Είναι όμως τόσα πολλά αυτά τα ερωτήματα και τόσο δεξιοτεχνικά διατυπωμένα που εδώ (ειδικά στα τελευταία είκοσι λεπτά) σου αφήνουν ένα αίσθημα πικρής απορίας.
Με δυο λέξεις θα έλεγα ίσως ότι το πρώτο μέρος είναι καλύτερο από το δεύτερο, όμως δεν θα ήταν σωστό. Τα δυο αυτά μέρη απαρτίζουν την ίδια ταινία, η οποία πρέπει να αποκωδικοποιηθεί με προσοχή.
Περισσότερα φιλοσοφικά θέματα λοιπόν, και βαθύτερη θρησκευτική ανάλυση, περιλαμβάνει αυτό το μέρος. Περιλαμβάνει, όμως, και δυο-τρεις ακραίες ερωτικές σκηνές - αυτή με τους δύο γυμνούς μαύρους και την Γκενσμπούργκ νομίζω θα συζητιέται για πολύ καιρό. Περισσότερο ίσως και από το πρώτο μέρος του director's cut που είδαμε στο Βερολίνο.
Το δεύτερο μέρος αρχίζει βέβαια από το σημείο που είχε τελειώσει το πρώτο: την στιγμή δηλαδή που η Τζο (Στέισι Μάρτιν) κάνει έρωτα με τον Ζερόμ (Σάια ΛαΜπαφ) και έντρομη τού λέει «δεν αισθάνομαι τίποτα».
Αυτό το «τίποτα» που του λέει, όμως, δεν είναι μεταφορικό, αλλά απολύτως κυριολεκτικό: δεν αισθάνεται κανενός είδους ερεθισμό, καμιά ηδονή κατά την διάρκεια της ερωτικής τους επαφής.
Αρχίζει έτσι ένα επώδυνο ταξίδι που την πάει στην στιγμή του πρώτου της αυθόρμητου οργασμού- τον οποίο ωστόσο ο γιατρός ονόμασε «επιληπτική κρίση».
Τότε η 12χρονη Τζο είχε βιώσει ένα μεταφυσικό-θρησκευτικό όραμα. Είχε δει τον εαυτό της να υπερίπταται σαν τον Ιησού ανάμεσα σε δυο μυστηριώδεις γυναίκες.
«Καμία από αυτές τις γυναίκες δεν ήταν η Παρθένος» της εξηγεί ο ιδιότυπος ψυχαναλυτής της, ο Σέλιγκμαν (Στέλαν Σκάρσγκαρντ).
«Η μια όμως ήταν η Βαλέρια Μεσσαλίνα, η γυναίκα του αυτοκράτορα Κλαύδιου, η πιο διαβόητη νυμφομανής στην ιστορία. Και η άλλη η περίφημη Πόρνη της Βαβυλώνας, η οποία καβαλάει τον Νίμροδ με τη μορφή ταύρου».
Και εκεί που νομίζεις ότι η αλληγορία τείνει να αγγίξει την αρλουμπολογία, ο Σέλιγκμαν βάζει τα πράγματα στην θέση τους.
«Η ιστορία αυτή» λέει στην Τζο «μοιάζει σαν μια βλάσφημη αναδιατύπωση της Μεταμόρφωσης του Ιησού στο Όρος -ενός από τα πιο ιερά εδάφια της Ανατολικής Εκκλησίας. Είναι εκεί που η ανθρώπινη φύση του Χριστού φωτίζεται από το αθάνατο φως της αιωνιότητας.»
Όσο παράδοξη και αν ακούγεται αυτή η θεολογική (ή ίσως και ψευδο-θεολογική προσέγγιση), μην ξεχνάτε ότι ο ίδιος ο Τρίερ είχε πει ότι η ταινία του είναι ένα «θρησκευτική πορνό». Ιδού λοιπόν!
Στην συνέχεια θα ακούσουμε έκθαμβοι (όλα να τα περιμένεις από τον Τρίερ!) την ιστορία του Σχίσματος των Εκκλησιών που έγινε το 1054. Ναι αυτό που μάθαμε στο σχολείο και παραμένει καίριο πρόβλημα στις σχέσεις του Καθολικισμού με την Ορθοδοξία.
Nymphomaniac appetizer - Chapter 5: The Little Organ School from Zentropa on Vimeo.
Το έκτο μάλιστα κεφάλαιο της ταινίας τιτλοφορείται «Ανατολική και Δυτική Εκκλησία (η σιωπηλή πάπια)». Όποιος θέλει να κάνει πλάκα μπορεί, ο Τρίερ όμως είναι σαφέστατος:
«Παρόλο που η Χριστιανική Εκκλησία διασπάστηκε το 1054 εξαιτίας των διαφωνιών μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας, αυτό που σήμερα ονομάζουμε Ορθόδοξη και Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είναι μια τυπική εικόνα της Ανατολικής Εκκλησίας.
Αν το γενικεύσεις μπορείς να πεις πως η Δυτική Εκκλησία είναι η εκκλησία του Πόνου, ενώ η Ανατολική, η εκκλησία της Ευτυχίας. Έτσι αν κάνεις ένα νοητικό ταξίδι από τη Ρώμη ανατολικά, αισθάνεσαι να απομακρύνεσαι από τον πόνο και την ενοχή, και να πλησιάζεις το φως και τη χαρά.»
Nymphomaniac appetizer - Chapter 6: The Eastern and the Western Church (The Silent Duck) from Zentropa on Vimeo.
Και όλα αυτά δεν είναι παρά η αρχή της ταινίας. Στην συνέχεια (δεν θα γράψω βέβαια λεπτομέρειες) θα οδηγηθούμε σε ένα σκοτεινό περιβάλλον στοχασμών και ιδεολογικών συγκρούσεων, μέσα στο οποίο άνετα μπορεί να χαθεί ο καθένας.
Απελπισμένα τσιτάτα για την Δημοκρατία και την Κοινωνία («η κοινωνία είναι δειλή και οι άνθρωποί της είναι ηλίθιοι για την δημοκρατία») συνυπάρχουν με ανατριχιαστικές περιγραφές σαδισμού ή ακόμη και παιδεραστίας. Εικόνες σοκ διαχέονται μέσα σε ανάσες τρυφερότητας.
Nymphomaniac appetizer - Chapter 7: The Mirror from Zentropa on Vimeo.
Σε κάθε στιγμή της ταινίας οι κραυγές των «ισχυρών» μετρούν τους ψιθύρους των «αδύναμων», ενώ ο πόνος απλώνει την εξουσία σαν σεντόνι πάνω από τις λέξεις και την πλοκή.
«Οι ανθρώπινες αρετές μπορούν να εκφραστούν με μια μόνο λέξη: υποκρισία» λέει η Τζο. «Ανυψώνουμε αυτούς που λένε το σωστό αλλά εννοούν το λάθος, και περιγελούμε αυτούς που λένε το λάθος όμως εννοούν το σωστό.»
Nymphomaniac appetizer - Chapter 8: The Gun from Zentropa on Vimeo.
Στο δεύτερο αυτό μέρος όμως δεν θα μείνουμε μόνο στον κόσμο της Τζο, αλλά θα μάθουμε περισσότερα για το χαρακτήρα του Σέλιγκμαν- κάτι ιδιαιτέρως σημαντικό αφού στο φινάλε (μην ανησυχείτε δεν πρόκειται να το αποκαλύψω) αυτός θα παίξει ένα καθοριστικό ρόλο.
Ο κεντρικός χαρακτήρας της Τζο πάντως ερμηνεύεται περισσότερο από την Γκενσμπούργκ και μόνο λίγη ώρα στην αρχή από την Στέισι Μάρτιν.
O Ζερόμ εξακολουθεί να έχει καθοριστικό ρόλο στην αφήγηση και ο Σάια ΛαΜπαφ, ο οποίος στο Βερολίνο προκάλεσε με τις αινιγματικές του ενέργειες, συνεχίζει να παίζει πολύ καλά.
Το ιδιοφυές μουσικό και μαθηματικό παιχνίδι (με την πολυφωνική μουσική του Μπαχ και την ακολουθία Φιμπονάτσι) εδώ επεκτείνεται είτε με το «παράδοξο του Ζήνωνα» είτε με τις Φούγκες του Μπετόβεν, και οι διαστάσεις του πια είναι τεράστιες.
Αναζητώντας τα όρια της ανθρώπινης σεξουαλικότητας ο Τρίερ δεν διστάζει να αναμετρηθεί ακόμη και με την διαστροφή. Και αυτό το έχει ήδη πληρώσει, δεχόμενος τις επιθέσεις όσων είδαν (ή ήθελαν να δουν) μια άλλη ταινία.
Ας το γράψω όμως μια και καλή: «μην κουράζεστε άδικα και μην ξοδεύετε το μίσος σας. Το «Nymphomaniac» δεν είναι πορνό». Οπότε προσοχή: καταναλώστε υπεύθυνα.
