Το δέρμα σου είναι ερεθισμένο και εμφανίζει σπυράκια στο μέτωπο, το πιγούνι, τα μάγουλα και την πλάτη; Ναι, το πρόβλημα που αντιμετωπίζεις είναι η ακμή, έστω κι αν έχεις περάσει προ πολλού την εφηβεία! Κι όπως αποκαλύπτουν οι αριθμοί, το 80% των κοριτσιών και των αγοριών ηλικίας 14-19 ετών πάσχουν από ελαφριά, μέτρια ή και βαριά μορφή ακμής, ενώ το πρόβλημα εμφανίζεται στο 30% των ενήλικων γυναικών και το 20% των αντρών. Ευτυχώς, όπως μας ενημερώνει και η κ. Μαρία Καρδάση, δερματολόγος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αντιγήρανσης, σήμερα υπάρχουν λύσεις.
Πώς δημιουργείται: Η ακμή των εφήβων ονομάζεται acne vulgaris -κοινή ακμή- και πρόκειται για μια φλεγμονή των σμηγματογόνων αδένων και του πόρου, της οδού μέσω της οποίας το σμήγμα βγαίνει στην επιφάνεια του δέρματος. Στην ουσία οφείλεται στην υπερπαραγωγή σμήγματος και κερατίνης στιβάδας (δηλαδή των νεκρών κυττάρων), που φράσσουν τους σμηγματογόνους αδένες και τους πόρους τους, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη βακτηριδίων και την εμφάνιση φλεγμονής εσωτερικά στο δέρμα καθώς και στην επιδερμίδα. Οι παράγοντες τώρα που προκαλούν την αύξηση σμήγματος είναι πολλοί, με κυριό- τερους την κληρονομικότητα και τις ορμονικές διαταραχές. Το στρες, πάλι, αν και δεν προκαλεί ακμή, την επιδεινώνει. Επίσης, μπορεί η διατροφή και γενικότερα ο τρόπος ζωής μας να μην ενοχοποιούνται για την εμφάνισή της, ωστόσο οι κακές διατροφικές συνήθειες ενδέχεται να συμβάλουν στην έξαρση της πάθησης.
Εσύ ποιον τύπο έχεις; Στην ακμή ελαφράς μορφής, τη λεγόμενη φαγεσωρική, εμφανίζονται μαύρα στίγματα στην επιδερμίδα.
Στη μέτρια μορφή της, τα συμπτώματα είναι συνήθως μικτού χαρακτήρα: μαύρα στίγματα αλλά και φλεγμονώδη στοιχεία- φλύκταινες, σπυράκια με πύον.
Η βαριά μορφή ακμής εκδηλώνεται με όλα τα παραπάνω συμπτώματα και επιπλέον με την εμφάνιση κυστικών στοιχείων, τα οποία εντοπίζονται βαθιά μέσα στο δέρμα. Στις περιπτώσεις που η φλεγμονή έχει φτάσει σε τέτοιο βάθος ώστε να βλάψει τον ινοβλάστη, ο οποίος παράγει το κολλαγόνο και την ελαστίνη, δημιουργείται έλλειμμα στην περιοχή, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ατροφικών ουλών. Επίσης, αν η έκταση της φλεγμονής είναι μεγάλη και η παραγωγή ουλώδους ιστού από τον οργανισμό αυξημένη, παρατηρούνται υπερτροφικές ουλές - εξογκώματα. Η βαριά μορφή ακμής είναι κυρίως κληρονομούμενη και συνδέεται με το ορμονικό μας προφίλ. Οφείλεται, δηλαδή, στην υπερέκκριση ανδρογόνων ή στην περίσσεια υποδοχέων για τα ανδρογόνα στο δέρμα, καταστάσεις που προκαλούν υπερπαραγωγή σμήγματος. Η ακμή που εμφανίζεται κατά την εφηβεία μπορεί να παραταθεί και σε όλη τη διάρκεια της ζωής ορισμένων ανθρώπων.
Όταν η ακμή εμφανίζεται μετά τα 30! Και τώρα; Η ακμή των ενηλίκων ονομάζεται ροδόχρους ακμή και συνοδεύεται συνήθως από επιπεφυκίτιδα. Από αυτήν πάσχουν τα άτομα που έχουν υπερευαισθησία στο πρόσωπο και παρουσιάζουν ένα μόνιμο ερύθημα. Πρόκειται για μια άσηπτη φλεγμονή - δεν οφείλεται σε μικρόβιο. Είναι ένα οίδημα του χορίου -η περιοχή του δέρματος που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την επιδερμίδα..., το οποίο οφείλεται σε αγγειοδιαστολή. Μερικές φορές η ακμή ενηλίκων μπορεί να οφείλεται σε ένα παράσιτο, το demodex. Η αντιμετώπισή της στην περίπτωση αυτή γίνεται με αντιβίωση. Σε όλες, όμως, τις άλλες περιπτώσεις της ροδόχρους ακμής η αντιμετώπιση γίνεται με πολύ μικρές δόσεις αντιβιοτικών, οι οποίες έχουν αντιφλεγμονώδη και όχι αντιβιοτική δράση στην επιδερμίδα. Βέβαια, δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις εμφάνισης ακμής στην ενήλικη ζωή με συμπτώματα ίδια με της εφηβικής. Κι εδώ η αιτία είναι η χρήση ακατάλληλων για τον τύπο του δέρματος καλλυντικών. Η κατάχρηση, δηλαδή, ενυδατικών ουσιών που περιέχονται σε λιπαρές κρέμες έχει ως αποτέλεσμα την απόφραξη του πόρου και τον εγκλωβισμό του σμήγματος, κατάσταση που δημιουργεί ανάπτυξη βακτηριδίων και φλεγμονή, με τα γνωστά όπως στους εφήβους συμπτώματα. Η ακμή αυτού του τύπου θεραπεύεται όπως ακριβώς και η ακμή των εφήβων.
Πώς συντηρούνται τα αποτελέσματα; Όσο θεαματικά κι αν είναι τα αποτελέσματα της θεραπείας της ακμής, προκειμένου να μην επανεμφανιστεί, απαιτείται αγωγή συντήρησης.Αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής δεν αγγίζουμε ποτέ το πρόσωπο αν δεν έχουμε πλύνει τα χέρια, καθαρίζουμε την περιοχή με καθαριστικά προϊόντα που περιέχουν οινόπνευμα, οξέα και σαλικυλικό οξύ, πρωί και βράδυ, και αφαιρούμε σχολαστικά το μακιγιάζ. Επίσης δεν πειράζουμε ποτέ τα μαύρα στίγματα και τα σπυράκια. Προστατεύουμε πάντα το πρόσωπό μας και όποια άλλη περιοχή εμφανίζει ακμή με τις ειδικές κρέμες και λοσιόν. Απαγορεύεται αυστηρά η χρήση καλλυντικών πλούσιων σε λιπαρά και ενυδατικά συστατικά.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται όταν το περιβάλλον στο οποίο ζουν τα άτομα με προδιάθεση ακμής είναι πολύ υγρό και κρύο. Η έκθεση στον ήλιο - εννοείται πάντα με κατάλληλη αντιηλιακή προστασία- συνήθως ωφελεί τα ακνεϊκά δέρματα.
Πώς θα την αντιμετωπίσεις: Όπως μας ενημερώνει η κ. Καρδάση, η θεραπεία της ακμής είναι:
Τοπική: αποτελείται από σκευάσματα (αφρίζοντα καθαριστικά, κρέμες και λοσιόν) που δια- θέτουν κερατολυτική, αντιφλεγμονώδη, αντιβιοτική και σμηγματο-ρυθμιστική δράση.
Συστηματική (δηλαδή από το στόμα): έχει στόχο την ελάττωση της παραγωγής σμήγματος και τη ρύθμισή του σε φυσιολογικά όρια, ώστε να περιοριστεί η δημιουργία φαγεσώρων. Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν αντιβιοτικά όπως η μινοκυκλίνη, οι τετρακυκλίνες, η δοξυκυκλίνη κ.ά. Σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως η ισοτρετινοΐνη, ένα υπερπαράγωγο της βιταμίνης Α. Σε κάθε περίπτωση, για τη θεραπεία της ακμής είναι απαραίτητη η παρακολούθηση από δερματολόγο, ο οποίος συστήνει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή σε συνάρτηση με την κλινική εικόνα, την παθογένεια και την ηλικία του ασθενούς.
Σύγχρονες θεραπείες της ακμής στο ιατρείο: Παράλληλα με την τοπική και τη συστηματική θεραπεία, και ανάλογα πάντα με την περίπτωση, εφαρμόζονται θεραπείες και στο ιατρείο, που στοχεύουν στη ρύθμιση της παραγωγής κερατινοκυττάρων και σμήγματος.
Χημικά peelings: Απαλλάσσουν την επιδερμίδα από τα νεκρά κύτταρα και την περίσσεια σμήγματος. Επιτυγχάνεται, επίσης, το άνοιγμα των πόρων του δέρματος, κατάσταση που ευνοεί τη διείσδυση στις βαθύτερες στιβάδες του των θεραπευτικών ουσιών των κρεμών και των λοσιόν.
Μηχανικά peelings - Μικροδερμοαπόξεση: Συνιστάται στις περιπτώσεις που αντενδείκνυται το χημικό peeling. Με ειδική συσκευή παλλόμενου ξέστρου, ή παλαιότερα με εκτόξευση μικροκρυστάλλων, αφαιρούνται τα νεκρά κύτταρα και η περίσσεια σμήγματος.
Laser: Η θερμική ενέργεια του laser διεισδύει κάτω από την επιδερμίδα, εξουδετερώνει τα βακτήρια που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή και αναγκάζει τους σμηγματογόνους αδένες να συρρικνωθούν.
Φωτοδυναμική θεραπεία: Πρόκειται για το συνδυασμό του φωτός Led με peeling. Συστήνεται στις περιπτώσεις ακμής με φλεγμονώδη στοιχεία - σπυράκια με πύον.
Από τη Μαρία Αντωνιάδου, Επιμέλεια: Ελένη Αναστασάκη
