Από τον ΒΑΣΙΛΗ ΛΟΥΚΑ
Μιζέρια, χαμηλά νούμερα στις πωλήσεις, έλλειψη ενδιαφέροντος και τεράστια πτώση στην παραγωγικότητα είναι τα δεινά που μαστίζουν την ελληνική δισκογραφία στις μέρες μας. Στη μετα-ριάλιτι εποχή, όπου τα αστέρια του ενός σουξέ και της μιας νύχτας έδωσαν, πήραν και μας... μπούκωσαν, τα πράγματα έχουν σφίξει. Δύσκολοι καιροί για τους ερμηνευτές, που βλέπουν τα μαύρα CD τους να μοσχοπουλιούνται και τις επίσημες κόπιες να μένουν στα αζήτητα.
Μαύρη, μαύρη, μαύρη μου έχεις κάνει τη ζωή, τραγουδάει η Τσίλα και είναι σαν να παίζει με τον πόνο των απανταχού τραγουδιστών μας. Αν ρίξει κανείς μια προσεκτική ματιά στην αγορά του δίσκου, θα ανακαλύψει τα χάλια που επικρατούν στην πιάτσα.
Κάποτε το να γίνει χρυσός ή πλατινένιος ένας δίσκος ισοδυναμούσε με πωλήσεις εκατοντάδων χιλιάδων αντιτύπων, που έφερναν διπλές και τριπλές απονομές.
Αυτά καλό είναι να τα ξεχάσετε, καθώς η νέα τάξη πραγμάτων έχει επιβάλει τις πωλήσεις μέσω Internet και την ασυγκράτητη πειρατεία. Το μόνο που χρειάζεται είναι να ξέρει κανείς να κατεβάζει κομμάτια από το Διαδίκτυο, με την απεριόριστη χωρητικότητα.
Ο στόχος, άλλωστε, είναι πλέον όλα να γίνουν σχεδόν ψηφιακά. Κάτι που σημαίνει ότι στα επόμενα χρόνια αφενός θα εκδοθούν αμέτρητα άλμπουμ, που θα είναι όμως μόνο για «κατέβασμα» μέσω Διαδικτύου, και αφετέρου οι περισσότερες ίσως αγορές θα πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά.
Το ζητούμενο, λοιπόν, εδώ είναι εάν μπορεί να υπάρξει και πώς θα είναι το λεγόμενο «διαδικτυακό Top-10 των πωλήσεων», ενώ σημαντικός παράγοντας είναι και το τι γίνεται και πώς γίνεται στη «μαύρη αγορά».
Το βέβαιο είναι ότι οι σταρ που ξεπουλάνε και στις δύο αυτές περιπτώσεις, δηλαδή σε Internet και πειρατεία, δεν διαφέρουν και πολύ από τα ονόματα που θεωρούνται εμπορικά σε επίπεδο νόμιμων πωλήσεων.
Τα βαθύτερα αίτια
Αν ψάξουμε γενικότερα για να δούμε τι φταίει και ο κόσμος φεύγει από τα καταστήματα δίσκων, θα εντοπίσουμε ποικιλία αιτίων.
Πρώτος κανόνας είναι ότι το σίριαλ των ολοένα και μειωμένων πωλήσεων συνεχίζεται.
«Η πειρατεία σκοτώνει τη μουσική», λένε οι εταιρείες, ενώ καλλιτέχνες, δημιουργοί, «πειρατές», αστυνομία και IFPI διαμορφώνουν ένα ιδιόμορφο σύνολο με ετερόκλητους ήρωες και πρωταγωνιστές.
Από την άλλη, η τιμή των CD σε συνδυασμό με τη δεδομένη άρνηση του κοινού να υποκύψει στο ακριβό περιτύλιγμα για πολλούς οδηγεί στην επιλογή της πειρατείας και στην ολοένα και αυξανόμενη μαύρη αγορά. Ας μην ξεχνάμε ότι δεν φτάνει ένας μισθός για να γεμίσει το καλάθι της νοικοκυράς, να ντυθεί με σινιέ ο κανακάρης και να αγοράσουμε και το άλμπουμ του αγαπημένου μας τραγουδιστή.
Ενθαρρυντικό, πάντως, για κάποιους ειδήμονες της αγοράς είναι το ότι μερικά μεγάλα ονόματα εξακολουθούν να πιάνουν τα 15.000 αντίτυπα. Ελπίδες όμως αφήνει το γεγονός ότι παρ όλα αυτά είναι πολλοί και εκείνοι που εξακολουθούν να αγοράζουν αυθεντικά CD, γιατί τους αρέσουν τα εξώφυλλα, οι φωτογραφίες και οι πληροφορίες που τα συνοδεύουν. Πάντως, είναι γεγονός ότι αν το πακέτο της νόμιμης κόπιας συνοδεύεται από ενδιαφέρον υλικό, οι φανατικοί θα το πάρουν.
Η πτώση του χρυσού και της πλατίνας
Ξεκινάω με μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν για να σας πω ότι μέχρι το 1990 απαιτούνταν 50.000 αντίτυπα για να χαρακτηριστεί ένα άλμπουμ χρυσό και 100.000 για να γίνει ένας δίσκος πλατινένιος. Οι αντίστοιχες τιμές στα άλμπουμ ξένου ρεπερτορίου έπαιζαν τότε στα 25.000 και τα 50.000 αντίστοιχα!
Μέχρι το 1999 τα αντίστοιχα νούμερα έπεσαν στα 30.000 και τα 60.000 αντίτυπα αντίστοιχα, ενώ το CD single, ανεξάρτητα από το εάν ήταν ελληνικού ή ξένου ρεπερτορίου, είχε την εξής διαφοροποίηση: στα 10.000 γινόταν χρυσό και στα 20.000 πλατινένιο.
Όσο για τα CD διεθνούς ρεπερτορίου, χρειάζονταν 15.000 αντίτυπα για να γίνουν χρυσά και 30.000 για να γίνουν πλατινένια.
Η επόμενη πτώση του ορίου ίσχυσε μέχρι το 2003, οπότε κατέβηκε κι άλλο ο πήχης.
Το χρυσό έπεσε στα 25.000 αντίτυπα, ενώ για να θεωρείται ένα CD πλατινένιο αρκούσαν 50.000 πωλήσεις! Σημειώστε εδώ ότι ο χρυσός και η πλατίνα στα άλμπουμ διεθνούς ρεπερτορίου απονέμονταν τότε στα 10.000 και 20.000 αντίτυπα αντίστοιχα.
Από το 2003 και μετά οι πωλήσεις που απαιτούνται ώστε ένα άλμπουμ να χαρακτηριστεί χρυσό είναι 20.000 κομμάτια και για το πλατινένιο χρειάζονται τα διπλάσια, δηλαδή 40.000 αντίτυπα.
Από το καλοκαίρι του 2006 η κατάσταση δείχνει να είναι ελαφρώς μη αναστρέψιμη, καθώς είναι ενδεικτική της αδυναμίας κίνησης της αγοράς. Το χρυσό απονέμεται πλέον με τη συμπλήρωση μόλις 15.000 πωλήσεων, ενώ το πλατινένιο απαιτεί 30.000 αντίτυπα.
Όσο για τα CD με διεθνείς κυκλοφορίες, το παιχνίδι πλέον παίζεται ακολουθώντας δύο μόνο παραμέτρους: στα 7.500 κομμάτια έρχεται το χρυσό και στα 15.000 το πλατινένιο...
Τα κόλπα
Οι διακρίσεις αυτές, που αποτελούν μόνιμο άγχος του κάθε καλλιτέχνη αλλά και των δισκογραφικών εταιρειών, καθώς δείχνουν συνήθως το δρόμο για την κορυφή, φαίνεται πως οριοθετούν μια νέα, φτωχή πραγματικότητα για την Ελλάδα.
Οι κατακτήσεις αυτές, που όταν γίνονται πραγματικότητα οδηγούν βάσει συμβολαίων σε κάποια μπόνους και πιθανότατα σε δώρα από πλευράς εταιρείας προς τον καλλιτέχνη, τείνουν ολοένα και περισσότερο να εξελιχθούν σε είδος πολυτελείας. Σ αυτό το σημείο πρέπει να τονίσω ότι χρυσοί και πλατινένιοι δίσκοι πλέον απαιτούν πωλήσεις που αφορούν συσκευασίες ανεξαρτήτως περιεχομένου. Αυτό δηλαδή που μετράει πλέον είναι η συσκευασία και όχι το εάν ένας καλλιτέχνης προσφέρει στο άλμπουμ του DVD ή πάνω από ένα CD.
Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Για λόγους εντυπώσεων και επί σειρά ετών εφαρμοζόταν μια καλοστημένη κομπίνα.
Όταν ακούγαμε ότι ένα διπλό CD είναι πλατινένιο, στην ουσία ήταν χρυσό, καθώς οι πωλήσεις λογαριάζονταν διπλές, μιας και είχαμε να κάνουμε με δύο CD, τα οποία στην ουσία αποτελούσαν ένα άλμπουμ.
Το τερτίπι αυτό των δισκογραφικών εταιρειών γινόταν με στόχο να εντυπωσιάσουν την κοινή γνώμη και τους αντιπάλους.
Εξυπακούεται ασφαλώς ότι, πέρα από τις εταιρείες, κερδισμένοι στο παιχνίδι του δισκογραφικού πρωταθλήματος βγαίνουν και οι καλλιτέχνες, καθώς με αντίστοιχα κόλπα μπορούν και ανεβάζουν το κασέ τους και εισπράττουν μεγαλύτερα νυχτοκάματα.
Μιλώντας όμως για χρυσά και πλατινένια, είμαι βέβαιος ότι ακούτε συχνά πως ένα CD δεν πρόλαβε καλά καλά να κυκλοφορήσει και έγινε χρυσό ή πλατινένιο.
Παλαιότερα, μάλιστα, θυμάμαι ότι είχαμε και το ευτράπελο να αναγγέλλεται η κυκλοφορία ενός δίσκου και σχεδόν την ίδια μέρα να γίνεται και η απονομή.
Ασφαλώς μιλάμε για μεγάλο κόλπο...
Το χρυσό ή το πλατινένιο της διάκρισης δεν έχει καμία σχέση με πωλήσεις, αλλά με την τοποθέτηση που έχει κάνει η εταιρεία. Έχεις καλό διευθυντή πωλήσεων; Μπορεί να μοιράσεις CD παντού. Αυτό δε σημαίνει, όμως, ότι αυτό που μοίρασες έκανε... χρυσές πωλήσεις.
Η διάκριση, και κατά συνέπεια η απονομή, οφείλει να έρχεται βάσει των πραγματικών πωλήσεων. Αν προσέξει λοιπόν κανείς τις λεπτομέρειες στο επίσημο top πωλήσεων της IFPI, θα ανακαλύψει ποιοι είναι εκείνοι που πραγματικά κατακτούν ανάλογες διακρίσεις και ποιοι απλώς δίνουν το «παρών» σε τελετές που γίνονται σε κάποιο μεγάλο δισκάδικο ή σε κάποιο κλαμπ.
Πλατινένιοι: Μιλήσαμε πιο πάνω για τη διάκριση της κατηγορίας χρυσού και πλατινένιου δίσκου. Πάμε να δούμε ποιοι έφτασαν αισίως στις 30.000 πωλήσεις φέτος. Είναι λίγοι και καλοί οι πρωταγωνιστές του τραγουδιού που το κατάφεραν και πολύ φοβάμαι ότι σε λίγο ανάλογες διακρίσεις θα αποτελούν είδος πολυτελείας. Μέχρι στιγμής πλατινένιοι έγιναν μόλις 5 δίσκοι: Το τρίο Αλεξίου, Ιωαννίδης, Μάλαμας με το άλμπουμ που απεικονίζει την επί σκηνής συνεργασία τους και λέγεται «Live στο Λυκαβηττό». Ο Νότης Σφακιανάκης με το διπλό live άλμπουμ του που έχει τίτλο «Νύχτες μαγικές». Ο Νίκος Βέρτης με το άλμπουμ του «Μόνο για σένα». Ο Γιάννης Πάριος με το επετειακό άλμπουμ του «Το ρεσιτάλ μιας φωνής». Ο Γιάννης Πλούταρχος με το περίπου αυτοβιογραφικό δισκογραφικό του άλμπουμ «Στιγμές Best Οf».
Χρυσοί: Είναι τα άλμπουμ που κατάφεραν και έπιασαν τις 15.000 πωλήσεις μέσα στο 2007.
Ο Αντώνης Ρέμος & οι ΟΝΙΡΑΜΑ με το άλμπουμ τους «Ιn Concert».
Ο Φίλιππος Πλιάτσικας με το τελευταίο του άλμπουμ, που έχει τίτλο «Οmnia». Ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου με το άλμπουμ «Μετωπική». Ο Γιώργος Νταλάρας για μια ακόμη φορά με το άλμπουμ του «Με το να πόδι στ άστρα». Ο Θάνος Πετρέλης με το νέο του άλμπουμ «Είμαι ακόμη ελεύθερος». Η Μαρία Φαραντούρη και ο Μίκης Θεοδωράκης με το άλμπουμ «Οδύσσεια». Η Άλκηστη Πρωτοψάλτη με το δίσκο της «Στο ωραιότερο σημείο». Η Χάρις Αλεξίου με το αφιέρωμα στον Μάνο Λοϊζο, που έχει τίτλο «Όλα σε θυμίζουν / Live στο Ηρώδειο».
Singles: Ας ρίξουμε και μια ματιά στα singles, όπου συναντάμε τέσσερα μόλις ονόματα που έχουν καταφέρει να ξεχωρίσουν. Να σημειώσουμε ότι πρόκειται για ειδική κατηγορία κυκλοφοριών, καθώς εδώ το όριο είναι τα 7.500 αντίτυπα για το χρυσό και τα διπλάσια για το πλατινένιο.
Στα 15.000 αντίτυπα έχει φτάσει το CD single με τίτλο «Πιο πολύ» του Μιχάλη Χατζηγιάννη. Στα 11.000 βρίσκεται μέχρι στιγμής το «Υassou Μaria» του Σαρμπέλ. Στα 10.000 το κομμάτι «Φως» της Έλενας Παπαρίζου. Στα 8.000 έχει φτάσει με το «Μετακομίζω» ο Πάνος Κιάμος.
