Μήπως δεν θυμάσαι που άφησες τα κλειδιά σου για 20η φορά μέσα σε μία ημέρα; Μήπως γνωρίζεις ανθρώπους που παρόλο που σου συστήνονται, δεν λες να θυμηθείς τα ονόματά τους; Αν τα παραπάνω σου φαίνονται πολύ οικεία, υπάρχουν μερικές ασκησούλες που μπορείς να κάνεις για να κρατήσεις νέα τα εγκεφαλικά σου κύτταρα και να αποκτήσεις ξανά ατσαλένια μνήμη. Ο 8 φορές Παγκόσμιος Πρωταθλητής Μνήμης, Ντομινίκ Ομπράϊεν (Dominic O'Brien) και συγγραφέας του βιβλίου "Μάθε να θυμάσαι"(Learn To Remember) μας αποκαλύπτει τα έξυπνα μυστικά του!
Τι είναι αυτό που ονομάζουμε μνήμη;
Με απλά λόγια, η μνήμη αποτελεί την νοητική ικανότητα της ανάκλησης απαραίτητων πληροφοριών, που έχεις βιώσει ή διδαχτεί.
Η μνήμη είναι τοποθετημένη σαν αποτέλεσμα μιας αλληλουχίας ηλεκτρικών σημάτων που προκαλούν αλλαγή στην φυσική δομή του εγκεφάλου. Το κατά πόσον η μνήμη για ένα συγκεκριμένο γεγονός είναι μακροπρόθεσμη ή βραχυπρόθεσμη, εξαρτάται αποκλειστικά από τον τρόπο που εκλαμβάνεται από τον εγκέφαλο.
1. Η βραχύχρονη μνήμη: αποτελεί ένα εσωτερικό σύστημα του εγκεφάλου που χρησιμοποιείται για να αποθηκεύονται προσωρινά διάφορες πληροφορίες Για παράδειγμα, χρησιμοποιούμε τη βραχύχρονη μνήμη για να θυμηθούμε μια διεύθυνση που μόλις μάθαμε ή για να συγκρίνουμε τιμές σε όμοια προϊόντα στο σούπερ μάρκετ.
Η μνήμη αυτή διαρκεί λιγότερο από 20 δευτερόλεπτα μέχρι και λίγες μέρες σε περίπτωση που θα μεσολαβήσει επανάληψη. Από διάφορα πειράματα έχει διαπιστωθεί ότι η βραχύχρονη μνήμη περιορίζεται σε 7 περίπου στοιχεία άσχετα μεταξύ τους. Αυτά τα στοιχεία (είτε πρόκειται για λέξεις , είτε για αριθμούς) είναι δυνατόν να αποτελέσουν ένα ενιαίο σύνολο εφόσον αν συσχετιστούν μεταξύ τους. Έτσι, μαθαίνεις τα στοιχεία αυτά ευκολότερα και τα συγκρατείς ως σύνολα. Π.χ. ο αριθμός τηλεφώνου 9413578 συγκρατείται ευκολότερα, εφόσον τον χωρίσουμε σε 94 13 578 παρά μεμονωμένα.
Ασκησούλες για την βραχύχρονη μνήμη:
Αυτή η άσκηση θα σε βοηθήσει να καταλάβεις πόσα δεδομένα μπορείς να συγκρατήσεις στη βραχύχρονη μνήμη σου, προτού αυτή αντικατασταθεί από νέα δεδομένα. Ζήτα από ένα φίλο ναγράψει σε ένα χαρτί τέσσερις τυχαίους αριθμούς (από το 1 έως το 9) και κατόπιν να στους απαγγείλει με απόσταση ενός δευτερολέπτου τον καθένα. Αφού σου πει και τους τέσσερις, προσπάθησε να τους καταγράψεις κι εσύ με την σειρά σε ένα χαρτί. Αν τα καταφέρεις, προσπαθείστε το 'ίδιο με μια πεντάδα αριθμών, συνεχίστε με έξι, επτά και πάει λέγοντας. Ο μέσος ενήλικας θυμάται περίπου 6 αριθμούς.
Μια ακόμα δυσκολότερη άσκηση, είναι αυτή που ακολουθεί. Πάτησε επάνω στην Φωτογραφία Νο2 μέσα στο κείμενο. Παρακολούθησε τις κάρτες ως έχουν για τρία λεπτά. Μετά κλείσε την εικόνα και προσπάθησε να καταγράψεις τις κάρτες με τη σειρά Δώσε ένα πόντο στον εαυτό σου για κάθε κάρτα που καταγράφεις σωστά μέχρι να κάνεις λάθος. Αν συγκεντρώσεις 3 ή λιγότερους βαθμούς χρειάζεσαι αρκετή εξάσκηση. Από 5 και πάνω, χρειάζεσαι βελτίωση. Στους 7+ σκίζεις!
Η μακρόχρονη μνήμη: προέρχεται από επανάληψη (ασυνειδήτη ή ενσυνείδητη προσπάθεια που κάνεις) και επεξεργασία ? ταξινόμηση και κωδικοποίηση των πληροφοριών που μπορούν να συγκρατηθούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Οι κάθε λογής πληροφορίες, οργανώνονται στη μακρόχρονη μνήμη με βάση τη σημασία που έχουν για εσένα.
Για παράδειγμα, πληροφορίες που αφορούν την οικογένεια ή φίλους διαρκούν περισσότερο σε σχέση με πληροφορίες που αφορούν τα καλύτερα καταστήματα για να αγοράσεις μια κουρτίνα για παράδειγμα. Το ίδιο συμβαίνει και με γεγονότα ή καταστάσεις που είχαν μεγάλο συναισθηματικό αντίκτυπο επάνω σου.
Έπειτα, ο χρόνος (η σειρά με την οποία παρουσιάστηκε κάτι) παίζει σημαντικό ρόλο στην ταξινόμηση μιας πληροφορίας. Έτσι, οι αρχικές πληροφορίες και οι τελικές διατηρούνται και ανακαλούνται από το άτομο ευκολότερα και εντονότερα στη μνήμη. Τα συναισθήματα, δηλαδή η θετική σύνδεση των γεγονότων και των πληροφοριών συμβάλλει στην καλή διατήρησή τους και στην εύκολη και γρήγορη ανάκλησή τους, ενώ τα αρνητικά συναισθήματα και το στρες μπορούν να καθυστερήσουν την αφομοίωση μιας πληροφορίας. Τέλος οι ήχοι, οι μυρωδιές και οι γεύσεις βοηθούν και αυτά στην ταξινόμηση και κωδικοποίηση των πληροφοριών.
Τι είδους αναμνήσεις κρύβει το μυαλουδάκι σου: για να βοηθήσουμε το μυαλό να συγκρατεί καλύτερες τις αναμνήσεις που αποθηκεύονται στην μακρόχρονη μνήμη, πρέπει να καταλάβουμε πώς λειτουργεί αυτή.
Ο ιππόκαμπος (ναι μοιάζει στο σχήμα με το θαλάσσιο αλογάκι) είναι μια κατασκευή του εγκεφάλου η οποία έχει τον κύριο ρόλο να μετατρέπει τις πληροφορίες που λαμβάνουμε σε μακρόχρονη μνήμη.
Έπειτα έχουμε την περιοχή αμύγδαλα, κοντά στον ιππόκαμπο, επεξεργάζεται τα συναισθήματα και βοηθά στο να αποτυπώσουμε τις συγκινητικές αναμνήσεις στο μυαλό.
Άλλο ένα σημαντικό όργανο, είναι ο εγκεφαλικός φλοιός, το εξωτερικό επίπεδο του μυαλού που συγκρατεί τις μακροχρόνιες αναμνήσεις σε διαφορετικές ζώνες, ανάλογα με το είδος της πληροφορίας: λεκτική, οπτική κλπ.
Η μνήμη περιλαμβάνει και την επικοινωνία ανάμεσα στους νευρώνες του εγκεφάλου, που είναι εκατομμύρια κύτταρα που ενεργοποιούνται από τα νευροδιαβιβαστές.
Και έπεται συνέχεια, με ασκησούλες για τη μακροχρόνια μνήμη...
Κατερίνα Πατούλια
