Η σύνδεση που δημιουργούμε με τον ιδιωτικό χώρο μας ξεπερνάει την απλή σχέση
που έχουμε με τα υλικά αντικείμενα. Μέσα από αυτήν εκφράζουμε ασυναίσθητα
την ευαρέσκεια και την απαρέσκειά μας για τις καταστάσεις στη ζωή μας και για τα κοντινά μας πρόσωπα. Την ευτυχία ή τη δυστυχία μας. Έτσι, διερευνώντας πώς μας κάνει και νιώθουμε ένα σπίτι, τωρινό ή παλιότερο, μπορούμε να καταλάβουμε πολλά για εμάς. Με ποιον τρόπο; Μιλώντας του!
"Όταν μπαίνω μέσα στο σπίτι και κλείνω την πόρτα πίσω μου, μοιάζει σαν όλα τα προβλήματά μου να γίνονται μακρινά και ασήμαντα .Εδώ είναι το καταφύγιο και το απόρθητο κάστρο μου, η μόνη ασφάλεια και παρηγοριά μου".
"Τρελαίνομαι να κάθομαι στην κουζίνα και να κάνω το καθημερινό μου πρόγραμμα πίνοντας καφέ. Το λατρεύω αυτό το δωμάτιο, ιδίως όταν μπαίνει από το παράθυρο το πρωινό φως. Μου δίνει την όρεξη να ξεκινήσω πράγματα".
"Όσο καιρό ζούσα με τον Κώστα δεν είχα καμιά διάθεση να ασχοληθώ με τη διακόσμηση του σπιτιού, είχα καταλήξει σχεδόν να το μισώ. Ενώ τώρα που εκείνος έφυγε, θέλω να το ομορφύνω, να εκπροσωπεί την αλλαγή".
"Φτιάχνοντας το σπίτι μου, βάφοντας, κάνοντας μερεμέτια είναι σαν να έχω βάλει μέσα ένα κομμάτι από την ψυχή μου. Κι αυτός είναι ένας λόγος παραπάνω να το αγαπώ, γιατί, όταν το πήρα, ήταν σκέτο ερείπιο".
"Πώς μπορώ να νιώθω σπίτι μου ένα μέρος όπου δεν με έχουν αφήσει να διαλέξω ούτε μια καρέκλα; Η γυναίκα μου με έχει "καπελώσει" κανονικά. Περισσότερο άνετα νιώθω στο γραφείο μου, που αυτό τουλάχιστον το έχω κάνει όπως μου αρέσει".
Οι παραπάνω είναι φράσεις που ακούμε συχνά από ανθρώπους γύρω μας. Πολλές φορές μιλάμε κι εμείς κάπως έτσι για το χώρο που ζούμε. Σπάνια όμως συνειδητοποιούμε ότι ο τρόπος που εκφραζόμαστε για το σπίτι μας αλλά και για όλα τα σπίτια στα οποία ζήσαμε κάποτε, ακόμα και για εκείνα που θα θέλαμε να αποκτήσουμε, μπορεί να αποκαλύψει πολλά, ενδεχομένως απωθημένα συναισθήματα για τη ζωή και τις σχέσεις μας.
Γιατί, αν το καλοσκεφτείτε, οι επιλογές μας ως προς το χώρο (όταν βέβαια αυτές δεν είναι αποτέλεσμα της πίεσης για στέγαση για λόγους ανεξάρτητους από τη θέλησή μας), ο τρόπος που διεκδικούμε τη χωρική μας επέκταση και την επιβολή του προσωπικού μας γούστου, ιδίως κάτω από μια στέγη που μοιραζόμαστε με οικογένεια, ερωτικούς συντρόφους ή συγκατοίκους, καθρεφτίζουν τη θέση και τη στάση μας μέσα στη ζωή. Ακόμα και αν πρόκειται για θέση και στάση που κουβαλάμε από το παρελθόν ή επωάζουμε για ένα καλύτερο μέλλον.
Παραπλανητικές υπεκφυγές
Συχνά, όμως, όλα αυτά δυσκολευόμαστε να τα αντιληφθούμε. Και είναι κρίμα, γιατί μπορεί να μας βοηθήσουν να σχηματίσουμε μια πιο καθαρή εικόνα για τον εαυτό μας και για όσα μετράνε πραγματικά για εμάς.
Έχετε αναλογιστεί ή παρατηρήσει, για παράδειγμα, πόσο μια αλλαγή στη ζωή σας μεταβάλλει και τη στάση σας απέναντι στον προσωπικό σας χώρο; Μπορεί να σας πιάνει μια μανία να τον ξαναφτιάξετε από την αρχή, τα παλιά σας πράγματα να σας βαραίνουν ψυχολογικά, τόσο που να μη θέλετε να τα βλέπετε μπροστά σας ή, πάλι, να φαίνεται πως ό,τι σας άρεσε πριν τώρα δεν σας ελκύει καθόλου.
Να ασφυκτιάτε μέσα στο βαρύτιμο κλασικό σαλόνι σας με τα κρύσταλλα και τα βελούδα, το οποίο φτιάξατε με μεράκι και στερήσεις ή να ανατριχιάζετε στην υπερμοντέρνα "μινιμαλιστική" κρεβατοκάμαρα που μέχρι πριν από λίγο καιρό σας έκανε τόσο περήφανους για το γούστο σας. Ίσως, πάλι, να νιώθετε ότι τίποτα δεν είναι τόσο σημαντικό για τη διαβίωση στο σπίτι σας όσο η εξασφάλιση και η διαμόρφωση ενός χώρου αποκλειστικά δικού σας, που θα είναι το προσωπικό σας άβατο.
Όλες αυτές οι καινούργιες ανάγκες συνοδεύουν ασφαλώς την αναπόφευκτη προσωπική εξέλιξη και ωρίμανσή μας στις ευχάριστες αλλά και τις δυσάρεστες πλευρές της. Για παράδειγμα, η ανάγκη για αυτονομία ως προς το χώρο σε μια συμβίωση ή η επιθυμία να επιβάλλουμε τους δικούς μας κανόνες συχνά συμβαδίζει με τη φθορά της ίδιας της σχέσης και την ενδόμυχη επιθυμία να σταματήσουμε τους συμβιβασμούς και να της δώσουμε ένα τέλος - μόνο που αυτό το τελευταίο είναι δύσκολο να το αντιμετωπίσουμε, οπότε στρεφόμαστε προς την πιο εύκολη κατεύθυνση.
Λέμε: "Δεν αντέχω πια αυτό το σπίτι" και όχι "Η ζωή που ζω εδώ μέσα δεν είναι αυτή που θέλω". Η εναπόθεση των ελπίδων και των προοπτικών μας σε μια ανακαίνιση του ντεκόρ ή και σε μια μετακόμιση ακόμα είναι πολύ πιο εύκολη από τη δρομολόγηση της αλλαγής πλεύσης και του ρίσκου που τη συνοδεύει. Ωστόσο, η αποφυγή δεν είναι λύση και αυτό όλοι το ξέρουμε κατά βάθος πολύ καλά. Αυτό που ίσως να μην ξέρουμε είναι πόσο είναι δυνατό να βοηθηθούμε στην απόκτηση μιας πιο ξεκάθαρης εικόνας της ζωής μας, διερευνώντας τη σχέση μας με το ίδιο μας το σπίτι.
Ζωγραφίζοντας σπιτάκια
Ο τρόπος για να γίνει αυτό μοιάζει απλός, αλλά μπορεί να σας οδηγήσει σε βαθιές αλήθειες. Βασίζεται στις εικαστικές θεραπείες (μην ανησυχείτε, δεν απαιτεί κανένα καλλιτεχνικό ταλέντο) και στο θεατρικό παιχνίδι. Είναι σημαντικό να μπορείτε να κάνετε αυτή την άσκηση σε μέρος όπου δεν θα σας ενοχλήσουν για αρκετή ώρα, γιατί δεν γίνεται να ξέρετε προκαταβολικά πόσο χρόνο θα σας πάρει και είναι κρίμα να τη διακόψετε πάνω που θα έχει αρχίσει να βγαίνει το ζουμί.
Θα χρειαστείτε λοιπόν κατ’ αρχάς ένα μεγαλούτσικο χαρτί ή μια σελίδα από μπλοκ ζωγραφικής και μπογιές: κραγιόνια, παστέλ, μαρκαδόρους, ακόμα και δακτυλομπογιές - ό,τι από αυτά σας βολεύει περισσότερο. Τα σύνεργά σας πρέπει να σας βοηθάνε να γράψετε ή να ζωγραφίσετε γρήγορα και αυθόρμητα, γι’ αυτό δεν ενδείκνυνται μπογιές όπως οι τέμπερες, π.χ., που θέλουν ανάμειξη.
Μαζέψτε τα σύνεργά σας, καθίστε πολύ ήρεμα και σκεφτείτε τι ακριβώς σημαίνει το σπίτι σας για εσάς. Έπειτα "ρίξτε" στο χαρτί τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας, όπως σας έρχονται. Μπορείτε να ζωγραφίσετε μια αναπαράσταση που να μοιάζει με παιδική ζωγραφιά. Με ήλιους, σύννεφα, ανθρώπινες σχηματικές φιγούρες. Ή να αποδώσετε πιο λεπτομερειακά το σπίτι σας και εκείνους που μένουν μαζί σας. Μόνο το σπίτι ή και την περιοχή γύρω από αυτό. Ή να ζωγραφίσετε απλώς σχήματα ή σύμβολα που να εκφράζουν τα συναισθήματά σας: μια καρδιά, ένα λουλούδι, ένα πουλί ή και μουντζούρες.
Ακόμα, να προσθέσετε λέξεις ή φράσεις. Διαλέξτε αυθόρμητα τα χρώματά σας και δουλέψτε χωρίς διάθεση για κριτική.
Όταν τελειώσετε, κοιτάξτε το σχέδιό σας. Δεν χρειάζεται να είστε ειδικός για να καταλάβετε τι εκφράζουν τα χαρούμενα ή τα ζοφερά χρώματα που χρησιμοποιήσατε ή τι μπορεί να φανερώνει μια μονοκοντυλιά σαν γκρίζος καπνός που περιβάλλει απειλητικά ένα ανθρωπάκι. Πιθανώς όμως να εκπλαγείτε, γιατί, ενώ, για παράδειγμα, ξεκινήσατε νομίζοντας ότι ζείτε με το σπίτι σας τον απόλυτο έρωτα, η εικόνα σας βγάζει μια αίσθηση διαφορετική.
Ή γιατί γράψατε μια λέξη ή φράση (του τύπου "δίψα για δημιουργία" ή "εκπέμπω SOS") που αναρωτιέστε από πού ξεφύτρωσε. Εξετάστε λοιπόν την εικόνα σας και σταθείτε με προσοχή σε όσα δεν περιμένατε να δείτε.
Ένας προσωπικός διάλογος
Όμως, η ιστορία μας έχει και συνέχεια, η οποία μπορεί να συμβεί ακριβώς μετά από τη ζωγραφική αναπαράσταση ή σε κάποια άλλη στιγμή (χωρίς όμως να αφήσετε να περάσουν μέρες). Τώρα, ανοίξτε διάλογο με το σπίτι σας. Πάρτε την εικόνα, ακουμπήστε τη σε μια καρέκλα απέναντί σας και αρχίστε να μιλάτε σαν να έχετε μπροστά σας έναν άνθρωπο. Για παράδειγμα, "Σπίτι, σε αγαπάω γιατί με κάνεις και νιώθω (κ.λπ.). Όμως, μερικές φορές μέσα σου(κ.λπ.). Θα ήθελα να ήσουν πιο για να μπορούσα να" και ό,τι άλλο εκφράζει εκείνα που αισθάνεστε, καθώς και εκείνα που θα θέλατε να ήταν διαφορετικά.
Μπορεί αρχικά να αισθανθείτε αμήχανα, αλλά θα εκπλαγείτε αργότερα απ’ όσα προκύψουν. Μπορεί ακόμα να έχετε έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις, να θυμώσετε, να γελάσετε ή να κλάψετε, ίσως και από την πρώτη κιόλας φάση, με τη ζωγραφική. Υπάρχει και το ενδεχόμενο να προχωρήσετε ακόμα περισσότερο: να έχετε την αίσθηση ότι και το σπίτι θα σας απαντούσε κάτι σε όσα του λέτε. Τότε σηκωθείτε και καθίστε στο κάθισμα όπου είχατε βάλει την εικόνα. Ακουμπήστε τη στο πλάι και πάρτε εσείς το ρόλο του σπιτιού ("Αν νιώθεις έτσι μαζί μου, ίσως η αιτία είναι ότι κι εσύ κάνεις το τάδε πράγμα" κ.λπ.). Συνεχίστε το για όσο σας "βγαίνει".
Αν δεν αισθάνεστε άνετα με το παιχνίδι των ρόλων, γράψτε όσα θα λέγατε στο σπίτι και όσα θα σας απαντούσε υποθετικά. Γράψτε τα γρήγορα, χωρίς να δίνετε σημασία στην ορθογραφία, στη σύνταξη και στον ειρμό και χωρίς να σταματάτε μέχρι να νιώσετε ότι τελειώσατε. Για να επεξεργαστείτε όσα προέκυψαν από τη "συνομιλία", θα μπορούσατε, αν την κάνατε μιλώντας, να τη μαγνητοφωνήσετε. Μπορεί ορισμένα από τα στοιχεία που πήρατε από αυτή να αναδυθούν τις επόμενες ημέρες, εβδομάδες ή και αργότερα. Ο σπόρος θα έχει ήδη ριχτεί.
Η ανθρώπινη ενέργεια
Η σχέση με το σπίτι μας δεν έχει μεγάλη σημασία μόνο στη δυτική ψυχολογία
του χώρου αλλά και στη φιλοσοφία του φενγκ σούι. Πραγματικά, το φενγκ σούι πραγματεύεται ένα συνδυασμό τριών διαφορετικών ενεργειών: του ουράνιου «τσι», του γήινου «τσι» και του ανθρώπινου «τσι». Το τελευταίο αφορά τον τρόπο που οι άνθρωποι χειρίζονται τη ζωή τους γενικά και μέσα στο σπίτι ειδικότερα, δηλαδή το πώς βιώνουν
την καθημερινότητά τους μέσα σε αυτό. Τα συναισθήματά σας για το χώρο σας αλλά και οι κινήσεις σας μέσα σε αυτόν παίζουν για το φενγκ σούι τεράστιο ρόλο για τη διαμόρφωση της ενέργειας στο περιβάλλον σας. Έτσι, ξεκαθαρίζοντας τη σχέση με το σπίτι σας, είναι σαν να του κάνετε και μια "φενγκ-σουική" αναβάθμιση.
Από τη Βασιλική Τζουράκη