Αν επισκεφτείς ποτέ την Ιαπωνία ή αν έχεις φίλους από εκεί, ίσως παρατηρήσεις κάτι περίεργο: οι Ιάπωνες δεν λένε «ευχαριστώ» ( arigatou) τόσο συχνά όσο εμείς. Όχι, δεν είναι αγενείς! Απλώς, η κουλτούρα τους βλέπει την ευγνωμοσύνη λίγο διαφορετικά.
Η αξία της σιωπηλής εκτίμησης
Στη Δύση, έχουμε μάθει ότι το «ευχαριστώ» είναι βασικό στοιχείο της ευγένειας. Στην Ιαπωνία, όμως, η ευγνωμοσύνη εκφράζεται συχνά μέσα από πράξεις και όχι απαραίτητα με λόγια. Για παράδειγμα, αν βοηθήσεις έναν Ιάπωνα φίλο, μπορεί να σου ανταποδώσει τη χάρη αργότερα, αντί να σου πει απλώς «ευχαριστώ».
Η έννοια του atarimae
Στην ιαπωνική κουλτούρα, υπάρχει η έννοια του atarimae, που σημαίνει «είναι αυτονόητο». Αν κάποιος κάνει κάτι που θεωρείται μέρος της κοινωνικής του ευθύνης, όπως το να προσφέρει καλή εξυπηρέτηση ή να βοηθήσει έναν φίλο, τότε δεν περιμένει να του πουν «ευχαριστώ». Για παράδειγμα, ένας σερβιτόρος σε ένα εστιατόριο στην Ιαπωνία δεν περιμένει να ακούσει «ευχαριστώ» από κάθε πελάτη, γιατί η εξυπηρέτηση είναι απλά το καθήκον του.
Το «ευχαριστώ» μπορεί να δημιουργήσει απόσταση
Σε κάποιες περιπτώσεις, το να πεις «ευχαριστώ» μπορεί να κάνει μια σχέση να φαίνεται πιο τυπική και απομακρυσμένη. Οι στενοί φίλοι ή η οικογένεια μπορεί να εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους με ένα χαμόγελο ή μια μικρή πράξη, παρά με λόγια. Αυτό συμβαίνει επειδή η Ιαπωνία είναι μια κοινωνία που βασίζεται στην αίσθηση της ομάδας (wa), όπου οι άνθρωποι νιώθουν αμοιβαία υποχρέωση ο ένας προς τον άλλο χωρίς να χρειάζονται συνεχή επιβεβαίωση.
Λένε οι Ιάπωνες ποτέ «ευχαριστώ»;
Φυσικά! Όταν η περίσταση το απαιτεί, οι Ιάπωνες χρησιμοποιούν διάφορες εκφράσεις ευγνωμοσύνης, όπως:
• Arigatou το πιο απλό «ευχαριστώ».
• Arigatou gozaimasu πιο ευγενικό και επίσημο.
• Sumimasen που σημαίνει «συγγνώμη», αλλά συχνά χρησιμοποιείται και για να εκφράσει ευγνωμοσύνη, ειδικά όταν κάποιος έκανε κάτι για σένα.
Τι μπορούμε να μάθουμε από αυτό;
Η ιαπωνική προσέγγιση στην ευγνωμοσύνη μάς δείχνει ότι δεν είναι πάντα τα λόγια που μετράνε, αλλά και οι πράξεις. Ίσως δεν χρειάζεται να λέμε «ευχαριστώ» μηχανικά, αλλά να δείχνουμε την εκτίμησή μας με μικρές κινήσεις που έχουν περισσότερο νόημα. Και την επόμενη φορά που κάποιος θα κάνει κάτι καλό για σένα, μπορείς να σκεφτείς: χρειάζεται ένα «ευχαριστώ» ή μήπως μια πράξη λέει περισσότερα;
