Το Polysomnogarden της εικαστικού Μαρίνας Γιώτη, που παρουσιάζεται από 19 Μαΐου έως 2 Ιουνίου 2016 πίσω από το κτίριο της Στέγης (Ευρυδάμαντος και Γαλαξία) στο πλαίσιο του Ύπνος Project της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, είναι μια οπτικοακουστική εγκατάσταση μεικτών μέσων με θέμα την αναπαράσταση της αρχιτεκτονικής του ύπνου με χρήση ιατρικών δεδομένων εργαστηρίου μελέτης ύπνου (πολυ-υπνογραφίας/ polysomnography) σε πραγματικό χρόνο.

Ο ύπνος είναι αδιαφανής και μυστηριώδης. Τετριμμένος, καθημερινός, δημοκρατικός. Μια απόδραση από τα συνεχή σήματα που στέλνει ο σύγχρονος πολιτισμός προς το νευρικό σύστημα. Παρότι μελετάται συστηματικά από την ιατρική, τη νευροεπιστήμη και την ψυχολογία, παραμένει ένα ανεξήγητο φαινόμενο, η χρησιμότητα του οποίου μπορεί να γίνει αντιληπτή μόνο από το αποτέλεσμα της έλλειψής του.

Ακόμα και στη φαινομενικά αδρανή κατάσταση του ύπνου, το σώμα μας είναι μια συμφωνία ταλαντώσεων, μια πολυρρυθμία, όπου το κάθε όργανο πάλλεται με το δικό του τρόπο παράγοντας έργο, πολύτιμο για την ανανέωση των κυττάρων, τη διαδικασία της μνήμης και της μάθησης, τη λήψη αποφάσεων. H πολυ-υπνογραφία (polysomnography), ως ιατρική μέθοδος ταυτοποίησης και αποτίμησης διαφόρων μεταβλητών του ανθρώπινου σώματος κατά τη διάρκεια του ύπνου, βοηθά στην πρόληψη και τη θεραπεία ασθενειών και διαταραχών του. Μελετώντας σχεδόν το κάθε ανθρώπινο όργανο ξεχωριστά, καταγράφει ουσιαστικά το ρυθμό του, τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα των οργάνων μας που, αν και σε ρελαντί, δουλεύουν ασταμάτητα τις 8 ώρες κατά τις οποίες καθημερινά χάνουμε κάθε αίσθηση συνείδησης. Αν κάποιο απορρυθμιστεί, υπάρχει η υποψία ασθένειας.

H εγκατάσταση Polysomnogarden ξεκίνησε ως πεδίο έρευνας της υπνικής κατάστασης, από μια διεπιστημονική ομάδα που αποτελείται από μια εικαστικό, έναν προγραμματιστή αυτοματισμών, έναν μουσικό και sound artist και μια νευροεπιστήμονα. Στόχος τους είναι να «διαβάσουν» τη συμπεριφορά του κοιμώμενου σώματος, χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη ιατρικά δεδομένα πολυ-υπνογραφίας, και να μεταφράσουν την πολυρρυθμικότητα του ανθρώπινου σώματος σε ένα περιβάλλον που μεταλλάσσεται σύμφωνα με τα στάδια του ύπνου. H μέθοδος που υιοθετήθηκε ουσιαστικά αντιστοιχίζει τα σήματα των οργάνων του σώματος (τα κύματα του εγκεφάλου, τις κινήσεις των ματιών και των μυών του, την καρδιά, την αναπνοή, τη θέση του σώματος και άλλες παραμέτρους) σε φως, ήχο και κινητικές κατασκευές εντός ενός παράδοξου εσωτερικού κήπου, ενός κήπου δωματίου, αποκομμένου από τον έξω κόσμο.

Το έργο βλέπει τον ύπνο ως ένα ρυθμικό φαινόμενο, αλλά ταυτόχρονα και ως ένα μυστήριο, του οποίου δεν αποζητά ούτε επιθυμεί τη λύση. H ίδια η πολυ-υπνογραφία, μια μέθοδος ιατρικής «επιτήρησης», αν και είναι σε θέση να χαρτογραφήσει τον ύπνο και να τον μετρήσει, δεν μπορεί ωστόσο να διεισδύσει στα όνειρα, τα συναισθήματα και τις σκέψεις κατά τη διάρκειά του. O ύπνος είναι ερμητικά κλειστός, σαν να έχει η ίδια η φύση προνοήσει να έχουμε ένα καθημερινό καταφύγιο ιδιωτικότητας, που ίσως να είναι και το τελευταίο για έναν άνθρωπο του σήμερα.

Τροφοδοτημένη και εμπνευσμένη από την ιατρική και τη νευροεπιστήμη, η εγκατάσταση θα αποτυπώσει τον ανθρώπινο ύπνο, ως μια ρυθμική και αισθητηριακή εμπειρία σε μια μακράς διάρκειας γραμμική αφαιρετική «αφήγηση» σε πραγματικό χρόνο: το χρόνο ενός πραγματικού ύπνου ενός πραγματικού ανθρώπου, στην Αθήνα το 2016, ο οποίος, εν υπνώσει, θα έχει βοηθήσει στο να παραχθεί ένα έργο τέχνης.

Ιδέα, σχεδιασμός: Mαρίνα Γιώτη
Σχεδιασμός ήχου: Coti K.
Προγραμματισμός αυτοματισμών: Θάνος Eλευθεράκος
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Διαμόρφωση κήπου: Όλγα Mανέττα

Επιστημονική Υποστήριξη: Χαρά Τσέκου

Λίγα λόγια για το Ύπνος Project

Το Ύπνος Project είναι ένα σπονδυλωτό πρόγραμμα εκδηλώσεων της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, το οποίο αποτελείται από μια έκθεση έργων μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, performances και sleepovers, έναν κύκλο ηχητικών έργων και ζωντανών περιπατητικών δράσεων και μια σειρά διαλέξεων και δημόσιων συζητήσεων. Επίσης, συνοδεύεται από μια ειδική περιοδική έκδοση.

Το Ύπνος Project αναπτύσσεται στο κτίριο της Στέγης, στο κτίριο του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης και σε άλλους χώρους από 18 Απριλίου έως 19 Ιουνίου.

Το πρόγραμμα προσεγγίζει το μείζον θέμα του Ύπνου μέσα από καλλιτεχνικές πρακτικές, κείμενα και δημόσιες συζητήσεις που ξεδιπλώνουν τις πιο σύγχρονες αιχμές και εκδοχές του. Δεν πρόκειται για μια θεματική έκθεση –με τη συμβατική έννοια του όρου– αλλά για ένα πρόγραμμα καλλιτεχνικών δράσεων που επικεντρώνονται σε εκείνο το λιγότερο εξερευνημένο τμήμα της ζωής και του φαντασιακού μας. Εκείνο το τμήμα που πιστεύουμε πως οι δραστηριότητές μας αναστέλλονται και αποσυρόμαστε για να ανασυνταχτούμε σωματικά και ψυχικά, που πιστεύουμε πως παύει η κοινωνική δραστηριότητα και τα βάρη της. Πρόκειται για ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα γύρω από το τμήμα της ζωής μας που νομίζουμε πως του αξίζουν η σιωπή και η αργία.

Πληροφορίες

19 Μαΐου — 2 Ιουνίου 2016 | 15:00-21:30
Ευρυδάμαντος & Γαλαξία (πίσω από το κτίριο της Στέγης)

Πληροφορίες: 210 900 5 800

Ευρυδάμαντος & Γαλαξία (πίσω από το κτίριο της Στέγης)

19 Μαΐου – 2 Ιουνίου

καθημερινά 15:00-21:30

Eίσοδος δωρεάν

Πληροφορίες για το Ύπνος Project: http://www.sgt.gr/gre/SPG1527/