Κάπως μας ξάφνιασαν δύο δημοσιεύματα από τον χώρο της λογοτεχνίας του Ηνωμένου Βασιλείου που ήρθαν χθες από τη Βρετανία. Το πρώτο είναι ότι αγαπημένος τους συγγραφέας δεν είναι ούτε ο Σαίξπηρ, ούτε η Ρόουλινγκ, ούτε ο Τόλκιν, αλλά η Ενιντ Μπλάιτον, με δεύτερο τον Ρόαλντ Νταλ (η λίστα συντάχθηκε από τα λογοτεχνικά βραβεία «Κόστα» 2008 με τη συμμετοχή 2.000 ενηλίκων).
Το δεύτερο είναι η απόφαση πολλών Βρετανών εκδοτών να βάλουν ειδική σήμανση πάνω στα παιδικά βιβλία που θα ορίζουν την καταλληλότητα της ηλικίας. Και ίσως οι γονείς να καλοδεχτούν αυτή την απόφαση, αλλά οι συγγραφείς έχουν γίνει έξαλλοι - 750 συγγραφείς, ανάμεσά τους οι Φίλιπ Πούλμαν, Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, Αντονι Χόροβιτς και Τέρι Πράτσετ, έχουν υπογράψει στο Διαδίκτυο καταδικάζοντας τη σχετική απόφαση. Στην Ελλάδα υπάρχει ήδη σχετική σήμανση πάνω στα βιβλία, ίσως και χωρίς την έγκριση των συγγραφέων...
Για να μάθουμε, ρωτήσαμε τον συγγραφέα Μάνο Κοντολέων. Πολλά από τα βιβλία του «έχουν κυκλοφορήσει σε σειρές για παιδιά και για νέους, αλλά είναι οι νόμοι της αγοράς που καθορίζουν αυτή την ένταξη», όπως ο ίδιος γράφει στο μπλογκ του. «Ημουν ένας από τους πρώτους που δημοσίευσα ότι δεν πρέπει να υπάρχουν ενδείξεις ηλικιακές πάνω στα βιβλία» λέει ο Μάνος Κοντολέων. «Τα βιβλία δεν είναι παπούτσια, δεν είναι πουκάμισα να λέει ότι είναι το νούμερο 39 ή το έξτρα λαρτζ. Παρόλα αυτά, δέχτηκα την πρόταση των εκδοτών να υπάρχει η ένδειξη «κατάλληλο από...», που μπορεί να διευκολύνει έναν υποψήφιο αγοραστή».
Γιατί έχουν εξοργιστεί οι Βρετανοί συγγραφείς; Ο συγγραφέας παιδικών βιβλίων Μάικλ Μορπούργκο θεωρεί πως «δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα, όπως μέσος όρος ηλικίας 7 χρονών, αυτά είναι ανοησίες. Αν πεις ότι ένα βιβλίο προορίζεται για ένα επτάχρονο, το εννιάχρονο θα προσπαθεί να το κρύψει μέσα στην τάξη».
Αν και συνήθως οι συγγραφείς αφήνουν τη δουλειά της προώθησης στους εκδοτικούς οίκους, ωστόσο στη συγκεκριμένη περίπτωση θεωρούν ότι οι οίκοι ξεπέρασαν τα όρια κι ότι το ουσιαστικό θέμα είναι πώς θα κάνουν τα παιδιά να διαβάζουν.
«Ολη η ιστορία είναι ότι δεν δημιουργούμε αναγνώστες υπεύθυνους» πιστεύει ο Κοντολέων. «Αναγνώστες που θα ψάξουν θα ανακαλύψουν τον προσωπικό τους αναγνωστικό δρόμο. Εδώ απλώς ακολουθούν προκαθορισμένα μονοπάτια. Και ίσως αυτό φοβίζει τους λογοτέχνες, ότι η προσωπική επιλογή θα μετατραπεί σε προκαθορισμένη».
Χαρακτηριστική δε θεωρεί την περίπτωση του Φίλιπ Πούλμαν, επικεφαλής της αντίδρασης μέσω διαδικτύου, του οποίου τα βιβλία, ενώ εντάσσονται στην παιδική λογοτεχνία, έχουν τέτοια στοιχεία που μπορούν διαβαστούν και από ενήλικες.
ΟΙ ΔΕΚΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
1. Ενιντ Μπλάιτον
2. Ρόαλντ Νταλ
3. Τζ. Κ. Ρόουλινγκ
4. Τζέιν Οστιν
5. Ουίλιαμ Σαίξπηρ
6. Κάρολος Ντίκενς
7. Τζ Ρ. Ρ. Τόλκιν
8. Αγκάθα Κρίστι
9. Στίβεν Κινγκ
10. Μπέατριξ Πότερ
Σοφία Στυλιανού
