Με το μοναδικό του χάρισμα, ο ήρωας του μυθιστορήματος "Αυτός που διάβαζε τη σκέψη'', Βίκτορ Τουγκάνοφ, μας μεταφέρει σ' έναν κόσμο όπου πρωταρχικό ρόλο παίζει το σύμπαν των σκέψεων και η ''ανάγνωσή'' τους εξισώνεται με τις υπόλοιπες αισθήσεις. Η ικανότητα του Βίκτορ δε συγκροτεί απλώς τη χαρτογράφηση ενός νέου κόσμου με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αλλά λειτουργεί παράλληλα με τον συμβατό. Όπως ο Ζαν-Μπατίστ Γκρενούιγ, ο ήρωας του Ζίσκιντ στο ''Αρωμα'', που καταγράφει στη μνήμη του όλες τις μυρωδιές που συναντά στο δρόμο του, ο Βίκτορ Τουγκάνοφ διαφέρει από τους υπόλοιπους ανθρώπους: ''Ο Βίκτορ αντιλαμβανόταν την ακτινοβολία του πνεύματος και της ψυχής, όπως αντιλαμβάνεται κάποιος άλλος άνθρωπος την εφίδρωση του σώματος. Δε χρειαζόταν να καταβάλει προσπάθεια, όπως δε χρειάζεται προσπάθεια για να δεις ή να ακούσεις. Δεχόταν αμέσως την ακτινοβολία. Σ' αυτήν ανήκαν ο ήχος της φωνής, οι κινήσεις, το γέλιο, η άρθρωση και η ματιά, οι χειρονομίες, το βάδισμα και το γέλιο... Κοίταζε τους ανθρώπους στο πρόσωπο, τους άφηνε να τον αγγίξουν και αντιλαμβανόταν έτσι ποιο ήταν το φυσικό τους και η ιδιοσυγκρασία τους.''
Ο ήρωας ''ήταν προικισμένο παιδί'', αλλά τρόμαζε τους γύρω του με το διεισδυτικό του βλέμμα, το αλληθώρισμά του και την έντονη προσωπικότητά του.
Μία σειρά από δυσάρεστες συγκυρίες οδηγούν στην απομάκρυνση από το περιβάλλον του και στην πλήρη ανεξαρτητοποίησή του. Από το σημείο αυτό, οι περιπλανήσεις του Βίκτορ φαίνονται να έχουν περισσότερο από έναν στόχους: Την αναβίωση του ιστορικού και πολιτικού περιβάλλοντος της προεπαναστατικής Πετρούπολης, των αντίξοων συνθηκών επιβίωσης στην Σιβηρία κατά την εξορία και στην περιγραφή της ατμόσφαιρας του Παρισιού τον 19ο αιώνα.
Έντονες είναι οι λογοτεχνικές αναφορές στο έργο του Μπαλζάκ: στα μάτια του αναγνώστη σκιαγραφείται η περίοδος της βασιλείας του Λουί Φιλίπ, η άνοδος της αστικής τάξης, ο κύκλος των τραπεζιτών, ο κόσμος του θεάματος και η δύναμη του Τύπου. Σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης, η ατμόσφαιρα στο Παρίσι μας θυμίζει τις ''Χαμένες Ψευδαισθήσεις'' και τον κεντρικό ήρωα του Μπαλζάκ, Λισιέν.
Δεύτερος στόχος της περιπλάνησης του Βίκτορ είναι η χαρτογράφηση και η περιγραφή των σκέψεων μίας ολόκληρης κοινωνίας. Σημαντικό ρόλο σ' αυτή τη διαδικασία παίζει η ενασχόληση του ήρωα με το επάγγελμα του δημοσιογράφου. Χρησιμοποιώντας το χάρισμά του, ο Τουγκάνοφ φθάνει πρώτος στην είδηση και ''βλέπει'' πέρα από αυτήν. Μέσα από τις συνθήκες αυτές, τα συναισθήματα αποκτούν γεύση, χρώμα, οσμή και η απόσταση που τα χωρίζει από τον ήρωα-παρατηρητή εκμηδενίζεται: Ο Βίκτορ περιγράφει την τρέλα, την αναζήτηση της ευτυχίας, αλλά και τη συνάντησή του για πρώτη φορά με την αγάπη.
Η μεγάλη πορεία του στο βασίλειο των σκέψεων θα αναγάγει τον Βίκτορ (συμπτωματική η επιλογή του ονόματος;) σε ημίθεο που θέλει να μοιράσει, να χαρίσει λίγη ευτυχία στους ανθρώπους.
Ο χαρισματικός ''ληστής'' των σκέψεων και των συναισθημάτων είναι χωρίς αμφιβολία μία από τις πιο δυνατές λογοτεχνικές φιγούρες που καθηλώνουν τον αναγνώστη από το incipit. Οι ήρωες του Μπαλζάκ, του Τολστόι και του Ντοστογιέφσκι βρίσκουν τον αντάξιο συνεχιστή τους.

Εμπειρία Εκδοτική
Τίτλος: ''Αυτός που διάβαζε τη σκέψη''
Συγγραφέας: Γκούντερ Γκρος
Μετάφραση: Πώλα Φίλια
σελ: 288
Τιμή: 4.250
ISBN: 960-7919-97-1