Ένα βιβλίο που περιστρέφεται γύρω από την Αγάπη, μία grande dame της ελληνικής λογοτεχνίας που βρίσκεται κατάκοιτη στο κρεβάτι της σ’ ένα μεγάλο αρχοντικό στα Μελίσσια. Εκεί, μέσα στον ίδιο δωμάτιο, μία εκ πρώτης όψεως ήρεμη «οικογενειακή γιορτή» εξελίσσεται απρόβλεπτα και μετατρέπεται σταδιακά από ένα σκηνικό που σιγοβράζει σε ένα θάλαμο που εκρήγνυται.
Εμείς μιλήσαμε με τον πολυγραφότατο Αλέξη Σταμάτη και μάθαμε όσα περισσότερα μπορούσαμε για το νέο του αυτό βιβλίο, αλλά και για το τι ετοιμάζει στο άμεσο μέλλον!
Τι αποτέλεσε έμπνευση για τα Μελίσσια;
Μάλλον ο χαρακτήρας της Αγάπης.
Τι συμβολίζει ο τίτλος του;
Η σημασία του είναι διττή· από την μια παραπέμπει στο μελίσσι, έναν υπερ-οργανισμό με στατικότητα, ενδοκοινοτική ομοιόσταση, εξαιρετική αμυντική ικανότητα, που προσομοιάζει με μια ανθρώπινη οικογένεια (σημαντικό θέμα του βιβλίου) και από την άλλη στο γνωστό προάστιο της Αττικής όπου ζει - σ' ένα παλιό αρχοντικό- η ηρωίδα του μυθιστορήματος, η ηλικιωμένη συγγραφέας Αγάπη. Η επιλογή του χώρου δεν είναι τυχαία· κάθε συγγραφέας από τη ζωή του αντλεί. Έχω ζήσει σχεδόν όλη μου το ζωή στο κέντρο εκτός από δύο χρόνια, μεταξύ 7-9 ετών, όπου μετακομίσαμε («πήγαμε πρόσφυγες» όπως έλεγε ο πατέρας μου) για οικογενειακούς (οικονομικούς) λόγους στο σπίτι της εύπορης μητέρας της μητριάς μου, ένα υπέροχο διώροφο κτίσμα με έναν τεράστιο κήπο, στα Μελίσσια.
Τι αγαπήσατε ιδιαίτερα σ’ αυτό το βιβλίο;
Τα πάντα, άλλα, ίσως, για να είμαι ειλικρινής την κεντρική ηρωίδα του την Αγάπη.
Πόσο σας απασχολεί το θέμα της μνήμης;
Παρά πολύ. Ειναι ένα ζήτημα που επανέρχεται στα βιβλία μου. Τι θυμόμαστε μετά απο κάποια χρόνια; Η μνήμη μας για ένα γεγονός είναι φυσικά διαφορετική συν τω χρόνω. Αυτή η πολυπρισματικοτητα θέασης που αποκτά ένα συμβάν με τα χρόνια, ο πολλαπλασιασμός της σημασίας του, η εμβάθυνσή του, μου ειναι εξαιρετικά σημαντικό και ερεθιστικό στοιχείο.
Τελικά τι είναι αυτό που καθορίζει τη μοίρα μας;
«Καθορίζω» και «μοίρα» ειναι δυο λέξεις που απηχούν έναν ντετερμινισμό. Υπάρχουν πράγματα στη ζωή που ούτε καθορίζονται ούτε μοιραία ειναι. Η ζωή ειναι ένας συνεχής αυτοσχεδιασμός, όπου υπεισέρχονται λογικές, αλλά και άρρητες παράμετροι με το μόνο προδιαγεγραμμένο να είναι ένα τέλος του όποιου κανείς δεν γνωρίζει την ώρα.
Τι είναι αυτό που θέλετε πρωτίστως να «πάρει» ο αναγνώστης από τα «Μελίσσια»
Δεν είμαι υπέρ της καθοδήγησης του αναγνώστη. Απο τη στιγμή που το βιβλίο έχει φύγει απο τα χέρια μου ανήκει σ’ εκείνον. Μπορεί να «πάρει» ό,τι θέλει ανάλογα με την συναισθηματική του κατάσταση, τη διαθεσιμότητα του, την αναγνωστική του πείρα κλπ. Έχοντας συζητήσει αρκετά με αναγνώστες παρατηρώ το πως διαφορετικοί άνθρωποι εισπράττουν διαφορετικά πράγματα σε σχέση με το ίδιο βιβλίο. Αυτό έχει τεράστιο ενδιαφέρον για μένα.
Πού «συναντάτε» τον εαυτό σας στα βιβλία σας;
Τον συναντώ και συνειδητά άλλα ασυνείδητα· κάτι που ενίοτε το αντιλαμβάνομαι ετεροχρονισμένα. Μπορώ π.χ. να ανακαλύψω εκ των υστέρων ότι πίσω από έναν δευτερεύοντα χαρακτήρα άλλης ηλικίας ή και άλλου φίλου ακόμη, υπάρχουν στοιχεία μου. Όλα τα βιβλία ειναι αυτοβιογραφίες, είχε πει ο Μπόρχες.
Διακρίνετε κάποιους συγγραφείς από την νεότερη λογοτεχνική παραγωγή της χώρας και ποιους;
Πολλούς, ειδικά νέους. Δε θα ήθελα να αναφερθώ σε ονόματα άλλα πιστεύω πως η χώρα μας έχει ένα αξιοζήλευτο λογοτεχνικό επίπεδο. Υπάρχουν πολλοί Έλληνες συγγραφείς και νέοι και παλαιότεροι που θα μπορούσαν άνετα να κάνουν διεθνή καριέρα. Δυστυχώς όμως η πολιτική βιβλίου στη χώρα μας ειναι εδω και πολλά χρόνια όχι απλά προβληματική άλλα ανύπαρκτη. Δεν νομίζω να υπάρχει πιο απαξιωμένος καλλιτέχνης από τον Έλληνα συγγραφέα. Ελπίζω ο νέος αναπληρωτής υπουργός του ΥΠΠΟ , άνθρωπος που γνωρίζει από λογοτεχνία να κάνει κάτι προς αυτή την κατεύθυνση.
Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτήν την περίοδο;
Την «Χοντρομπαλού» του Γκι Ντε Μοπασάν, κριτική του οποίου γράφω για το Βιβλιοδρόμιο των Νέων.
Μελλοντικά σχέδια;
Ένα μυθιστόρημα με τίτλο «Κατακλυσμός» που θα βγει το φθινόπωρο απο τις εκδόσεις Καστανιώτης και δυο ανέκδοτα θεατρικά που ελπίζω να βρουν φέτος το δρόμο τους στη σκηνή.
Γεωργία Οικονόμου
[email protected]
