν εύκολο για μένα να παίζω. Αν μου δώσεις τώρα μία σελίδα, μου βάζεις το φόρεμα και το κάνω. Το μόνο που έχει σημασία είναι να μην φοβάσαι. Για την εικόνα σου, για το πώς θα βγεις... Εγώ ήμουν από την αρχή χαλαρή. Ο πατέρας μου ήταν γιατρός, η μητέρα μου νοικοκυρά. Ηταν μία αριστερή μέση οικογένεια. Αρκετά συντηρητική. Οταν είπα ότι ήθελα να γίνω ηθοποιός, η μητέρα μου άρχισε να κλαίει. Είχα ήδη ένα παιδί. Είπα στον άντρα μου ότι θέλω να γίνω ηθοποιός. Μου είπαν ότι ήμουν ήδη πολύ μεγάλη. Οταν με είδαν να παίζω, ήταν όλοι σίγουροι ότι αυτό θα κάνω στη ζωή μου.

Γνωρίζατε τη μητέρα του Πέδρο Αλμοδόβαρ. Ποια ήταν η σχέση σας μαζί της;

Ηταν μία υπέροχη γυναίκα. Αγαπούσε πολύ τον Πέδρο. Δεν πήγαινε καν να δει τις ταινίες του. Απλά την ένοιαζε που αυτός ήταν καλά. Εμένα με λάτρευε. Με έβρισκε φυσιολογική, είχα τα παιδιά μου, τον άντρα μου... Ο Πέδρο πήρε το ταλέντο από τη μητέρα του. Είναι σίγουρο ότι αν είχε γεννηθεί κάπου αλλού θα είχε γίνει κάποια. Αυτό που τελικά κατάφερε ήταν να γίνει η πιο διάσημη στη γειτονιά.