Τι: "Πρωτομάστορας" του Μανώλη Καλομοίρη
Πού: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Βασ.Σοφίας & Κόκκαλη 1, τηλ.: 210-7282333)
Πότε: 25/1/2008 - 31/1/2008 // 20:00
Τιμές εισιτηρίων: €90, 60, 45, 28 Φοιτητικό €15
ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ για την παράσταση πωλούνται από τα ταμεία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του ΟΜΜΑ. Εθνική Λυρική Σκηνή ώρες λειτουργίας: 9:30-21:00 // Τηλέφωνα ταμείου: 210 3612461, 210 3643725, 210 3643700. Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ώρες λειτουργίας: Δε-Πα 10π.μ - 6μ.μ, Σα 10π.μ. - 2π.μ, κατά τις ημέρες των παραστάσεων: Δε-Πα 10π.μ.- 8.30μ.μ, Σα 10π.μ. - 2π.μ & 6μ.μ - 8.30μ.μ, Κυ 6μμ.- 8.30μ.μ. Τηλέφωνα ταμείου: 210-7282333.

Ένα έργο εμβληματικό, που μιλά για το κτίσιμο ενός νέου κόσμου, ο «Πρωτομάστορας», του Μανώλη Καλομοίρη, αποτελεί τη νέα παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε συμπαραγωγή με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Ο Πρωτομάστορας, βασίζεται στην ομώνυμη τραγωδία του Νίκου Καζαντζάκη, της οποίας ο αρχικός τίτλος ήταν Η Θυσία. Το ποιητικό κείμενο επεξεργάστηκε ο ίδιος ο συνθέτης, ενώ για ορισμένα σημεία του έργου αναζήτησε τη βοήθεια των Νίκου Ποριώτη, Άγνη Ορφικού (Γ. Στεφόπουλος) και της Μυρτιώτισσας (Θ. Δρακοπούλου). Η ιστορία έχει τη βάση της στο γνωστό μεσαιωνικό θρύλο. Σύμφωνα με την υπόθεση, προκειμένου να στεριώσει το Γεφύρι της Άρτας ο Πρωτομάστορας πρέπει να χτίσει ζωντανή την Σμαράγδα, αγαπημένη του και κόρη του Άρχοντα στα θεμέλια.

O Πρωτομάστορας του Καλομοίρη (1916) αποτελεί σμίλεμα πολλών μουσικών και θεατρικών στοιχείων: η τραγωδία συναντά την όπερα και το δημοτικό τραγούδι τη δυτική μουσική. Το έργο εμπλουτίζει το οπερατικό ρεπερτόριο με ένα σημαντικό ποιητικό κείμενο αντάξιο της Ηλέκτρας του Χόφμανσταλ, αναδεικνύοντας την εξαίσια μουσική του Μανώλη Καλομοίρη. Θέμα του το κτίσιμο του γεφυριού της Άρτας, η πάλη με το πεπρωμένο, η γυναικεία αγάπη και αυτοθυσία. Ο έρωτας του Πρωτομάστορα για τη Σμαράγδα είναι το εμπόδιο στο να στεριωθεί το γιοφύρι. Ο χρησμός της Μάνας-ιέρειας είναι σαφής: η αγαπημένη του Πρωτομάστορα να κτιστεί στα θεμέλια του γιοφυριού.

Δύση και Ανατολή έρχονται μαζί σ’ ένα από τα σημαντικότερα έργα του Καλομοίρη. Ο συνθέτης αφιέρωσε την όπερα στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Τον πολιτικό που θα ξανάκτιζε το Ελληνικό Έθνος την εποχή των εδαφικών ανακατατάξεων, των Βαλκανικών πολέμων και του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σε σκηνοθεσία του διακεκριμένου σκηνοθέτη Θωμά Μοσχόπουλου, σκηνογραφία της Λίλης Πεζανού, κοστούμια του Άγγελου Μέντη και φωτισμούς του Λευτέρη Παυλόπουλου, η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει ένα σημαντικό Ελληνικό έργο με το οποίο ο συνθέτης θέλησε να εκφράσει, όπως γράφει χαρακτηριστικά, ‘όχι τόσο και μόνο, το ελληνικό χρώμα, παρά την ψυχή την ελληνική.’

Ο Πρωτομάστορας συνιστά έργο με έντονες νιτσεϊκές επιδράσεις, και πιο συγκεκριμένα από το έργο «Τάδε έφη Ζαρατούστρα». Το θέμα της διατριβής του Καζαντζάκη ήταν άλλωστε «Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας» (1909). Ελεύθεροι, ατρόμητοι, περήφανοι, οι ήρωες Πρωτομάστορας και Σμαράγδα ζουν το πεπρωμένο τους μέχρι τέλους, εκφράζοντας έτσι το πνεύμα του μεγάλου Γερμανού φιλοσόφου.

Στην α’ εκδοχή του ο Πρωτομάστορας παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα στις 11 Μαρτίου 1916 από τον Ελληνικό Μουσικό Θίασο που διηύθυνε ο Απόστολος Κονταράτος στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών. Την ορχήστρα διηύθυνε ο συνθέτης και την σκηνοθεσία υπέγραφε ο Μιλτιάδης Λιδωρίκης. Η ξαναδουλεμένη εκδοχή (1923-1929) παρουσιάστηκε το 1930 στο θέατρο Ολύμπια υπό την διεύθυνση του Δημήτρη Μητρόπουλου σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη.

Από την Εθνική Λυρική Σκηνή ο Πρωτομάστορας παραστάθηκε στις 19.2.1943 με τον Αντώνη Δελένδα και την Άννα Ρεμούνδου στου κεντρικούς ρόλους. Διηύθυνε ο Λεωνίδας Ζώρας. Τον Ιούλιο του 1944 το έργο παρουσιάστηκε στο Ηρώδειο. Πλάι στον Δελένδα υπό την διεύθυνση του ίδιου του συνθέτη την Σμαράγδα ερμήνευε εκτός από την Ρεμούνδου και η μόλις 21χρονη Μαρία Κάλλας (τότε ακόμα Καλογεροπούλου).

Ο Μανώλης Καλομοίρης γεννήθηκε το 1883 στη Σμύρνη όπου πήρε τα πρώτα μαθήματα μουσικής. Μελέτησε πιάνο στην Αθήνα και συνέχισε τις σπουδές του σε Κωνσταντινούπολη και Βιέννη. Εκεί γνώρισε τη μουσική του Βάγκνερ και του Μάλερ. Εργάστηκε στο Χάρκοβο της Ρωσίας, όπου εντυπωσιάστηκε από τον «εθνικό» χαρακτήρα της μουσικής των συνθετών της «Ομάδας των Πέντε». Το 1910 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Τάχθηκε ένθερμα υπέρ των δημοτικιστών και αφιέρωσε την μουσική τραγωδία Ο Πρωτομάστορας στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Θεμελίωσε μία ελληνική «εθνική μουσική σχολή» κατά τα κεντροευρωπαϊκά πρότυπα. Το 1945 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (ο πρώτος που κατέλαβε την έδρα μουσικής) και μέχρι τον θάνατό του, το 1962, ανέλαβε πλήθος κορυφαίων θέσεων, συμβάλλοντας και αποτυπώνοντας κυρίαρχο το στίγμα του στην διαμόρφωση της μουσικής ζωής και μουσικής παιδείας στην Ελλάδα. Το πλούσιο δημιουργικό του έργο περιλαμβάνει κάθε είδους συνθέσεις φωνητικής και ενόργανης μουσικής εκτός από έργα θρησκευτικής μουσικής και μουσικής για το αρχαίο δράμα. Η ψύχραιμη αποτίμηση της συνεισφοράς του δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μουσική Διεύθυνση: Ηλίας Βουδούρης
Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος
Σκηνικά: Λίλη Πεζανού
Κοστούμια: Άγγελος Μέντης
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Χορογραφία: Μάρθα Κλουκίνα
Διδασκαλία Γλώσσας: Λούης Μανίκας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αγγέλα Σαρόγλου
Βοηθός Χορογράφος: Βασιλική Σπινάσα
Βοηθός Φωτιστή: Νίκος Βλασόπουλος
Διεύθυνση Χορωδίας: Νίκος Βασιλείου
Μουσική προετοιμασία (σολίστ): Μαρία Νεοφυτίδου Φρίξος Μόρτζος
Μουσική προετοιμασία (χορωδία): Ερμιόνη Νάστου

ΔΙΑΝΟΜΗ
Σμαράγδα: Κέρρι Μαρσίνκο
Πρωτομάστορας: Άβγκουστ Αμόνοφ
Τραγουδιστής: Μίνα Πολυχρόνου
Άρχοντας: Δημήτρης Πλατανιάς
Γέροντας: Χριστόφορος Σταμπόγλης
Μάνα: Αλεξάνδρα Παπατζιάκου