Βρισκόμαστε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η Βιέννη έχει μετατραπεί σε ναρκοπέδιο. Από τη μια Γάλλοι και Αμερικάνοι, απ’ την άλλη Ρώσοι και Βρετανοί - ο καθένας με τις δικές του επιδιώξεις - και στη μέση ο Χόλι Μάρτινς (Τζόζεφ Κότεν), ένας απονήρευτος γραφιάς που καταφτάνει στην Αυστρία με την υπόσχεση μιας δουλειάς. Δυστυχώς, ο άνθρωπος που του την υποσχέθηκε (Χάρι Λάιμ στο όνομά, Όρσον Γουέλς στον ρόλο), μόλις απεβίωσε κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες και ο Χόλι, συγγραφέας φτηνών ρομάντζων και ακόμα φτηνότερων καουμπόικων, είναι αποφασισμένος να βρει το φταίχτη. Μόνο που η Ευρώπη του μεσοπολέμου δεν είναι Άγρια Δύση. Αντί για καουμπόηδες και Ινδιάνους, ο ήρωάς μας παγιδεύεται σε έναν κυκεώνα κρυφών συμφερόντων και ερωτεύεται το κορίτσι του νεκρού του φίλου που μοιάζει να έχει ορκιστεί αιώνια πίστη σε έναν πεθαμένο.

Ευρηματικά εικονογραφημένος από τον Ρόμπερτ Κράσκερ, «Ο Τρίτος Άνθρωπος» είναι ένα εξαιρετικό ντεκουπάζ από ρισκέ γωνίες και οπτικά τρικ που κάνουν την αυστριακή πρωτεύουσα να μοιάζει με τους ζωγραφιστούς εφιάλτες του Γερμανικού εξπρεσιονισμού. Μέχρι που εμφανίζεται ο Όρσον Γουέλς, κάνοντας την πιο θεαματική είσοδο στην ιστορία του κινηματογράφου – και μάλιστα ακριβώς τη στιγμή που κόντευες να ξεχάσεις ότι έπαιζε καν στην ταινία. Και βγάζει το έξης αθάνατο λογύδριο που ο σεναριογράφος Γκράχαμ Γκριν ορκίζεται ότι έγραψε ο Γουέλς χωρίς τη βοήθειά του: «Στην Ιταλία, για τριάντα χρόνια υπό την εξουσία των Βοργίων είχαν πόλεμο, τρομοκρατία, φονικά και αιματοκύλισμα, έβγαλαν όμως έναν Μιχαήλ Άγγελο, έναν Λεονάρντο ντα Βίντσι, μια Αναγέννηση. Στην Ελβετία αγαπιόντουσαν αδελφικά – είχαν 500 χρόνια δημοκρατίας και ειρήνης, και τι παρήγαγαν; Το ρολόι με τον κούκο». Δηλαδή εμείς εδώ στην Ελλάδα να αναμένουμε ένα δεύτερο Διαφωτισμό;

Δέσποινα Παυλάκη