«Η συνωμοσία εναντίον της Αμερικής», το τελευταίο βιβλίο του Φίλιπ Ροθ, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις, είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρον και προκλητικό. Άλλωστε ο Φίλιπ Ροθ (1933) κατά γενική ομολογία είναι ένας από τους μεγαλύτερους εν ζωή συγγραφείς και αποτελεί ευτύχημα το γεγονός ότι εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να μας παραδίδει μυθιστορήματα που ταράζουν τα σχεδόν λιμνάζοντα σύγχρονα λογοτεχνικά ύδατα.

Γραμμένο το 2004, το βιβλίο ανήκει στο είδος της εναλλακτικής ιστορίας, των βιβλίων δηλαδή που «διαστρεβλώνουν» την ιστορία και ουσιαστικά την ξαναγράφουν έτσι ώστε να μπορεί να στηριχθεί πάνω της η μυθιστορηματική πλοκή. Εδώ, το ιστορικό πλαίσιο του Ροθ στηρίζεται στο τι θα είχε συμβεί αν ο Ρούσβελτ δεν εκλεγόταν για τρίτη φορά πρόεδρος των ΗΠΑ. Επικεντρωμένος στην ισχυρή Εβραϊκή Αμερικανική Κοινότητα ξαναγράφει την ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ανακαλεί παιδικές του μνήμες και στηλιτεύει τον αντισημιτισμό του «Αμερικανικού Ειδυλλίου» που έπλασε ο Ρεπουμπλικανός και φιλοναζί Τσαρλς Λίντμπεργκ κρατώντας την Αμερική μακριά από τον πόλεμο του Χίτλερ.

Το πιο γοητευτικό στοιχείο της «Συνωμοσίας εναντίον της Αμερικής» - όπως και άλλων βιβλίων του με αποκορύφωμα την τριλογία του Ζουκερμαν- είναι ότι αποτελεί ένα είδος αυτοβιογραφίας του ίδιου του συγγραφέα. Ο Ροθ αναφέρεται στην παιδική του ηλικία, εξιστορώντας πως στην φιλειρηνική Αμερική χιλιάδες εβραϊκές οικογένειες - συμπεριλαμβανομένης και της οικογένειάς του στο Νιουάρκ- ζούσαν υπό το κράτος της απειλής φοβούμενοι την αφύπνιση του ναζισμού και την έλευση της συμφοράς.

Παράλληλα, ο αμερικανός συγγραφέας αριστοτεχνικά καταφέρνει είναι να κρατήσει τις δέουσες ισορροπίες ανάμεσα στους αμερικανούς και εβραίους. Δεν διστάζει μάλιστα να καταδείξει μέσα από το πρόσωπο του πατέρα του την προκατάληψη, τις εμμονές και το φανατισμό, στοιχεία που συναντούμε ως επί το πλείστον στους απλούς θρησκόληπτους ανθρώπους που ζουν φορώντας παρωπίδες, ενώ μέσα από το πρόσωπο του μεγαλύτερου αδελφού του - ο οποίος ασπάζεται τον Λίντμπεργκ προκαλώντας έμφραγμα στην οικογένειά του- αντικατοπτρίζει την αντιδραστικότητα στο σκοταδισμό και τη θρησκοληψία τους.

Εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι το άρθρο- πραγματεία που έγραψε ο ίδιος ο Ροθ για το βιβλίο του στους New York Times με τίτλο: The Story Behind 'The Plot Against America', όπου μιλά για τους λόγους που τον ώθησαν να γράψει το βιβλίο αυτό.

Γεωργία Οικονόμου
[email protected]