Μετά την παράσταση Ο άνθρωπος ανεμιστήρας ή πώς να ντύσετε έναν ελέφαντα, το νέο εγχείρημα της ανήσυχης ομάδας «Εν δυνάμει», τιτλοφορείται "Το Άλλο Σπίτι" και το σκηνοθετεί και πάλι η Ελένη Ευθυμίου.
Εμείς μιλήσαμε με την σκηνοθέτιδα στην προσπάθειά μας να μάθουμε όσο το δυνατό περισσότερα πράγματα για την ενδιαφέρουσα αυτή παράσταση που παρουσιάζεται στη Μικρή Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση έως 24 Ιανουαρίου.
Πείτε μας λίγα λόγια για αυτό “Το άλλο Σπίτι”. Τι το ιδιαίτερο έχει;
Θελήσαμε να κάνουμε μία παράσταση για τα σπίτια των ανθρώπων, για το αν διαμορφώνουν ελεύθερα τον χώρο τους οι άνθρωποι με αλλά και χωρίς αναπηρία, για το αν ο προσωπικός μας χώρος αντανακλά την προσωπικότητά μας, για το που θα θέλαμε να ζούμε αλλά και για τον ιδρυματισμό, τόσο μέσα στους χώρους στέγασης των αδύναμων κοινωνικά ομάδων όσο και για τον ιδρυματισμό μέσα στα σπίτια μας ή μέσα στα κεφάλια μας...πολλά θέματα...Έχοντας λοιπόν όλα αυτά σαν πυρήνα έναρξης της δημιουργικής διαδικασίας αυτής της παράστασης αρχίσαμε να ερευνούμε μεταξύ μας αλλά και μέσα από συναντήσεις με ανθρώπους που ζουν σε ιδρύματα, προσπαθώντας να βρούμε απαντήσεις. Τι σημαίνει σπίτι για τον καθένα;
Τι σας παρακίνησε να δημιουργήσετε την παράσταση αυτή και πού στοχεύετε;
Η σύλληψη για μία παράσταση με θέμα τον “οικείο χώρο του σπιτιού” ήταν της καλλιτεχνικής διευθύντριας της ομάδας μας, της Ελένης Δημοπούλου. Πρώτο ερέθισμα ήταν μάλλον η παρατήρηση πως ενώ κάθε δωμάτιο αλλάζει στο πέρασμα του χρόνου και παίρνει τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου που ζει μέσα σε αυτό, στους ανθρώπους που έχουν κάποια αναπηρία αυτό μάλλον δεν ισχύει και τόσο. Το δωμάτιό τους παραμένει ανεπΗρρέαστο ή ακολουθεί το γούστο του γονιού. Αυτό που παρατηρήσαμε μέσα από την πρώτη ερευνητική διαδικασία μέσα στην ομάδα, είναι πως αυτό δε συμβαίνει επειδή δεν μπορεί ή δεν θέλει ο άνθρωπος να διαμορφώσει τον χώρο του αλλά επειδή, μάλλον στο πλαίσιο της υπερπροστατευτικότητας, δεν ενθαρρύνεται ανάλογα.
Ένα άλλο θέμα που μας κέντριζε πάρα πολύ είναι η ομοιομορφία που χαρακτηρίζει τους χώρους δημόσιας διαμονής. Αισθανθήκαμε πως μέσα από αυτό το θέμα θα αναζητήσουμε τους βαθιά ριζωμένους και στείρους κανόνες που ωθούν την κοινωνία να παραμένει αμετακίνητη απέναντι στις προσωπικές ανάγκες των ανθρώπων και πεισματικά να συντηρεί ακόμη χώρους-κελιά προκειμένου να μην “αλλοιωθεί” από το διαφορετικό. Θελήσαμε να θίξουμε αυτά τα ζητήματα και να μιλήσουμε γι' αυτά.
Ένα άτομο με αναπηρία έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει ελεύθερα το περιβάλλον στο οποίο ζει;
Συνήθως, όπως ανέφερα και παραπάνω, οι άνθρωποι με αναπηρία δεν ενθαρρύνονται πάντα αρκετά. Αλλά αυτό έχει να κάνει κυρίως με την οικογένεια στην οποία ζει και την ικανότητα των γονιών να αντιληφθούν πόσο σημαντικό είναι το παιδί τους να διεκδικεί την ανεξαρτησία του και να την κατακτά στο βαθμό που μπορεί. Το πρώτο μέρος της έρευνάς μας είχε αυτό ακριβώς το θέμα: το δωμάτιο των ονείρων, την ελεύθερη διαμόρφωση του προσωπικού χώρου. Αυτό που φάνηκε μέσα από την ολοκλήρωση της έρευνας στην πολύ ενδιαφέρουσα εικαστική έκθεση HOME? Το μικρό-μικρό σπίτι στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης τον προηγούμενο χειμώνα, είναι πως, όχι μόνο μπορεί να διαμορφώσει ελεύθερα το περιβάλλον στο οποίο ζει αλλά ότι η διαμόρφωση αυτή μπορεί να είναι τόσο ξεχωριστή που να εμπνεύσει και τους υπόλοιπους εμάς “κανονικούς” να μετατοπίσουμε λίγο τις προτεραιότητές μας για τον προσωπικό μας χώρο, να ενεργοποιήσουμε λίγο παραπάνω την φαντασία μας και να ξανασκεφτούμε πώς θα θέλαμε να ζούμε μέσα σε αυτόν.
Μπορεί να γεφυρωθεί η απόσταση που μας χωρίζει από τον Άλλο, τον διπλανό μας;
Ναι, φυσικά και μπορεί να γεφυρωθεί. Σαν δυνατότητα είναι κάτι απόλυτα εφικτό. Λείπει ίσως η γνώση ότι αυτό είναι κάτι που γίνεται. Και λείπει και πάλι η πρόθεση να ξεβολευτούμε λίγο και να μοιραστούμε τον μικρόκοσμό μας με τους όποιους “άλλους” ανθρώπους.
Μπορεί τελικά κάποιος να απαντήσει στο βασανιστικό και επίμονο ερώτημα του γονέα: «Τι θα γίνει το παιδί μου, όταν εγώ φύγω;».
Θα έπρεπε να μπορεί η κοινωνία μας να δώσει μία απάντηση. Θα έπρεπε να υπάρχουν δομές μέσα σε αυτήν, δομές που να ενσωματώνουν όσους έχουν ανάγκες. Οι άνθρωποι αυτοί μπορούν να είναι χρήσιμοι-αυτό είναι το μεγαλύτερο μας σφάλμα απέναντί τους-ότι τους καταδικάζουμε και τους εναποθέτουμε ανύμπορους και άχρηστους σε κάποιο ξεχασμένο ίδρυμα.
Τι θέλετε να πάρει μαζί του ο θεατής από την παράσταση;
Την ελπίδα και τη φόρα για μία καλύτερη ζωή, μία ζωή στην οποία είμαστε όλοι εξ' ίσου σημαντικοί, εξ' ίσου όμορφοι.
Μελλοντικά σχέδια
Φυσικά με την ομάδα μας θα ξεκινήσουμε σύντομα, μετά από λίγο καιρό, την έρευνά μας για το τρίτο μέρος της τριλογίας μας Το “Άλλο” το “Κανονικό” που θα έχει θέμα τον έρωτα και τη σεξουαλικότητα. Είναι ένα θέμα μάλλον ταμπού και χρειαζόμαστε κι εμείς τον κατάλληλο χρόνο για να το επεξεργαστούμε-αλλά είναι εξ' ίσου ένα θέμα πολύ σημαντικό που δε θέλουμε να το αφήσουμε άλλο κρυμμένο και κρυφό.
Επίσης θα έχω τη χαρά να συνεργαστώ με την Φιλαρέτη Κομνηνού, που υπήρξε και αγαπημένη καθηγήτριά μου, για την ραψωδία Τ' της Οδύσσειας στο Εθνικό Θέατρο τον ερχόμενο Μάρτιο.
Γεωργία Οικονόμου
[email protected]
