Έναν πολυτάλαντο πνευματικό άνθρωπο έχασε τις τελευταίες ημέρες η Ελλάδα. Τον μεταφραστή του «Οδυσσέα» του Τζέιμς Τζόις, τον ποιητή, δοκιμιογράφο, σκηνοθέτη και ιδρυτή του κινηματογράφου «Στούντιο» Σωκράτη Καψάσκη.

Οι φίλοι του τον αποχαιρέτησαν την Τετάρτη το απόγευμα στο γενέθλιο χωριό του, τον Πισινώντα Ζακύνθου, όπου διέμενε μόνιμα τα τελευταία χρόνια. Γεννημένος πριν από 79 χρόνια, ο Σωκράτης Καψάσκης ήταν ένας δημιουργός με αγάπη για τη ζωή και την ποιοτική τέχνη, με ήθος και ευαισθησία.

Αφιέρωσε πολλά χρόνια για να μεταφράσει ένα από τα σπουδαιότερα, και ογκωδέστερα, έργα της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, τον «Οδυσσέα» του Τζόις (εκδ. Κέδρος). Τιμήθηκε γι αυτήν τη μετάφραση - έργο ζωής για τον ίδιο με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης, το 1992.

Στη μετάφραση του Τζόις ρίχτηκε αφότου έφυγε, το 1985, από τη διεύθυνση της κινηματογραφικής αίθουσας τέχνης «Στούντιο», την οποία άνοιξε τον πρώτο χρόνο της δικτατορίας, 1967, προβάλλοντας ποιοτικές, ριζοσπαστικές, πρωτοποριακές ταινίες από το παγκόσμιο σινεμά.

Μετέτρεψε αυτήν την αίθουσα στην πλατεία Αμερικής σε στέκι κάθε ψαγμένου σινεφίλ της εποχής. Αλλά και ο ίδιος είχε σπουδάσει κινηματογράφο, στο Παρίσι, κατά τη διετία 1954-1956.

Επιστρέφοντας και μέχρι το 1966 γύρισε 14 ταινίες. Ανάμεσά τους τις «Ερωτικές ιστορίες», βασισμένες στο διήγημα «Μια μάνα πέρασε» του Γ. Βλαχογιάννη, «Ο τελευταίος πειρασμός», πάνω στο μυθιστόρημα «Το τελευταίο καλοκαίρι» του Γ. Μαρή.

«Εφημερίδα»
Από το 1950, όμως, είχε στραφεί στην ποίηση, δημοσιεύοντας στο περιοδικό «Ο Αιώνας μας». Η πρώτη του ποιητική συλλογή, «Εφημερίδα», κυκλοφόρησε το 1955 και ακολούθησαν «Το καλοκαίρι του σώματος» και «Η σκάλα».

Παράλληλα έγραψε τρία μυθιστορήματα, εμπνευσμένα από το νησί του: «Πίσω απ το χαμόγελο», «Παντοκράτορας, Χωρίο τση Ζάκυθος» και «Η Ταφή». Τίμησε την καταγωγή του και με τρία εξαιρετικά δοκίμια για τον Σολωμό και τον Κάλβο: «Η ιδεολογική και πολιτική διαμόρφωση του Διονυσίου Σολωμού (1818-1838)», «Μοναχικοί μαυροντυμένοι περιπατητές της Κέρκυρας. Διονύσιος Σολωμός - Ανδρέας Κάλβος» και «Στοιχεία βιογραφίας του Διονυσίου Σολωμού».

Ο Σωκράτης Καψάσκης δεν πρόλαβε να δει την έκδοση της μετάφρασής του μιας μελέτης του Γάλλου σολωμιστή Λουίς Κιουτέλ «Η ποιητική διαμόρφωση του Σολωμού».

Ας τον αποχαιρετήσουμε με στίχο του, από το ποίημα «Οι ήρωες»: «Αν όλων ο θάνατος ήταν ίδιος δεν θα υπήρχαν ήρωες».

«E» 31/8 (Δ.Ρ.)