Το ΝΜΕ τον θεωρεί έναν από τις πιο επιδραστικούς καλλιτέχνες όλων των εποχών. Η Independent γράφει ότι πολλοί σταρ πρώτα πεθαίνουν και μετά φτάνουν στο ελάχιστο τη φήμη του Moz, ενώ το Pitchfork τον θεωρεί «μια από τις πιο ξεχωριστές φιγούρες της δυτικής popular κουλτούρας των τελευταίων 20 χρόνων».
Σε κάθε περίπτωση ο Moz - που πρόσφατα δήλωσε ότι παλεύει με τον καρκίνο - έρχεται για πέμπτη φορά στην Αθήνα και τον περιμένουμε την Παρασκευή στο γήπεδο του Tae Kwon Do με μπόλικη νοσταλγία για την εποχή που στο παλιό Camel club κάναμε Smiths παραγγελιά στις 4 το πρωί.
Η συνέντευξή του συνοψίζει τους λόγους που αγαπάμε να τον... αντιπαθούμε:
1. Σας έχουν κουράσει όλοι εκείνοι που έχουν μια μανία με την λατρεία των Smiths?
Λοιπόν, με κουράζουν οι άνθρωποι που θεωρούν ότι ξέρουν όλη την ιστορία [για την μπάντα] και θεωρούν ότι ξέρουν και την ιστορία από πίσω από τα πράγματα. Αυτό με εξουθενώνει, γιατί οι άνθρωποι τελικά δεν ξέρουν τίποτα και είναι καλύτερα που δεν ξέρουν. Κουράζομαι να με ρωτούν για επανασύνδεση και νομίζω έχω απαντήσει 112 χρόνια πριν. Αλλά ο κόσμος συνεχίζει να με ρωτάει για τους Smiths και δεν καταλαβαίνω το γιατί. Αφήστε τους ξαπλωμένους σκύλους να κοιμούνται, είναι κάτι που συνηθίζω να λέω σε σχέση με τους Smiths.
2. Έχετε δηλώσει ότι το να παίζετε μουσική με τους Smiths το αισθανόσασταν φυσικό και ωραίο γιατί υπήρχε η ελπίδα να αγγίξεις ανθρώπους και πιθανώς να βοηθήσεις. Και είναι παράξενο. Δηλαδή οι Smiths (!!) για θεραπεία;
Θα εκπλαγείτε. Ξεκίνησα να πηγαίνω σε συναυλίες από 12 ετών. Και στεκόμουν εκεί, ένα μικρό δαιμόνιο- αυτό ήμουν- και περίμενα όλος ο κόσμος να πέσει μπροστά στα πόδια μου από αυτούς τους καλλιτέχνες, και σε κάποιες περιπτώσεις γινόταν. Έτσι όταν σκαρφάλωσα στη σκηνή, πάντα φανταζόμουν ότι τραγουδάω για κάποιον που μοιάζει με το πώς ήμουν εγώ. Ως μέρος του ακροατηρίου χρειαζόμουν καθοδήγηση και κάποιον να μου δείξει το δρόμο και να μου πει ότι τα πράγματα δεν ήταν τόσο άσχημα όσο τα σκεφτόμουν – εναλλακτικά να μου πει ότι τα πράγματα έτσι … είναι. Σε κάθε περίπτωση ήταν καθησυχαστικό.
3. Αυτές οι πρώτες συναυλίες που είδατε – τον David Bowie και τους New York Dolls— διαμόρφωσαν τη δική σας αίσθηση του performance και το πώς συνδέεστε με το ακροατήριο;
Ναι, γιατί ήμουν 12 και 13 πήγαινα το μεσημέρι, και περίμενα στο συνωστισμό πιεσμένος πάνω σε μια πόρτα για 12 ώρες, πριν κάποιος σκεφτεί να την ανοίξει. Και τότε έτρεχα στη σκηνή και ούτε ένας βιομηχανικός γερανός δεν θα με κουνούσε από το σημείο που στάθηκα. Θα έπρεπε να με πετάξεις με φλογοβόλο για να με μετακινήσεις από εκεί μπροστά. Ήμουν εκεί, ήθελα κάποιου είδους απόδειξη, δέσμευση (commitment). Ήθελα να αλλάξει ο κόσμος. Να το κάνει κάποιος για μένα. Αυτό μόνο έβλεπα. Και αυτό ήθελα μετά να παρέχω εγώ στη σκηνή.
4. Ήσασταν τελείως απροετοίμαστος για την επιτυχία; Ή επειδή ήσασταν νέος την περιμένατε κιόλας; Τη συνηθίσατε ποτέ;
Εξεπλάγην όταν μπήκαμε για πρώτη φορά στα charts. Ήταν με το “This Charming Man”. Και καθόμουν εκεί και διάβαζα ότι είμασταν στο No 52 και ένιωθα τιμή και έκπληξη να βρίσκομαι στο βρετανικό chart, το οποίο παρακολουθούσα ασταμάτητα από τότε που ήμουν 3 ίντσες ψηλός.
Δεν τη συνήθισα την επιτυχία … Όχι στην πραγματικότητα. Και πιστεύω ότι αυτό συμβαίνει γιατί ως παιδί είχα το όλο θέμα σε τέτοια δυσθεώρητη υπόληψη, και πίστευα ότι δεν υπάρχει τίποτα σε αυτή τη ζωή πιο όμορφο από το να είσαι μέρος αυτού του «pop» κόσμου. Και ξαφνικά… ήμουν! Και υπήρχε ένα μέρος μου που δεν μπόρεσε να το πιστέψει ποτέ. Αυτή η μετριοφροσύνη που σε καθιστά ανίκανο είναι κρυμμένη κάπου εκεί μέσα και με κρατάει λογικό.
5. Είστε λιγότερο... δυστυχισμένος τώρα;
Ναι. Οπωσδήποτε. Ναι, είμαι. Αλλά πιστεύω ότι φταίει η ηλικία. Όταν είσαι νέος βλέπεις αυτούς που έχουν δύναμη και πιστεύεις ότι έχουν τη «θέση» γιατί έχουν τις ικανότητες. Όσο μεγαλώνεις συνειδητοποιείς ότι αυτό δεν είναι αλήθεια, ότι οι περισσότεροι που βρίσκονται σε «θέσεις» είναι ανίκανοι. Και αυτό φυσικά σε κάνει να αισθάνεσαι καλύτερα για τον εαυτό σου.
6. Σας ενοχλεί που μεγαλώνετε;
Το λατρεύω απόλυτα. Όσο πιο πολύ μεγαλώνω τόσο καλύτερα αισθάνομαι. Με συναρπάζουν οι άνθρωποι στα 80 τους και στα 90 τους. Ειδικά αυτοί που δημιουργούν ακόμα, και ζουν με έναν ενδιαφέρον τρόπο. Με συναρπάζουν γιατί έχουν τόσα να πουν τώρα που έχουν ζήσει τόσο καιρό. Πάντα αισθανόμουν πιο ήρεμος με ανθρώπους που ήταν μεγαλύτεροί μου και ακόμα νιώθω το ίδιο.
Οι νέοι άνθρωποι – ως επί το πλείστον - είναι απόλυτα βαρετοί. Δεν υπάρχει τίποτα αυτόματα ενδιαφέρον στο να είσαι νέος. Απλά και μόνο επειδή είσαι 20 δεν σημαίνει ότι έχεις κάτι χρήσιμο να προσφέρεις σε οποιονδήποτε. Πιστεύω ότι είναι εκπληκτικό να επιβιώσεις μέχρι τα 80, αν σκεφτείς πόσες συνθήκες είναι εναντίον μας εκεί έξω κάθε μέρα, είτε είναι η αρρώστια είτε η ηττοπάθεια είτε αυτός ο πλανήτης που είμαστε κολλημένοι επάνω του. Είναι ένα θαύμα το ότι μπορείς να κρατήσεις κολλημένα τα κομμάτια του εαυτού, περνώντας τα 30 και τα 40, και να ξεχυθείς στα 50. Είναι εκπληκτικό. Και αν κάποιος φτάσει στα 80 ή 90, τότε έχει επιβιώσει. Και πρέπει να τους ρωτήσω… πώς;
7. Δεν σας εντυπωσιάζουν τα παιδιά;
Δεν με συνεπαίρνουν αυτόματα τα παιδιά. Δεν με καλούν νόμοι της βαρύτητας πάνω σε ένα παιδί, και δεν τα βρίσκω ενδιαφέροντα μόνο και μόνο επειδή είναι τριών και κάνουν ζωηράδες. Αυτό για μένα δεν αξιώνει κάποια ιδιαίτερη προσοχή. Και οι ξανθές μπουκλίτσες είναι τελείως επουσιώδεις για μένα. Οι άνθρωποι πρέπει να αποδεικνύουν τον εαυτό τους. Δεν μπορείς απλά να κάθεσαι σε μια γωνιά και να περιμένεις να τραβάς μαγνητικά τους ανθρώπους.
8. Όταν ήσασταν εσείς νέος σας παρέσυρε αυτό που πιστεύατε ότι ήταν «glamorous». Το ζητάτε ακόμα; Σας τραβάει ακόμα η ιδέα του «pop glamour»;
Έχει πεθάνει. Ενώ αν ψάξετε φιλμ από 50 χρόνια πίσω, όλοι έχουν μια φυσική λάμψη. Αλλά ναι πιστεύω ότι το glamour έχει τελειώσει. Ναι, ασκώ τρομερή κριτική, αλλά συνεχίζω να αγαπώ την ποπ λάμψη – αν και σπάνια τη βρίσκω. Συνεχίζω όμως γιατί πραγματικά όταν τη συναντήσεις, όταν βρεθείς με κάποιος που είναι λαμπερός σωματικά ή καλλιτεχνικά τότε αξίζει τον κόπο. Ένιωθα έτσι όταν ήμουν νεότερος, για τον Τζέιμς Ντιν. Είτε φορούσε κοστούμι είτε το εσώρουχο ήταν πάντα συναρπαστικός. Βέβαια, εκεί άρχιζε και εκεί τελείωνε το θέμα με τον Ντιν γιατί ο ίδιος δεν είχε στην πραγματικότητα ατζέντα. Πιστεύω ότι ήταν μάλλον δυστυχισμένος.
9. Μήπως όμως αυτό είναι το «glamour»: μιζέρια με καλό φωτισμό; Κι όταν είδατε τον Ντέιβιντ Μπάουι ζωντανά στις αρχές του 70; Ήταν λαμπερός;
Ναι. Και είναι δύσκολο οι άνθρωποι να καταλάβουν πόσο θαμπός ήταν ο κόσμος όταν αναδύθηκε ο Μπάουι και πόσο του αντιστάθηκε. Γιατί αν και ήταν 1972 όταν έκανε επιτυχία στην Αγγλία, η Αγγλία είχε κολλήσει στο 1967. Όλα αυτά τα μαλλιαρά αμερικάνικα γκρουπ θεωρούνταν τα καλύτερα που έχει να προσφέρει η ροκ μουσική. Και εκεί εμφανίστηκε ένα πολύ πολύ κοκαλιάρικο αγόρι, που έμοιαζε τελείως με κορίτσι, και το ήθελε, και ήθελε και να ακούγεται σαν κορίτσι.
Την πρώτη φορά που τον είδα ήταν σε μια σκηνή στο Μάντσεστερ, είχε φτάσει για να κάνει sound check, και δεν υπήρχε κανείς άλλος εκεί παρά εγώ και κάτι πιτσιρικάδες, και βγήκε από το αυτοκίνητο ντυμένος με το απόλυτο γκλαμ επάνω του, και φορώντας τα πιο τεράστια γυναικεία παπούτσια. Και αυτό ήταν απόλυτα εντυπωσιακό.
10. Ζείτε (τότε στο Λος Άντζελες) κλεισμένος στον εαυτό σας, γιατί;
Απολύτως, όσο μεγαλώνω τόσο αισθάνομαι προνομιούχος που μένω μόνος, που δεν έχω να δίνω λογαριασμό για τα σκ@τ@ των άλλων ανθρώπων και τις βρωμιές τους και τα λοιπά.
Το να ζω μόνος είναι το απόλυτο προνόμιο, και είμαι ευγνώμων για αυτό.
------------------------------------------------------------
Θα θέλαμε να την είχαμε πάρει εμείς από τον Moz, αλλά πρόκειται για συνέντευξη που έχει δώσει τον Απρίλιο του 2004 στο περιοδικό GQ.
Επιμέλεια Χριστίνα Τσατσαράγκου
