Κάποτε, λένε, ο ζωγράφος Γιώργος Μπουζιάνης είχε προσκληθεί, μαζί με τη Γερμανίδα σύζυγό του, στο σπίτι του ομότεχνού του Αλέκου Κοντόπουλου, στην Αγία Παρασκευή. Πήγε μόνος του. Oταν ρωτήθηκε γιατί δεν έφερε τη γυναίκα του, απάντησε ότι δεν υπήρχαν χρήματα για το δεύτερο εισιτήριο.
Ο Μπουζιάνης, κορυφαίος Ελληνας ζωγράφος, έργα του οποίου σήμερα δεν λείπουν από τις δημοπρασίες και αλλάζουν χέρια σε υψηλές τιμές, έζησε πολύ φτωχικά επιστρέφοντας στην Ελλάδα. Το 1934 δηλαδή, όταν εγκατέλειψε το Μόναχο, αναγνωρισμένος ήδη, προκειμένου να αποφύγει τους ΝΑΖΙ, αλλά δεν απέφυγε τα χειρότερα. Οι ΝΑΖΙ ήρθαν εδώ, έγινε εμφύλιος, βίωσε τη φτώχεια και το καλλιτεχνικό κατεστημένο ήταν εχθρικό. Η έδρα που του υποσχέθηκαν στην ΑΣΚΤ, δεν του δόθηκε ποτέ. Με τα χρήματα που πήρε πουλώντας το σπίτι του στο Μόναχο, αγόρασε ένα μικρό σπιτάκι στη Δάφνη, περίπου 50 τ.μ., όπου έζησε έως τον θάνατό του (1959).
Η εικοσιπενταετία στο σπίτι της Δάφνης, στην οδό Γ. Μπουζιάνη 27-31, όπως μετονομάστηκε ο δρόμος από τον δήμο, θα ζωντανέψει μέσα από την έκθεση «Ο Μπουζιάνης επιστρέφει σπίτι του», που θα εγκαινιαστεί στις 4 Οκτωβρίου. Τα εγκαίνια είναι διπλά: της έκθεσης στο ανακαινισμένο σπίτι και του νεόδμητου Νέου Πνευματικού Κέντρου «Γιώργος Μπουζιάνης», ακριβώς δίπλα.
Η έκθεση θα έχει σημαντικές εκπλήξεις. Η πρώτη, που διαμόρφωσε και το σκεπτικό της έκθεσης, όπως μας λέει η επιμελήτρια Ελένη Κυπραίου, είναι ένα σημειωματάριο στις σελίδες ενός διαβατηρίου 104 σελίδων (λείπουν 9), όπου ο ζωγράφος καταλογογραφεί τη δουλειά του στα χρόνια 1921 - 1934 (περίοδο που βρίσκεται στο Μόναχο και έχει σχεδόν διαμορφώσει το εξπρεσιονιστικό του ιδίωμα), καταγράφει τους Γερμανούς και Ελληνες συλλέκτες του, αρχειοθετεί φωτογραφίες έργων και οικογενειακές. Αποκαλύπτει «έναν συγκροτημένο άνθρωπο και διανοητή», λέει η Ελένη Κυπραίου. Η ύπαρξη του συγκεκριμένου σημειωματαρίου ήταν γνωστή, αλλά ήταν εξαφανισμένο. Ανακαλύφθηκε τυχαία στη συλλογή του νεαρού συλλέκτη Ηριδανού Τσιριγκούλη, κληρονόμου αρχείων και έργων Μπουζιάνη.
Αλλη έκπληξη είναι η παρουσίαση της παλέτας του ζωγράφου - «ένα λάδι πάνω σε ξύλο, σαν έργο, 40Χ55, με πολλά χρώματα, που θα μπορούσε να είναι έργο εξπρεσιονιστή ζωγράφου», σχολιάζει η επιμελήτρια. Προέρχεται, μαζί με άλλα τρία έργα, από τη συλλογή του γιατρού Θάνου Κωνσταντινίδη, στενού φίλου και υποστηρικτή του ζωγράφου.
Στο σπίτι του Μπουζιάνη θα παρουσιαστούν γύρω στα 15 έργα (λάδια, ακουαρέλες, σχέδια), κάποια για πρώτη φορά στο κοινό, όπως η περίφημη «Γυναίκα με φυτό», από τη Συλλογή της Βουλής, μια «Γυναικεία μορφή», από το υπουργείο Πολιτισμού, μια αυτοπροσωπογραφία - ακουαρέλα κ.ά.
Το αφιέρωμα Μπουζιάνη είναι σχεδιασμένο σε «ανθρώπινη κλίμακα». Μικρά έργα, λιγότερο γνωστά, αλλά και προσωπικά αντικείμενα και αρχειακό υλικό (φωτογραφίες, εκδόσεις, αφίσες, δύο ντοκιμαντέρ, αλληλογραφία, η θήκη των χρωμάτων, το ψαλίδι του κ.ά.). Ο Δήμος Δάφνης αγόρασε το σπίτι του Μπουζιάνη το 1984 και κατόπιν δύο όμορα οικόπεδα με στόχο την κατασκευή μουσείου αφιερωμένου στον μεγάλο καλλιτέχνη.
Το πρώτο ανακαινίστηκε και δίπλα ανεγέρθηκε ένα νέο υπερσύγχρονο τετραώροφο, με πέντε υπόγεια, κτίριο (αρχιτεκτονικό γραφείο Studio 75). Τα ενώνει μια αυλή διαμορφωμένη έτσι ώστε να θυμίζει τη δεκαετία του ‘30, όταν ο ζωγράφος εγκαταστάθηκε στην περιοχή. Το νέο κτίριο, εκτός από ποικίλες πολιτιστικές δραστηριότητες, θα αφιερώσει μόνιμο χώρο για τον Μπουζιάνη, φιλοξενώντας κυρίως αρχειακό υλικό, ενώ στο παλιό θα συγκροτηθεί μια εξειδικευμένη βιβλιοθήκη για τον εξπρεσιονισμό.
Ο Μπουζιάνης ήθελε να είναι ανένταχτος: «Με ονομάζουν εξπρεσιονιστή, γιατί δεν μπορούν να καθορίσουν τη δουλειά μου. Μοντέρνο έργο δεν υπάρχει, μονάχα ποιότητα εργασίας».
Δήμητρα Ρουμπούλα
