ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΤΙΝΑ ΔΕΜΕΛΗ
Δεκαπέντε Επιτροπές. Στην Αμερική, την Ευρώπη, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Ενας κοινός στόχος. «Θέλουμε να δούμε τα Μάρμαρα του Παρθενώνα να γυρίζουν στο σπίτι τους». Είναι άνθρωποι των Γραμμάτων. Καθηγητές αρχαίας ελληνικής Ιστορίας, φιλόλογοι, φιλόσοφοι, αρχαιολόγοι. Και όλοι έχουν ένα κοινό: θέλουν την επιστροφή των Μαρμάρων στον ιερό βράχο.
Στη Μ. Βρετανία δραστηριοποιείται η παλαιότερη επιτροπή, από το 1982, ενώ οι αντίστοιχες της Βραζιλίας και των ΗΠΑ, αν και νεότερες, είναι αξιοζήλευτες όσον αφορά τη δράση τους. Ταινίες, εκδόσεις, ιστοσελίδες, υπογραφές και οργάνωση μικρότερων επιτροπών λόγω μεγάλου πληθυσμού ώστε η ιστορία των γλυπτών του Παρθενώνα να διαδοθεί παντού. Σε κάθε μεριά της Γης υπάρχει και μια επιτροπή. Το 2002 οργανώθηκε άλλη μια, στη μακρινή Νέα Ζηλανδία με τη συνδρομή ενός φιλέλληνα, του Γκέραλντ Ο Μπράιαν. Στην Αυστραλία ο Ντέιβιντ Χιλ που είναι και ο πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής η οποία «αγκαλιάζει» ένα σύνολο 15 εθνικών, έχει κάνει πολλές ενέργειες για το επίμαχο ζήτημα. Χαρακτηριστική είναι αυτή της> >συλλογής περισσότερων απο 30.000 υπογραφών πριν απο μερικά χρόνια απο όλη την Αυστραλία. Χιλή, Καναδάς, Ρωσία και πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν πάρει στα χέρια τους την επιστροφή των Μαρμάρων, κάτι που, όπως λένε οι «ακτιβιστές» του πολιτισμού, πηγάζει από τη μεγάλη αγάπη τους για την αρχαία Ιστορία, τον πολιτισμό και την Τέχνη της Ελλάδας. Η πατρίδα των Μαρμάρων, το λιγότερο που μπορεί να κάνει γι αυτούς είναι να τους ευγνωμονεί για το πείσμα και την προσφορά τους. Οι Εικόνες μοιράστηκαν με επικεφαλής επιτροπών τις εντυπώσεις, τις εμπειρίες, αλλά και τις δυσκολίες που συναντούν στην προσπάθεια εκπλήρωσης ενός ονείρου που έθρεψε γενιές Ελλήνων με την προσμονή της δικαίωσης.
Από τη Βραζιλία με αγάπη
Μια παρέα τεσσάρων φιλολόγων και μιας καθηγήτριας φιλοσοφίας του Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου Μίνας Ζεράις, όλοι Βραζιλιάνοι, αποφάσισαν να συμμετέχουν με τον δικό τους τρόπο στην επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Ο λόγος; «Η αγάπη που έχουμε για τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική κουλτούρα». Δύο από αυτούς μάλιστα, η Τερέζα Βιρτζίνια και ο Ζακίνθο Λινς, είναι φημισμένοι παγκοσμίως Ελληνιστές. Η επιτροπή συστάθηκε μόλις πριν από έναν χρόνο και στο διάστημα αυτό έγιναν πολλά. Γυρίστηκε μία ταινία μικρού μήκους για τα γλυπτά, στήθηκε ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο με όλες τις λεπτομέρειες για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα αλλά και τη δράση της επιτροπής, ενώ επόμενος στόχος είναι η έκδοση ενός περιοδικού ή βιβλίου. Το πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι η διοργάνωση ενός ταξιδιού που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Απρίλιο, πρώτα στο Βρετανικό Μουσείο και μετά στον Παρθενώνα, «ώστε να δουν τα Μάρμαρα και μετά ποια είναι η πραγματική τους θέση», λέει η αντιπρόεδρος της Επιτροπής Σελίνα Λαγκ. Η ίδια, φιλόλογος στη Βραζιλία και λάτρης της ελληνικής Ιστορίας, ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα πριν από τρία χρόνια με υποτροφία στο πλαίσιο της διδακτορικής μελέτης της στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία, αλλά τελικά αποφάσισε να μείνει για πάντα αφού παντρεύτηκε Ελληνα. «Οι Βραζιλιάνοι πρέπει να έρθουν σε επαφή με την ελληνική Τέχνη. Επικοινωνούμε με όλες τις ελληνικές κοινότητες στη Βραζιλία γιατί χρειαζόμαστε τη βοήθειά τους ώστε να γίνει γνωστό αυτό που κάνουμε σε όλη τη χώρα, αλλά και να μαζέψουμε υπογραφές απ όσο περισσότερο κόσμο μπορούμε», λέει η Σελίνα Λαγκ, αντιπρόεδρος της επιτροπής. «Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την ελληνική κουλτούρα στη Βραζιλία τόσο από το κοινό όσο και από τον Τύπο, γι αυτό και σκεφτόμαστε να εκδώσουμε ένα περιοδικό. Πιστεύω ότι θα έχει μεγάλη απήχηση».
Ηνωμένες Πολιτείες της... Ακρόπολης
Αλλη μια επιτροπή γεννήθηκε πέρυσι στην Αμερική. Ιδρυτές της μια παρέα Ελληνοαμερικανών που ασχολούνται χρόνια με το θέμα των γλυπτών και θέλησαν να συμμετέχουν στην προσπάθεια για την επιστροφή τους. «Αλλά και να διαδώσουμε στις ΗΠΑ ότι τα Μάρμαρα του Παρθενώνα απλώς δεν ανήκουν εκεί. Αυτή είναι η κύρια επιδίωξή μας. Να το κάνουμε γνωστό στους Αμερικανούς και να τους δώσουμε την ευκαιρία να γίνουν μέρος αυτής της ιστορίας», λέει ο Ντένης Μέμος, μέλος της επιτροπής. «Αν και δεν δραστηριοποιούμαστε πολύ καιρό, έχουμε κάνει πρόοδο, συνυπολογίζοντας ότι δεν είναι και τόσο απλό να ενημερώσεις 300 εκατομμύρια Αμερικανούς για τα Μάρμαρα. Επόμενό μας βήμα είναι να ιδρύσουμε μικρότερες ομάδες-πυρήνες σε όσες περισσότερες πολιτείες μπορούμε, οι οποίες με τη σειρά τους θα διαδώσουν την ιστορία των Μαρμάρων στις κοινότητές τους, αλλά και θα εγγράψουν νέα μέλη. Ξεκινήσαμε ήδη να ασκούμε πίεση στο Βρετανικό Μουσείο και στην κυβέρνηση της χώρας - έχουμε επικοινωνήσει μαζί τους σε πολλές περιπτώσεις με προτάσεις. Κάτι τέτοιο, όπως καταλαβαίνετε, είναι αρκετά περίπλοκο και προϋποθέτει να ακουστούν πολλές φωνές από όλη την υδρόγειο. Αλλωστε, οι Αμερικανοί που γνωρίζουν την ιστορία είναι λίγοι και αυτοί προέρχονται κυρίως από τον χώρο της Τέχνης και των Γραμμάτων. Πιστεύω ότι μόλις γίνει γνωστό το ζήτημα στις ΗΠΑ, αμέσως θα πολλαπλασιαστούν οι υποστηρικτές της προσπάθειάς μας».
Μεσόγειοι σύμμαχοι
Μια διαφήμιση που παίζεται αυτή την εποχή στην Ισπανία έχει κάνει γνωστό το θέμα των γλυπτών του Παρθενώνα, κάτι που βοηθάει το έργο της Ισπανικής Επιτροπής, η οποία λειτουργεί στη Μαδρίτη από το 1995. Το συγκεκριμένο σποτ παίζεται καθημερινά στα τηλεοπτικά δίκτυα και αποτελεί πλέον ένα από τα πιο δημοφιλή ανέκδοτα: Μια ηλικιωμένη γυναίκα με φόντο τον Παρθενώνα, λέει στους τηλεθεατές: «Μας πήραν τον Παρθενώνα. Τώρα θέλουν να μας πάρουν και το γιαούρτι». Ο πρόεδρος της Ισπανικής Επιτροπής Αλφόνσο Ντίεζ παρομοιάζει την περίπτωση των γλυπτών που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο με αυτήν της Γκερνίκα του Πάμπλο Πικάσο που στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο «φυγαδεύτηκε» στις ΗΠΑ για να αποφευχθεί η καταστροφή της και επέστρεψε στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης στη Μαδρίτη το 1992. Ο Ισπανός καθηγητής, παρά το βαρύ πρόγραμμα που έχει καθημερινά, πάντα ξεκλέβει χρόνο για να ασχοληθεί με το θέμα των γλυπτών. «Είμαστε δέκα άτομα στην Επιτροπή, όλοι Ισπανοί καθηγητές και κάποιοι δημοσιογράφοι. Βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή με τις υπόλοιπες επιτροπές και προσπαθούμε να δραστηριοποιούμαστε όσο πιο συχνά γίνεται. Πρόσφατα εκδώσαμε ένα ημερολόγιο με εικόνες από τον Παρθενώνα και με τα γλυπτά που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Παράλληλα, οργανώνουμε και κάποιες εκδρομές στην Ελλάδα ώστε όσοι επιθυμούν, να γνωρίσουν από κοντά την ελληνική κληρονομιά».
Το πιο εντυπωσιακό απ όλα όμως είναι ότι 2.000 καθηγητές που διδάσκουν κλασικό πολιτισμό και αρχαία ελληνική Ιστορία στα ισπανικά πανεπιστήμια δραστηριοποιούνται στην Επιτροπή ως υποστηρικτές οργανώνοντας εκδηλώσεις, συνέδρια και παρουσιάσεις με θέμα πάντα την αρχαία ελληνική Ιστορία, τον Παρθενώνα, τον Σοφοκλή.
Η βρετανική ετυμηγορία
Μια από τις παλαιότερες επιτροπές είναι αυτή της Βρετανίας. Η έμπνευση ανήκε στην αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη, όταν το 1982 στο Διεθνές Συνέδριο των Υπουργών Πολιτισμού που είχε πραγματοποιηθεί στο Μεξικό είχε δηλώσει με έμφαση ότι πρέπει όλοι να βοηθήσουμε για να επιστρέψουν τα Μάρμαρα στο σπίτι τους. Την ιδέα να συσταθεί μια επιτροπή για τον σκοπό αυτό έκανε πράξη ένας διακεκριμένος αρχιτέκτονας, ο Τζέιμς Κιούμπιτ. Σήμερα, η σύζυγός του Ελένη διαδίδει με κάθε τρόπο στους Βρετανούς την ιστορία των Μαρμάρων του Παρθενώνα διεκδικώντας την επιστροφή τους στην Αθήνα. «Η πλειοψηφία των Βρετανών και συγκεκριμένα το 80% γνωρίζουν πολύ καλά τι έχει συμβεί με τα Μάρμαρα και τάσσονται υπέρ της επιστροφής τους στην Ελλάδα. Αυτή τη στιγμή η επιτροπή μας έχει στο πλευρό της περισσότερα από 500 μέλη που υποστηρίζουν την προσπάθεια που κάνουμε για την επιστροφή των γλυπτών. Μεγάλες προσωπικότητες που ζουν στη Βρετανία, καθηγητές, ανθρώποι της Τέχνης και των Γραμμάτων, πολιτικοί, ενημερώνονται για κάθε κίνηση της Επιτροπής, από εκδηλώσεις μέχρι τις επαφές μας με το Βρετανικό Μουσείο και την κυβέρνηση. Και αυτοί, με τη σειρά τους, προσπαθούν να ασκήσουν πίεση. Ο καθένας από εμάς, με όποιον τρόπο μπορεί, βάζει το δικό του λιθαράκι για την επιστροφή των Μαρμάρων στο σπίτι τους.
Η Ελένη Κιούμπιτ ελπίζει ότι δεν θα αργήσει η μέρα που τα Μάρμαρα του Παρθενώνα θα επιστρέψουν στη φυσική θέση τους. Και καθοριστικό ρόλο σε αυτό θα παίξει η λειτουργία του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης. «Εμείς περιμένουμε την επόμενη κίνηση από τη βρετανική κυβέρνηση και είμαι αισιόδοξη. Αυτή άλλωστε είναι η τελευταία μας ελπίδα. Το νέο μουσείο. Αν δεν πάνε εκεί τα Μάρμαρα, δεν θα πάνε πουθενά αλλού».
Είπαν αλλά ακούστηκαν;
Μπιλ Κλίντον: «Αν ήμουν εγώ, θα τα έδινα πίσω αμέσως».
Βλαντιμίρ Πούτιν: «Οι Ελληνες προσπαθούν να πάρουν πίσω ό,τι ανήκει όχι μόνο σ' αυτούς αλλά σε όλη την ανθρωπότητα».
Κεν Λίβινγκστοουν - δήμαρχος Λονδίνου: «Υποστηρίζω την ιδέα να επιστρέψουν τα Μάρμαρα στο σπίτι τους αρκεί να υπάρχει ένα κατάλληλο μέρος για να τα φιλοξενήσει».
